Đau Thần Kinh Tọa Là Gì?
Đau thần kinh tọa là một loại đau phổ biến ảnh hưởng đến thần kinh tọa, một bó dây thần kinh lớn kéo dài từ tủy sống lưng dưới, qua mông, và xuống phía sau mỗi chân.
Dấu hiệu đặc trưng của đau thần kinh tọa là cơn đau bắt đầu ở lưng dưới và lan xuống một chân, đôi khi kéo dài tới cả bàn chân. Nguyên nhân gây đau thần kinh tọa khác nhau ở mỗi người, nhưng nó có thể xảy ra do chấn thương hoặc chỉ đơn giản là do sự hao mòn của tuổi tác. Một số tình trạng có thể làm tình trạng này trở nên nghiêm trọng hơn. Có nhiều phương pháp điều trị cho cơn đau thần kinh tọa.
Triệu Chứng Đau Thần Kinh Tọa
Mỗi người sẽ có trải nghiệm khác nhau, nhưng đau thần kinh tọa thường ảnh hưởng đến lưng, mông, chân hoặc bàn chân. Triệu chứng có thể liên tục hoặc xuất hiện và biến mất.
Các “cờ đỏ” cho đau thần kinh tọa là gì?
Điều này phụ thuộc vào vị trí của cơn đau thần kinh tọa, nhưng các triệu chứng phổ biến của đau thần kinh tọa bao gồm:
- Đau lưng dưới.
- Đau ở mông hoặc chân, nặng hơn khi ngồi.
- Đau hông.
- Cảm giác nóng rát hoặc tê ở chân.
- Yếu, tê, hoặc khó di chuyển chân hoặc bàn chân.
- Đau liên tục hoặc đau nhói ở một bên mông, chân, hoặc hông.
Cơn đau lưng do đau thần kinh tọa và các triệu chứng khác có thể làm cho việc đi lại hoặc đứng lên trở nên khó khăn. Bạn có thể không thể ngồi lâu trong công việc hoặc khi lái xe.
Cơn Đau Thần Kinh Tọa: Cảm Giác Như Thế Nào?
Nhiều người nói rằng cảm giác như một cú giật điện, nhưng bạn cũng có thể cảm thấy “kim châm” ở chân bị ảnh hưởng, như một phần cơ thể của bạn đã bị tê.
Đau thần kinh tọa thường chỉ ảnh hưởng đến một bên của cơ thể dưới. Thường thì cơn đau kéo dài từ lưng dưới qua mông và đùi và xuống chân. Tùy thuộc vào nơi thần kinh tọa bị ảnh hưởng, cơn đau có thể kéo dài đến bàn chân hoặc ngón chân. Cơn đau có thể tăng lên khi bạn ho hoặc hắt hơi.
Đối với một số người, cơn đau từ thần kinh tọa có thể nghiêm trọng và tàn tật. Nhưng không phải ai cũng cảm thấy cơn đau thần kinh tọa không thể chịu đựng. Đối với những người khác, cơn đau thần kinh tọa có thể không thường xuyên và gây khó chịu nhưng có khả năng trở nên nghiêm trọng hơn.
Hãy tìm kiếm sự chăm sóc y tế ngay lập tức nếu bạn gặp phải:
- Sốt và đau lưng.
- Sưng hoặc đỏ ở lưng hoặc cột sống.
- Cơn đau lan xuống chân.
- Tê hoặc yếu ở đùi trên, chân, vùng chậu hoặc mông.
- Cảm giác nóng rát khi tiểu tiện hoặc có máu trong nước tiểu.
- Đau nghiêm trọng.
- Mất kiểm soát bàng quang hoặc ruột (bị rò rỉ hoặc không thể đến toilet kịp thời).
Nguyên Nhân Và Yếu Tố Nguy Cơ Đau Thần Kinh Tọa
Đau thần kinh tọa là kết quả của việc kích thích rễ thần kinh ở cột sống thắt lưng và lumbosacral.
Một đĩa đệm thoát vị gây ra hầu hết các trường hợp đau thần kinh tọa.
Các nguyên nhân phổ biến khác của đau thần kinh tọa bao gồm:
- Hẹp ống sống thắt lưng (hẹp ống tủy sống ở lưng dưới).
- Bệnh thoái hóa đĩa đệm (phá hủy các đĩa đệm, đóng vai trò như đệm giữa các đốt sống).
- Thoát vị đĩa đệm (tình trạng mà một đốt sống trượt về phía trước trên một đốt sống khác).
- Thai kỳ.
- Cơn co thắt cơ ở lưng hoặc mông.
Các yếu tố nguy cơ, hay những điều có thể khiến bạn dễ mắc đau thần kinh tọa hơn, bao gồm:
- Tuổi tác (có thể gây ra thay đổi ở cột sống, như gai xương hoặc đĩa đệm thoát vị).
- Bệnh tiểu đường.
- Cơ thể lớn.
- Ít vận động.
- Có cơ bụng yếu (cơ mông, cơ bụng và lưng).
- Đi giày cao gót thường xuyên.
- Ngủ trên đệm quá cứng hoặc quá mềm.
- Hút thuốc.
- Công việc liên quan đến việc ngồi hoặc lái xe trong thời gian dài, xoay người, hoặc mang vác nặng.
Bệnh nội mạc tử cung, một tình trạng viêm mãn tính mà mô tương tự như lớp lót của tử cung phát triển ở các bộ phận khác của cơ thể, có thể gây ra đau thần kinh tọa hoặc triệu chứng giống như đau thần kinh tọa xuất hiện và biến mất theo chu kỳ.
