Ngộ Độc Thực Phẩm: Dấu Hiệu, Triệu Chứng và Điều Trị

Ngộ Độc Thực Phẩm Là Gì?

Ngộ độc thực phẩm là sự kích thích hoặc nhiễm trùng trong hệ tiêu hóa của bạn do ăn hoặc uống một thứ gì đó. Thường thì nó do thực phẩm hoặc đồ uống bị ô nhiễm bởi virus, ký sinh trùng hoặc vi khuẩn. Tuy nhiên, các hóa chất độc hại cũng có thể gây ra ngộ độc thực phẩm trong một số trường hợp.

Bạn có thể giúp ngăn ngừa ngộ độc thực phẩm bằng cách lưu trữ và chuẩn bị thực phẩm một cách an toàn.

Ngộ độc thực phẩm thường xuất hiện nhanh chóng và không kéo dài lâu (thường là dưới một tuần), và hầu hết mọi người hồi phục mà không cần điều trị. Tuy nhiên, đối với một số người, ngộ độc thực phẩm kéo dài lâu hơn hoặc gây ra các biến chứng nghiêm trọng.

Ai cũng có thể bị ngộ độc thực phẩm, nhưng những nhóm người có nguy cơ cao hơn bao gồm:

• Người cao tuổi
• Trẻ sơ sinh và trẻ em
• Phụ nữ mang thai
• Những người có hệ miễn dịch yếu

Những nhóm người này cũng có nhiều khả năng gặp phải các triệu chứng hoặc biến chứng nghiêm trọng hơn.

Ngộ Độc Thực Phẩm so với Cúm Dạ Dày

Cúm dạ dày thường do một virus mà bạn bị lây từ người bị nhiễm. Ngược lại, ngộ độc thực phẩm thường xảy ra khi bạn ăn thực phẩm không được nấu chín đủ lâu hoặc để ngoài tủ lạnh quá lâu.

Cả hai đều gây ra các triệu chứng như buồn nôn, nôn mửa và tiêu chảy. Nhưng có một vài dấu hiệu khác nhau cho biết cái nào đang gây ra triệu chứng của bạn. Một cách là nhìn vào tốc độ xuất hiện triệu chứng. Ngộ độc thực phẩm thường bắt đầu khoảng 2-6 giờ sau khi bạn ăn thực phẩm bị ô nhiễm. Trong khi đó, cúm dạ dày thường bắt đầu khoảng 1-2 ngày sau khi bạn tiếp xúc với virus. Một cách khác là nhìn vào thời gian bạn hồi phục. Các triệu chứng ngộ độc thực phẩm thường ngắn và dữ dội, nhưng cúm dạ dày kéo dài vài ngày hoặc lâu hơn. Ngoài ra, cúm dạ dày ít có khả năng gây ra các triệu chứng như sốt và ớn lạnh so với ngộ độc thực phẩm.

Triệu Chứng Ngộ Độc Thực Phẩm

Các triệu chứng và dấu hiệu phổ biến nhất của ngộ độc thực phẩm bao gồm:

• Tiêu chảy, bao gồm tiêu chảy có máu
• Nôn mửa
• Đau bụng và buồn nôn
• Đau đầu
• Sốt

Nếu bạn bị một loại ngộ độc thực phẩm nghiêm trọng hơn (như botulism hoặc ngộ độc cá/món hải sản), bạn cũng có thể gặp các triệu chứng sau:

• Nhìn mờ
• Tê hoặc cảm giác ngứa ở da
• Yếu ớt
• Liệt

Các triệu chứng này rất nghiêm trọng, vì vậy nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào trong số này, bạn cần đến bác sĩ hoặc cấp cứu.

Nguyên Nhân Ngộ Độc Thực Phẩm

Nhiều loại vi khuẩn gây ra ngộ độc thực phẩm, bao gồm vi khuẩn, ký sinh trùng và virus. Một số vi khuẩn phổ biến nhất gây ngộ độc thực phẩm bao gồm:

Vi Khuẩn

Vi khuẩn phát triển nhanh khi thực phẩm được giữ ở nhiệt độ từ 40-140 độ F. Giữ tủ lạnh của bạn ở dưới 40 độ F để giúp ngăn ngừa ngộ độc thực phẩm. Ngoài ra, hãy nấu chín thực phẩm kỹ lưỡng (nhiệt độ bên trong trên 140 độ F) vì điều này có thể tiêu diệt hầu hết vi khuẩn.

Các vi khuẩn chính gây ra ngộ độc thực phẩm bao gồm:

• Campylobacter: vi khuẩn có trong thực phẩm và đồ uống bị ô nhiễm hoặc chế biến kém.
• Escherichia coli (E. coli): thường có trong rau sống và thịt chưa chín kỹ.
• Listeria: có thể có trong thịt nguội và phô mai mềm.
• Salmonella: thường có trong gia cầm chưa chín và trứng sống.
• Staphylococcus aureus: cũng có thể gây ra nhiễm trùng do staph.
• Clostridium: có thể gây ra botulism và có thể nhiễm vào thực phẩm được bảo quản, đóng hộp hoặc lên men tại nhà.
• Vibrio: có thể nhiễm vào hải sản sống hoặc chưa chín.

