Rối Loạn Ăn Uống Vô Độ
Rối loạn ăn uống vô độ không chỉ đơn thuần là việc thỉnh thoảng ăn quá nhiều. Nhiều người có thể đôi khi ăn vượt mức, nhưng những người mắc chứng rối loạn này thường xuyên cảm thấy bị ép buộc phải ăn quá mức, ít nhất một lần mỗi tuần trong vòng ba tháng hoặc lâu hơn.
Cảm Giác Lo Âu
Những người mắc rối loạn ăn uống vô độ thường không kiểm soát được lượng thức ăn hoặc thậm chí là loại thực phẩm họ tiêu thụ. Họ thường ăn một mình, ăn đến mức cảm thấy buồn nôn, hoặc ăn ngay cả khi không cảm thấy đói. Sau những cơn ăn uống vô độ, họ thường trải qua cảm giác tội lỗi, xấu hổ, ghê tởm hoặc buồn bã. Đôi khi, họ cảm thấy xấu hổ đến mức phải giấu giếm hành vi này với bạn bè và gia đình.
Sự Khác Biệt Với chứng cuồng ăn (Bulimia)
Mặc dù bulimia và rối loạn ăn uống vô độ có một số triệu chứng tương đồng, chúng vẫn khác nhau. Những người mắc bulimia cũng thường xuyên ăn uống quá mức và có cảm giác tiêu cực, như mất kiểm soát hay xấu hổ. Tuy nhiên, khác với rối loạn ăn uống vô độ, những người mắc bulimia sẽ thực hiện các hành động “làm sạch” sau khi ăn, chẳng hạn như tự gây nôn, sử dụng thuốc nhuận tràng, hoặc tập thể dục quá mức.
Ai Có Nguy Cơ?
Bất kỳ ai cũng có thể phát triển rối loạn ăn uống vô độ, không phân biệt chủng tộc, giới tính, tuổi tác hoặc cân nặng. Đây được coi là rối loạn ăn uống phổ biến nhất tại Mỹ. Dù phụ nữ có nguy cơ cao hơn một chút, nam giới cũng có thể mắc phải, đặc biệt là trong độ tuổi trung niên. Khoảng 1,6% thanh thiếu niên mắc chứng này.
Ảnh Hưởng Đến Cân Nặng
Nhiều người mắc rối loạn ăn uống vô độ cũng gặp khó khăn trong việc kiểm soát cân nặng. Khoảng hai phần ba những người mắc rối loạn này là béo phì. Nghiên cứu cho thấy đến 30% những người tìm kiếm điều trị giảm cân cũng có thể mắc chứng này. Những người thừa cân hoặc béo phì có nguy cơ cao hơn về các vấn đề sức khỏe như bệnh tim, huyết áp cao và tiểu đường loại 2.
Liên Quan Đến Sức Khỏe Tâm Thần
Nhiều người mắc rối loạn ăn uống vô độ cũng trải qua các vấn đề tâm lý khác, như trầm cảm, lo âu, rối loạn lưỡng cực và lạm dụng chất kích thích. Họ có thể cảm thấy căng thẳng, khó ngủ và vật lộn với lòng tự trọng thấp hay xấu hổ về cơ thể.
Nguyên Nhân Gây Ra Rối Loạn Ăn Uống Vô Độ
Nguyên nhân chính xác của rối loạn ăn uống vô độ vẫn chưa được xác định. Một sự kết hợp của các yếu tố như gen, tâm lý và hoàn cảnh sống có thể đóng vai trò quan trọng. Việc ăn kiêng có thể góp phần vào sự phát triển của rối loạn này, nhưng chưa rõ liệu điều này có phải là nguyên nhân chính không. Một số người có thể nhạy cảm hơn với các tín hiệu thực phẩm như mùi hoặc hình ảnh thực phẩm. Rối loạn này cũng có thể xuất hiện do các sự kiện căng thẳng hoặc chấn thương trong cuộc sống, như cái chết của người thân hoặc bị chế giễu về cân nặng.
Khả Năng Hồi Phục
Nếu bạn nghi ngờ mình mắc rối loạn ăn uống vô độ, hãy biết rằng có thể điều trị thành công. Bước đầu tiên là có chẩn đoán chính xác từ bác sĩ hoặc chuyên gia y tế, người sẽ tiến hành kiểm tra thể chất và hỏi về thói quen ăn uống, sức khỏe cảm xúc, hình ảnh cơ thể, cũng như cảm giác đối với thực phẩm.
Điều Trị: Giải Quyết Các Vấn Đề Tư Tưởng, Cảm Xúc và Thực Phẩm
Nói chuyện với chuyên gia tâm lý hoặc cố vấn là điều cần thiết để giải quyết các vấn đề cảm xúc. Liệu pháp hành vi nhận thức (CBT) có thể giúp thay đổi các mô hình tư duy tiêu cực gây ra cơn ăn uống vô độ. Liệu pháp giữa các cá nhân (IPT) cũng có thể giúp xử lý các vấn đề trong mối quan hệ có thể liên quan đến rối loạn này. Làm việc với chuyên gia dinh dưỡng để học thói quen ăn uống lành mạnh và ghi nhật ký thực phẩm trong quá trình hồi phục cũng rất quan trọng.
Về Thuốc
Một số loại thuốc, chẳng hạn như thuốc chống trầm cảm và thuốc chống co giật, có thể giúp kiểm soát cơn thèm ăn và cơn ăn uống vô độ. Vyvanse (lisdexamfetamine), một loại thuốc được dùng để điều trị ADHD, là thuốc đầu tiên được FDA phê duyệt để điều trị rối loạn ăn uống vô độ. Dù cơ chế hoạt động của thuốc chưa rõ ràng, nhưng các nghiên cứu cho thấy Vyvanse có thể giúp giảm số ngày ăn uống vô độ mỗi tuần.
Giảm Cân Với Rối Loạn Ăn Uống Vô Độ
Rối loạn ăn uống vô độ có thể dẫn đến tăng cân và làm cho việc giảm cân trở nên khó khăn, cũng như duy trì cân nặng lâu dài. Như một phần của điều trị, những người mắc rối loạn này có thể cần hỗ trợ để kiểm soát cân nặng. Các chương trình giảm cân truyền thống có thể hữu ích, nhưng một số người gặp khó khăn với chế độ ăn kiêng nghiêm ngặt. Hãy hỏi bác sĩ về khả năng tham gia vào chương trình giảm cân được thiết kế đặc biệt cho những người mắc rối loạn ăn uống.
Ngăn Ngừa
Nếu bạn có nguy cơ mắc rối loạn ăn uống vô độ, bạn có thể thực hiện các biện pháp để phòng ngừa. Hãy chú ý đến cảm giác tội lỗi, xấu hổ hoặc tính bốc đồng liên quan đến thực phẩm, cũng như lòng tự trọng thấp. Nếu bạn gặp những vấn đề này, hoặc nếu gia đình bạn có tiền sử rối loạn ăn uống, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc nhà trị liệu.