Nếu bạn đã từng bị chấn thương ở lưng dưới hoặc cột sống, điều đó cũng có thể làm tăng khả năng mắc đau thần kinh tọa.
Chẩn Đoán Đau Thần Kinh Tọa
Điều đầu tiên bác sĩ của bạn có thể làm là hỏi về cơn đau lưng và chân của bạn. Một số câu hỏi của họ có thể bao gồm:
-
-
- Khi nào triệu chứng của bạn bắt đầu?
- Bạn có bị chấn thương gần đây không?
- Bạn có cảm thấy tê hoặc yếu ở chân không?
- Một số tư thế nào giúp giảm khó chịu của bạn?
- Cơn đau đã ngăn cản bạn thực hiện các hoạt động nào không?
- Có biện pháp nào ở nhà giúp giảm cơn đau của bạn không?
-
Họ cũng sẽ muốn biết về lối sống của bạn:
-
-
-
- Bạn có làm nhiều công việc thể chất, như nâng vật nặng không?
- Bạn có ngồi trong thời gian dài không?
- Bạn tập thể dục bao nhiêu lần?
- Bạn tập loại bài tập nào?
-
-
Bạn cũng sẽ được kiểm tra thể chất để bác sĩ có thể kiểm tra phản xạ và sức mạnh của cơ bắp. Họ có thể yêu cầu bạn thực hiện một số hoạt động, như đi trên gót chân hoặc mũi chân, để xem điều gì gây ra cơn đau của bạn.
Nếu cơn đau của bạn nghiêm trọng hoặc gây ra các triệu chứng như yếu cơ, bác sĩ có thể yêu cầu thực hiện các xét nghiệm hình ảnh để kiểm tra gai xương và đĩa đệm thoát vị. Bạn có thể thực hiện các xét nghiệm như:
-
-
-
- X-quang, để chụp hình bên trong cơ thể của bạn, để kiểm tra gai xương (tăng trưởng của xương bình thường).
- CT scan, kết hợp một loạt các hình chụp X-quang để xem rõ hơn về tủy sống và dây thần kinh sống.
- MRI, sử dụng sóng radio và nam châm để tạo hình ảnh bên trong cơ thể nhằm có cái nhìn chi tiết về lưng và cột sống của bạn.
- Điện cơ đồ (EMG), đo tốc độ tín hiệu thần kinh truyền qua cơ bắp. Điều này giúp xem liệu một đĩa đệm thoát vị có đang chèn ép các dây thần kinh điều khiển cơ bắp hay không. (Đĩa đệm thoát vị là một đĩa đệm bị rách hoặc rò rỉ giữa các đốt sống. Bạn cũng có thể nghe đến nó với tên gọi là đĩa đệm “trượt,” “vỡ,” hoặc “phồng”).
- Nếu những xét nghiệm đó không cho kết quả rõ ràng, bạn có thể cần thực hiện thêm hình ảnh.
-
-
Điều Trị Đau Thần Kinh Tọa
Ví dụ về điều trị đau thần kinh tọa bao gồm:
Thuốc
Bác sĩ có thể đầu tiên khuyên bạn sử dụng thuốc chống viêm không kê đơn như ibuprofen hoặc naproxen natri. Hãy làm theo hướng dẫn trên chai về cách sử dụng chúng, hoặc hỏi bác sĩ bạn nên dùng bao nhiêu. Nếu những loại thuốc đó không đủ hiệu quả, họ có thể kê cho bạn thuốc theo toa, chẳng hạn như:
-
-
-
- Thuốc chống viêm.
- Thuốc chống co giật.
- Thuốc giãn cơ.
- Opioid.
- Thuốc chống trầm cảm.
-
-
Vật lý trị liệu
Một nhà vật lý trị liệu có thể chỉ cho bạn cách thực hiện các bài tập giúp cải thiện tư thế, giảm áp lực lên thần kinh tọa, và làm cho bạn linh hoạt hơn. Họ sẽ dạy bạn cách làm cho các cơ hỗ trợ lưng của bạn mạnh mẽ hơn.
Tiêm steroid
Bác sĩ có thể tiêm steroid để giúp giảm viêm xung quanh rễ thần kinh, giúp giảm cơn đau cho bạn. Họ thường thực hiện những tiêm này cho những người không đáp ứng với thuốc hoặc liệu pháp vật lý.
Phẫu thuật
Nếu tình trạng của bạn nặng và các phương pháp điều trị không giúp ích gì, bác sĩ có thể đề xuất phẫu thuật để giảm áp lực lên dây thần kinh tọa của bạn. Bạn có thể cần phẫu thuật nếu:
-
-
-
- Cơn đau thần kinh tọa đã kéo dài hơn 6 tuần và không có dấu hiệu giảm.
- Bạn có tê, yếu, hoặc vấn đề về kiểm soát bàng quang hoặc ruột.
- Bạn có đĩa đệm thoát vị hoặc vấn đề khác đã được xác nhận qua hình ảnh.
-
-
Triển Vọng Cho Đau Thần Kinh Tọa
Cơn đau thần kinh tọa có thể kéo dài từ vài ngày đến một vài tuần. Hầu hết mọi người sẽ cảm thấy tốt hơn trong vòng vài tuần và cần sử dụng các phương pháp điều trị bảo tồn, như thuốc và vật lý trị liệu.
Tuy nhiên, có thể mất thời gian để hồi phục hoàn toàn, đặc biệt nếu bạn có một đĩa đệm thoát vị lớn. Hãy chăm sóc bản thân và làm theo hướng dẫn của bác sĩ. Nếu cơn đau của bạn không cải thiện, hãy theo dõi để điều trị tiếp theo.