Virus

Bạn có thể bị nhiễm virus bằng cách uống nước không an toàn, rửa thực phẩm bằng nước bị ô nhiễm hoặc ăn thực phẩm do người bị nhiễm virus chế biến. Hai loại virus gây ngộ độc thực phẩm bao gồm Norovirus và viêm gan A.

Ký Sinh Trùng

Bạn có thể bị ký sinh trùng từ thực phẩm hoặc nước bị ô nhiễm. Tuy nhiên, rất hiếm khi bị nhiễm ký sinh trùng ở Mỹ vì hầu hết nước đều được xử lý. Một số ký sinh trùng có thể gây ngộ độc thực phẩm bao gồm:

• Toxoplasma gondii: bạn có thể bị nhiễm khi dọn dẹp hộp cát của mèo bị nhiễm, ăn thực phẩm sống hoặc chưa chín, hoặc nhận một cơ quan nhiễm bệnh trong cấy ghép hoặc truyền máu.
• Giardia: bạn có thể bị nhiễm từ thực phẩm hoặc bề mặt bị ô nhiễm với phân người.
• Cryptosporidium: bạn có thể bị nhiễm khi chạm vào bề mặt bị ô nhiễm hoặc bơi trong nước bị ô nhiễm.

Một cách khác mà bạn có thể bị ngộ độc thực phẩm là ăn thực phẩm chứa hóa chất độc hại, chẳng hạn như:

• Thực phẩm chưa rửa có hóa chất thuốc trừ sâu trên bề mặt.
• Cá hoặc hải sản có độc tố do tảo hoặc vi khuẩn sản xuất.
• Một số loại nấm hoang dã.

Ngộ Độc Thực Phẩm Có Lây Không?

Có, bạn có thể bị ngộ độc thực phẩm từ người khác nếu họ bị ngộ độc và không rửa tay sau khi bị tiêu chảy hoặc nôn mửa. Bạn có thể bị bệnh nếu chạm vào các bề mặt mà họ đã chạm vào và sau đó chạm vào mắt, mũi hoặc miệng của mình. Hoặc nếu họ chạm vào thực phẩm của bạn mà không rửa tay.

Ngộ Độc Thực Phẩm Khi Mang Thai

Bạn có nhiều khả năng bị ngộ độc thực phẩm trong thai kỳ vì hệ miễn dịch của bạn không thể chống lại nhiễm trùng tốt như bình thường. Ngoài ra, hệ miễn dịch của em bé của bạn không hoàn thiện cho đến vài tháng sau khi sinh, vì vậy chúng không thể chống lại nhiễm trùng. Nếu bạn bị nhiễm các vi khuẩn như listeria, salmonella hoặc toxoplasma, điều này có thể khiến cả bạn và em bé bị bệnh.

Ngộ độc thực phẩm khi bạn đang mang thai có thể gây ra các vấn đề cho thai kỳ và em bé của bạn, bao gồm:

• Sảy thai
• Sinh non
• Đẻ non
• Cân nặng thấp cho em bé
• Nhiễm trùng đe dọa tính mạng ở em bé, chẳng hạn như viêm màng não (sưng não) hoặc vi khuẩn trong máu
• Nhiễm trùng mắt ở em bé
• Gan và lách sưng ở em bé
• Vàng da ở em bé
• Co giật ở em bé
• Dịch trong não của em bé

Bạn có thể giúp ngăn ngừa ngộ độc thực phẩm bằng cách tránh một số loại thực phẩm, chẳng hạn như:

• Phô mai mềm như Brie, camembert, chèvre, ricotta, feta, mozzarella, bocconcini và phô mai xanh.
• Sữa và nước trái cây chưa tiệt trùng.
• Thịt, cá hoặc hải sản chưa chín hoặc sống.
• Trái cây và rau củ chưa rửa sạch hoặc đã cắt sẵn.
• Kem mềm.
• Trứng chưa chín hoặc sống.

Bạn cũng nên tránh đồ ăn thừa quá một ngày. Đảm bảo rằng tất cả đồ ăn thừa được bảo quản trong tủ lạnh ở nhiệt độ dưới 40°F (4°C) và được hâm nóng đến nhiệt độ đủ cao (trên 140°F/60°C).

Các biện pháp tự nhiên cho ngộ độc thực phẩm

Một số biện pháp tự nhiên cho ngộ độc thực phẩm giúp giảm triệu chứng của bạn, trong khi những biện pháp khác giúp giữ nước cho cơ thể.

Giữ nước

Bạn có thể mất rất nhiều chất lỏng trong thời gian ngắn khi bạn nôn mửa, tiêu chảy hoặc sốt. Mất nước có thể khiến bạn cảm thấy mệt mỏi và yếu ớt, và có thể làm nhịp tim của bạn trở nên không đều. Nó thậm chí có thể gây nguy hiểm đến tính mạng nếu không được điều trị kịp thời, đặc biệt là ở trẻ nhỏ và người lớn tuổi.

