Tiểu đường tuyp 2: Triệu chứng, Nguyên nhân và Điều trị

Mục lục

Bệnh tiểu đường tuyp 2 là gì?

Tiểu đường tuyp 2 là một bệnh suốt đời khiến cơ thể không sử dụng insulin một cách bình thường. Tuyp bệnh này có khả năng cao nhất ở người trung niên hoặc lớn tuổi. Trước đây, nó được gọi là tiểu đường khởi phát ở người lớn hoặc tiểu đường đường huyết. Tuy nhiên, bệnh tiểu đường tuyp 2 cũng ảnh hưởng đến trẻ em và thanh thiếu niên, chủ yếu do béo phì ở trẻ em.
Tiểu đường tuyp 2 là tuyp tiểu đường phổ biến nhất. Khoảng 1 trong 10 người ở Hoa Kỳ mắc tuyp tiểu đường này. Gần 1 trong 3 người mắc tiền tiểu đường, có nghĩa là đường huyết (hoặc glucose trong máu) của họ cao nhưng chưa đủ cao để được coi là tiểu đường.

Triệu chứng của tiểu đường tuyp 2

Triệu chứng của tiểu đường tuyp 2 có thể rất nhẹ, nên bạn có thể không nhận ra chúng. Khoảng 9 triệu người mắc bệnh nhưng không biết. Các triệu chứng bao gồm:

Khát nước nhiều
Đi tiểu nhiều
Nhìn mờ
Tê hoặc ngứa ran ở tay hoặc chân
Mệt mỏi/cảm giác kiệt sức
Vết thương không lành
Nhiễm trùng nấm men tái phát
Cảm giác đói
Giảm cân không rõ lý do
Nhiễm trùng tái phát

Nếu bạn thấy có vết sạm quanh cổ hoặc nách, hãy gặp bác sĩ. Đây được gọi là acanthosis nigricans, và có thể là dấu hiệu cơ thể bạn đang kháng insulin.

Các tuyp bệnh tiểu đường

Có ba tuyp chính của bệnh tiểu đường:

Tiểu đường tuyp 2: Khoảng 90%-95% tất cả những người mắc bệnh tiểu đường có tuyp này. Với tuyp 2, tuyến tụy của bạn sản xuất một lượng insulin nhất định – hormone giúp các tế bào biến glucose (một loại đường) từ thức ăn thành năng lượng. Tuy nhiên, ở một số người, các tế bào không phản ứng với hormone này như mong muốn, gọi là kháng insulin.
Tiểu đường tuyp 1: Hệ thống miễn dịch của cơ thể tấn công và phá hủy các tế bào trong tuyến tụy tạo ra insulin, dẫn đến đường huyết cao. Nguyên nhân của hiện tượng này vẫn chưa rõ. Tiểu đường tuyp 1 không liên quan đến cân nặng hay thói quen sống.
Tiểu đường thai kỳ: Chỉ xuất hiện khi bạn mang thai. Nguyên nhân là do sự thay đổi nội tiết tố và tăng cân trong thai kỳ gây kháng insulin. Bệnh thường biến mất sau khi sinh.

Nguyên nhân của bệnh tiểu đường tuyp 2 là gì?

Thông thường, một sự kết hợp của các yếu tố gây ra tiểu đường tuyp 2. Chúng có thể bao gồm:

Gen: Các nhà khoa học đã phát hiện ra những đoạn DNA khác nhau ảnh hưởng đến cách cơ thể sản xuất insulin.
Cân nặng: Thừa cân hoặc béo phì có thể gây kháng insulin.
Hội chứng chuyển hóa: Những người bị kháng insulin thường mắc một nhóm các tình trạng bao gồm đường huyết cao, huyết áp cao, và mức cholesterol và triglycerides cao.
Gan tạo quá nhiều glucose: Khi đường huyết thấp, gan tạo ra và giải phóng glucose. Sau khi ăn, đường huyết tăng, và gan thường giảm tốc độ sản xuất glucose. Tuy nhiên, ở một số người, gan vẫn tiếp tục sản xuất glucose.
Giao tiếp kém giữa các tế bào: Đôi khi các tế bào gửi tín hiệu sai hoặc không tiếp nhận đúng thông điệp, làm ảnh hưởng đến việc sản xuất và sử dụng insulin hoặc glucose.
Tế bào beta hỏng: Nếu các tế bào sản xuất insulin không hoạt động đúng lúc, đường huyết sẽ bị ảnh hưởng.

Các yếu tố nguy cơ của tiểu đường tuyp 2

Một số yếu tố nhất định làm tăng khả năng mắc tiểu đường tuyp 2 của bạn, bao gồm:

Tuổi từ 45 trở lên
Có cha mẹ hoặc anh chị em mắc bệnh tiểu đường
Thuộc nhóm người da màu như người Mỹ gốc Phi, người Mỹ gốc Tây Ban Nha, hoặc người châu Á.

