Khi có cơn tăng huyết áp kịch phát, huyết áp tâm thu thường tăng vọt lên >200mmHg, huyết áp tâm trương >120mmHg, có khi tăng rất cao >260/140mmHg. Cần hết sức bình tĩnh để xử trí đưa huyết áp xuống. Mất bình tĩnh sẽ làm cho bệnh nhân lo lắng sợ hãi rất nguy hiểm vì làm huyết áp càng cao hơn thì càng đe doạ vỡ mạch.
Yêu cầu là phải đưa được huyết áp tâm thu giảm được nhanh xuống <200mmHg, tốt nhất là xuống 170-180 mmHg, huyết áp tâm trương giảm xuống <110mmHg, sau đó huyết áp sẽ tự giảm dần. Đưa nhanh huyết áp trở về giới hạn bình thường, gây giảm huyết áp đột ngột và quá mạnh sẽ ảnh hưởng xấu đến tự điều chỉnh của tuần hoàn não, dễ gây thiếu máu não nguy hiểm.
Khi ở xa các trung tâm y tế hoặc khi phải chờ thầy thuốc đến xử trí cấp cứu, nên làm những việc sau đây:
Cho bệnh nhân nằm nghỉ trên giường, phòng yên tĩnh.
Lấy ngay 1 viên nang Adalat 5-10mg, làm thủng viên nang cho 3-5 giọt vào dưới lưỡi bệnh nhân, thuốc được hấp thu nhanh qua niêm mạc miệng, tác dụng hạ huyết áp bắt đầu sau 3-5 phút, tối đa sau 20-30 phút kéo dài tới 4-5 giờ; cần theo dõi chặt chẽ huyết áp, nếu sau 20 phút chưa thấy có hiệu lực thì có thể nhỏ thêm vài giọt, không cho quá nhiều vì đã xảy ra những trường hợp bị tụt huyết áp lại phải hồi sức đưa huyết áp lên.
Có thể dùng Captopril 25 mg: nhai và ngậm dưới lưỡi nửa viên (với người già) hoặc cả viên, tác dụng hạ huyết áp bắt đầu sau 10-20 phút, kéo dài 60 phút.
Thận trọng khi đang dùng nitroglycerin vì phối hợp với Adalat hay Captopril càng gây hạ huyết áp.
Với những biện pháp trên, sau khi nghỉ vài giờ hoặc sau khi ngủ dậy là huyết áp đã xuống gần hoặc tới mức cũ.
Chế độ ăn lỏng, nhạt hoàn toàn khi còn cơn tăng huyết áp kịch phát, tốt nhất là ăn cháo đỗ xanh với đường. Uống thêm nước cam, ăn chuối để bổ sung kali thường hay bị thiếu do dùng thuốc lợi tiểu.
Nếu huyết áp vẫn còn cao, nên đến thầy thuốc khám tiếp.
Đây là những cách sử dụng để xử trí cơn tăng huyết áp kịch phát ở gia đình khi không thuận lợi để đưa bệnh nhân đến ngay cơ sở y tế, các bạn có thể xem bài viết về việc xử trí tại cơ sở y tế tại:
