Tên khoa học:
Auricularia polytricha Sacc., thuộc họ Mộc nhĩ Auriculariaceae.
Tên khác: Mộc nhĩ, thụ kê, mộc nhung, mộc nhũ
Nguồn gốc:
Đây là loại mộc nhĩ khô, thuộc loài thực vật họ mộc nhĩ. Sản xuất chủ yếu ở Tứ Xuyên, Phúc Kiến, Giang Tô v.v…
Phân biệt tính chất, đặc điểm:
Mộc nhĩ thường có dạng miếng mỏng không đồng đều, khô quắt, bề mặt trơn phẳng, có màu nâu đen hoặc nâu tím, mặt dưới màu đậm hơn, chất giòn, gập vào dễ gẫy, ngâm nước thì nở to ra, màu nhạt, chuyển sang nâu gụ, mềm láng và hơi trong, bề mặt có chất dính trơn bóng, mùi hơi thơm. Loại nào khô giòn, cùi dầy, đoá to, không có tạp chất như vỏ cây, bùn đất v.v… là loại tốt.
Tính vị và công hiệu:
Mộc nhĩ tính bình, vị ngọt, lợi về kinh dạ dầy, đại tràng, có công hiệu tư bổ ích khí, khoẻ dạ dày nhuận táo, dưỡng huyết, cầm máu thanh phế, cường trí. Thích hợp với người khí huyết lưỡng khuy, thiếu máu, hành kinh quá nhiều, trĩ ngoại ra máu, đại tiện ra máu, ứ máu sau khi đẻ, phế hư sinh ho, táo bón v.v…
Theo các nghiên cứu hiện đại, mộc nhĩ đen hàm chứa các chất đường, chất albumin, noãn lân chi, chất xơ, chất keo, hồng diệp tố, các nguyên tố sắt, calci, phospho, vitamin B1, B2, C, acid amin v.v… có thể giảm bớt hiện tượng máu vón cục, phòng ngừa xơ cứng động mạch, ức chế mụn nhọt v.v…
Bảo quản:
Để nơi mát mẻ khô ráo, đựng trong túi ni lon kín bảo quản, đề phòng biến thành độc.
Những cấm kỵ khi dùng thuốc:
Người đại tiện phân không khô kiêng dùng.
Mộc nhĩ nào đã bị mốc hoặccó mùi hôi thối cấm không được ăn, đề phòng bị ngộ độc.
Các phương thuốc bổ dưỡng thường dùng:
Hắc mộc nhĩ đại táo chúc (Cháo mộc nhĩ, táo tầu)
Mộc nhĩ 30g – Táo tầu 5 quả
Gạo lức 10g – Đường phèn vừa phải Mộc nhĩ ngâm nước nóng độ 1 giờ, gạo lức vo sạch nấu
cháo với táo tầu, mộc nhĩ, đường phèn. Chờ bớt nóng đem ra ăn, ăn vào buổi sớm và buổi tối.
Dùng cho người kinh nguyệt quá nhiều, lòi dom xuất huyết v.v…, mất máu nhiều dẫn tới bệnh thiếu máu chủ yếu là thiếu sắt.
Hắc mộc nhĩ bạn đậu nha (mộc nhĩ trộn giá đỗ)
Mộc nhĩ 50g – Giá đỗ tương 500g
Mộc nhĩ ngâm nở rửa sạch thái sợi; giá đỗ rửa sạch cho vào nước sôi luộc chín vớt ra. Giá đỗ trộn mộc nhĩ sợi, thêm dầu thơm, muối, mì chính trộn đều, làm thức ăn, ăn cơm.
Dùng cho người nổi bướu bình thường và bệnh lang ben.
Hắc mộc nhĩ báo hồng táo (mộc nhĩ ninh táo tầu)
Mộc nhĩ 30g – Táo tầu 30 quả
Mộc nhĩ ngâm nước nóng cho nở, rửa sạch; táo tâu rửa sạch, bửa ra, cho nước vào cùng ninh cho tới khi táo như. Ăn táo, mộc nhĩ, uống thang, ngày 1 thang.