Các yếu tố nguy cơ khác liên quan đến thói quen sống hàng ngày mà bạn có thể thay đổi:

Ít vận động hoặc không tập thể dục
Hút thuốc
Căng thẳng
Ngủ quá ít hoặc quá nhiều

Điều trị bệnh tiểu đường tuyp 2

Quản lý tiểu đường tuyp 2 bao gồm sự kết hợp giữa thay đổi lối sống và dùng thuốc.

Thay đổi lối sống

Giảm cân: Giảm khoảng 5-7% trọng lượng cơ thể có thể cải thiện đường huyết.
Chế độ ăn uống lành mạnh: Không có chế độ ăn kiêng cụ thể cho bệnh tiểu đường tuyp 2, nhưng chế độ ăn ít calo, giảm carbohydrate tinh chế và tăng cường rau củ quả là một khởi đầu tốt.
Tập thể dục: Hãy cố gắng tập 30-60 phút hoạt động thể chất mỗi ngày.

Thuốc điều trị tiểu đường tuyp 2

Nếu thay đổi lối sống không đủ, bác sĩ có thể kê đơn thuốc. Các loại thuốc phổ biến bao gồm:

Metformin: Giúp giảm lượng glucose gan sản xuất và cải thiện đáp ứng của cơ thể với insulin.
Sulfonylureas: Giúp cơ thể sản xuất nhiều insulin hơn.
Meglitinides: Tác dụng nhanh hơn sulfonylureas, giúp cơ thể sản xuất nhiều insulin hơn.

Thiazolidinediones: Giống như metformin, thuốc này giúp cơ thể bạn nhạy cảm hơn với insulin. Bạn có thể sử dụng pioglitazone (Actos) hoặc rosiglitazone (Avandia). Tuy nhiên, chúng cũng làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề về tim, vì vậy chúng thường không phải là lựa chọn hàng đầu để điều trị.
DPP-4 inhibitors: Các loại thuốc này bao gồm linagliptin (Tradjenta), saxagliptin (Onglyza), và sitagliptin (Januvia), giúp hạ mức đường huyết, nhưng chúng có thể gây đau khớp và viêm tụy. Chúng hoạt động bằng cách chặn DPP-4, một enzyme ảnh hưởng đến hormone incretin.

GLP-1 receptor agonists: Bạn tiêm các loại thuốc này qua kim để làm chậm quá trình tiêu hóa và hạ mức đường huyết. Một số thuốc phổ biến gồm exenatide (Byetta, Bydureon), liraglutide (Victoza), và semaglutide (Ozempic).

Alpha-glucosidase inhibitors: Các thuốc miglitol (Glyset) và acarbose (Precose) làm chậm quá trình tiêu hóa đường của cơ thể. Hãy thông báo cho bác sĩ nếu bạn có vấn đề về thận, gan, tim hoặc đang mang thai hoặc cho con bú. Những thuốc này ít gây ra hạ huyết áp và tăng cân, nhưng có thể gây các vấn đề tiêu hóa và chỉ số gan bất thường.

Biguanides: Thuốc metformin (Fortamet, Glucophage, Glumetza, và Riomet) giúp hạ mức đường huyết. Tác dụng phụ thường gặp gồm vấn đề tiêu hóa, buồn nôn hoặc nôn, yếu và đau đầu. Bạn nên tránh uống rượu quá nhiều khi dùng thuốc này vì có thể gây ra tác dụng phụ hiếm gặp là tích tụ axit trong máu, được gọi

là toan lactic, có thể nguy hiểm đến tính mạng.

Insulin

Nếu bạn không thể kiểm soát đường huyết của mình với thuốc uống, bác sĩ có thể kê đơn insulin. Đây là một loại hormone giúp các tế bào sử dụng glucose từ máu. Có nhiều loại insulin khác nhau, bao gồm insulin tác dụng nhanh, tác dụng trung bình và tác dụng chậm. Bác sĩ sẽ giúp bạn chọn loại insulin phù hợp với nhu cầu của mình.

Phòng ngừa bệnh tiểu đường tuyp 2

Bạn có thể làm nhiều điều để giảm nguy cơ mắc tiểu đường tuyp 2, bao gồm:

Duy trì trọng lượng khỏe mạnh: Giảm cân ngay cả khi bạn chỉ cần giảm 5-10% trọng lượng cơ thể cũng có thể giúp cải thiện sức khỏe.
Tập thể dục thường xuyên: Cố gắng tập thể dục ít nhất 150 phút mỗi tuần, như đi bộ nhanh, bơi lội, hoặc đạp xe.
Chế độ ăn uống lành mạnh: Ăn nhiều rau, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, và các protein nạc. Hạn chế đồ uống có đường, thức ăn chế biến sẵn, và thực phẩm chứa nhiều đường và chất béo không lành mạnh.
Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Nếu bạn có yếu tố nguy cơ cao, hãy làm xét nghiệm đường huyết để phát hiện sớm tiểu đường hoặc tiền tiểu đường.

Kết luận

Tiểu đường tuyp 2 là một bệnh lý phổ biến nhưng có thể kiểm soát được thông qua lối sống lành mạnh và thuốc điều trị khi cần thiết. Hãy thường xuyên theo dõi sức khỏe của bản thân và tham khảo ý kiến bác sĩ để có kế hoạch điều trị phù hợp nhất.