Tên khác: viêm gan ethylic.
Định nghĩa
Viêm gan cấp tính hoặc mạn tính do lạm dụng rượu.
Có ba bệnh gan do rượu:
- Viêm gan do rượu.
- Gan nhiễm mõ.
- Xơ gan do nghiện rượu (xem bệnh này).
Mỗi bệnh có thể riêng hoặc kết hợp ở các mức độ khác nhau ở cùng một người.
Căn nguyên
Mức độ nặng thường tỷ lệ với mức độ lạm dụng rượu. Hơn 90% cồn ethanol được chuyển hoá ở gan và làm rối loạn chuyển hoá tế bào gan.
Các đáp ứng cá thể rất khác nhau và có người dễ bị bệnh gan do rượu hơn là người khác.
Viêm gan do rượu thường gắn với đáp ứng miễn dịch rất mạnh.
Giải phẫu bệnh
Các bọc chứa mỡ trong tế bào gan làm tế bào gan ở vùng trung tâm tiểu thuỳ phồng to, sau đó có những vùng hoại tử được bao bọc bởi các thành tố viêm (lympho, đại thực bào). Trong các tế bào gan bị phồng to xuất hiện các thể Mallory (đám tụ bạch cầu ưa acid nằm trong bào tương). Có các thể này khiến nghĩ đến nguyên nhân nghiện rượu nhưng thể Mallory cũng còn được thấy ở các bệnh gan khác (xơ gan nguyên phát do mật, u gan, bệnh Wilson).
Nếu ngừng rượu thì các hình ảnh tế bào mất đi. Nếu tiếp tục uống rượu thì viêm gan do rượu có thể là tiền triệu của xơ gan do nghiện rượu.
Có thể gặp nhiễm xơ hyalin trung tâm ở quanh các tĩnh mạch trên gan nhỏ có thể gây tăng áp lực tĩnh mạch cửa nhưng không gây xơ gan.
Triệu chứng
Rất khác nhau. Một số bệnh nhân không có triệu chứng hoặc chỉ kêu kém ăn và gày sút. Số khác bị suy gan, bệnh não do gan , hội chứng gan-thận. Thể hay gặp là thể có vàng da, sốt nhẹ, gan to đau, lách to, cổ trướng.
Xét nghiệm cận lâm sàng
- Bilirubin và transaminase tăng vừa phải. SGOT hoặc ASAT tăng nhiều hơn là SGPT hoặc ALAT).
- Bạch cầu tăng, đôi khi rất cao (> 20.000/ pl).
- Phosphatase kiềm tăng, có khi gấp 3 lần bình thường.
- Thời gian prothrombin tăng.
Xét nghiệm bổ sung
- Chụp siêu âm cắt lớp có thể thấy cấu trúc của gan bị rối loạn, lách to, cổ trướng khó phát hiện bằng khám lâm sàng.
- Chẩn đoán xác định bằng sinh thiết gan.
Chẩn đoán
Vàng da, đau bụng, sốt. Tăng bạch cầu, tăng phosphatase kiềm. Các triệu chứng này có thể giống như viêm túi mật cấp.
Tiên lượng
70% số bệnh nhân có gan nhiễm mỡ do rượu sống tối 10 năm; tỷ lệ này ở người bị viêm gan do rượu là 55%.
Điều trị
Hoàn toàn bỏ rượu; chế độ ăn cân đối, dùng các vitamin và acid folic nếu cần thiết.
Các thể nặng: nên dùng prednisolon liều 40 mg/ngày trong 4 tuần. Thận trọng khi dùng thuốc an thần vì có thể làm xuất hiện bệnh não do gan. Nếu có nôn và chán ăn: nuôi dưỡng qua đường tĩnh mạch. Ghép gan không làm tăng khả năng sống sót.