Dùng cho người thiếu máu, ỉa ra máu, lòi dom xuất huyết v.v…
Hắc mộc nhĩ thị bính (mộc nhĩ, mứt hồng)
Mộc nhĩ 5g
Mứt hồng 30g (mứt làm bằng quả hồng)
Rửa sạch, nấu nhừ mà ăn, ngày 1 – 2 lần.
Dùng cho người lòi dom xuất huyết.
Hắc mộc nhĩ đại táo thang (thang mộc nhĩ táo tầu)
Mộc nhĩ 30g – Táo tầu 20 quả
Mộc nhĩ rửa sạch, táo tầu bỏ hạt, cho nước vừa phải nấu trong 1 giờ, trộn thèm ít mật ong vào cho thơm. Uống ngày 2 lần vào buổi sớm, tối.
Dùng cho người bị bệnh có nốt đốm đen trên mặt, cũng có thể dùng cho người bị thiếu máu do bệnh lòi dom xuất huyết hoặc hành khi quá nhiều gây ra.
Hắc mộc nhĩ canh (mộc nhĩ ninh)
Mộc nhĩ 6g – Đường trắng vừa phải.
Mộc nhĩ ngâm nở rửa sạch, đun sôi, sau đó ninh nhỏ lửa cho nhừ, cho đường vào đánh lên ăn.
Dùng cho người bị tắc mạch máu, đau tức ngực, lưỡi ngả sang màu tím, hoặc có điểm tụ máu, phụ nữ tụ huyết, đau bụng, kinh nguyệt không điều hoà V. V…
Song nhĩ thang (thang 2 loại mộc nhĩ)
Mộc nhĩ 10g
Mộc nhĩ trắng 10g
Ngâm nước nóng cho nở, rửa sạch, bỏ vào bát, cho đường phèn và nước vừa phải, hấp trong 60 phút. Ăn mộc nhĩ, uống thang; dùng thường xuyên. Dùng cho người xơ cứng các mạch máu, cao huyết áp và xuất huyết đáy mắt v.v…
Hắc mộc nhĩ sao hoàng hoa (mộc nhĩ rang hoàng hoa)
Mộc nhĩ 20g
Rau hoàng hoa 80g
Rang lẫn lên ăn. Dùng cho người đái ra máu và lòi dom ra máu. Dùng cả cho người bị bệnh về cơ tim, cao huyết áp.
Hắc mộc nhĩ thiên đậu phụ (mộc nhĩ nấu đậu phụ)
Mộc nhĩ 30g
Đậu phụ 250g
Nấu chung với nhau mà ăn, ngày 1 – 2 lần.
Dùng cho người bị các bệnh về tim mạch, như xơ cứng động mạch…
Hắc mộc nhĩ đồn trư đỗ (mộc nhĩ hầm dạ dầy lợn)
Mộc nhĩ 30g
Dạ dày lợn 3 cái.
Hầm chín, chia ba ngày ăn, mỗi ngày 1 cái.
Dùng cho người bị bệnh đái quá nhiều.
Hắc mộc nhĩ sao hương trường (mộc nhĩ xào hương trường)
Mộc nhĩ 25g
Hương trường (món ăn Tầu: nhồi thịt băm vụn và hương liệu vào ruột non lợn chế biến thành, gần như món “lạp xường”) thái miếng 100g
Dầu thực vật 50g Gừng giã nhỏ 5g
Hành hoa 5g Muối tinh 2g
Xào chín lên ăn.
Dùng cho người mắc bệnh khô da, ho khan ít đờm…
Mộc nhĩ thang (thang mộc nhĩ)
Mộc nhĩ 30g
Sắc nước, uống thường xuyên, ngày 1 thang.
Có thể dùng cho người bị ung thư cổ tử cung và ung thư âm đạo.
Đối với bệnh cao huyết áp, xơ cứng động mạch, xuất huyết đáy mắt cũng có tác dụng phòng chống khá hiệu nghiệm.
Mộc nhĩ mật cao
Mộc nhĩ 15g Mật ong 30ml
Đường đỏ 15g
Nấu chín, chia ba lần uống.
Dùng cho người hư nhược sau khi đẻ, bị co gân, tê dại v.v…