Giữ nước là một trong những cách tốt nhất để hỗ trợ cơ thể bạn trong khi nó chống lại nhiễm trùng. Hãy thử uống các dung dịch bù nước, chẳng hạn như Pedialyte, có thể giúp bạn giữ nước tốt hơn nước thông thường. Nếu bạn gặp khó khăn trong việc giữ lại chất lỏng, bạn có thể thử ngậm viên đá để giữ nước. Nếu bạn bị mất nước nghiêm trọng, bạn có thể cần đến phòng khám hoặc bệnh viện để được truyền dịch qua tĩnh mạch.

Nghỉ ngơi cho cơ thể

Một cách khác để hỗ trợ cơ thể bạn trong khi nó chống lại nhiễm trùng là ở nhà và nghỉ ngơi.

Ăn thực phẩm nhạt

Bạn có thể cảm thấy quá ốm để ăn vào ngày đầu tiên. Miễn là bạn vẫn còn nôn mửa, hãy giữ chỉ uống chất lỏng như nước, nước dùng trong, nước trái cây pha loãng, trà không caffein hoặc đồ uống thể thao.

Nhưng một khi bạn có thể ăn và uống lại, hãy chỉ ăn thực phẩm nhạt và chỉ một ít một lúc để xem cơ thể bạn phản ứng như thế nào. Chế độ ăn BRAT là nhẹ nhàng với dạ dày của bạn và có thể giúp giảm tiêu chảy vì nó làm cứng phân của bạn và bổ sung một số chất dinh dưỡng mà bạn có thể đã mất do nôn mửa. BRAT là viết tắt của:

• Chuối
• Gạo
• Nước sốt táo
• Bánh mì nướng

Những thực phẩm khác nhẹ nhàng với dạ dày của bạn bao gồm ngũ cốc khô, bánh quy muối, bột yến mạch và khoai tây. Tuy nhiên, hãy nhớ không ăn chế độ ăn BRAT quá vài ngày vì nó chỉ cung cấp cho bạn một lượng dinh dưỡng hạn chế. Ví dụ, nó không cung cấp nhiều protein hoặc chất xơ.

Một số thực phẩm có thể làm bạn mất nước hơn hoặc tăng cảm giác buồn nôn và nôn mửa. Tránh các thực phẩm sau đây cho đến khi bạn cảm thấy khỏe lại:

• Sản phẩm từ sữa
• Thực phẩm chiên
• Thực phẩm cay
• Thực phẩm nhiều đường
• Caffeine
• Rượu

Uống thuốc để giảm triệu chứng

Nếu việc giữ nước, nghỉ ngơi và ăn một chế độ ăn nhạt không giúp ích, bạn có thể thử giảm triệu chứng của mình với một số thuốc không cần kê đơn, chẳng hạn như:

• Bismuth subsalicylate (Pepto Bismol, Kaopectate) có thể giúp giảm buồn nôn và tiêu chảy.
• Loperamide (Imodium A-D) có thể giúp giảm tiêu chảy bằng cách làm chậm quá trình tiêu hóa của bạn.

Tuy nhiên, những loại thuốc này có thể nguy hiểm cho trẻ em. Trẻ em nhỏ bị buồn nôn và tiêu chảy nên uống chất lỏng và tuân theo một chế độ ăn nhạt. Bác sĩ nhi khoa của bạn cũng có thể khuyến nghị một dung dịch bù nước (chẳng hạn như Pedialyte) để giữ cho chúng không bị mất nước.

Thêm probiotics vào bữa ăn của bạn

Mọi người đều có vi khuẩn sống bên trong cơ thể. Một số vi khuẩn này có lợi, và những vi khuẩn khác có thể khiến bạn bị bệnh. Bạn cần vi khuẩn có lợi, ví dụ, để tiêu hóa thức ăn của bạn.

Ngộ độc thực phẩm có thể làm mất cân bằng vi khuẩn có lợi và có hại trong ruột của bạn. Probiotics là những vi khuẩn có lợi, giống như những vi khuẩn bạn đã có trong cơ thể. Sử dụng probiotics có thể giúp đưa vi khuẩn trong ruột của bạn trở lại trạng thái cân bằng, làm cho hệ tiêu hóa của bạn khỏe mạnh hơn và có thể bảo vệ bạn khỏi ngộ độc thực phẩm trong tương lai. Khi bạn cảm thấy khỏe hơn, bạn cũng có thể ăn một ít sữa chua để giữ cho vi khuẩn trong ruột của bạn được cân bằng.

Khi nào nên gặp bác sĩ

Hầu hết các trường hợp ngộ độc thực phẩm có thể được điều trị tại nhà. Tuy nhiên, bạn nên gặp bác sĩ nếu:

• Sốt của bạn trên 102°F (39°C).
• Bạn thấy máu trong vomit hoặc phân.
• Tiêu chảy của bạn kéo dài hơn 3 ngày.
• Bạn nôn mửa quá thường xuyên đến mức không thể giữ chất lỏng.
• Bạn có cơn đau nghiêm trọng.
• Bạn có dấu hiệu ngộ độc thực phẩm nghiêm trọng, chẳng hạn như tê tứ chi hoặc nhìn mờ.
• Bạn có dấu hiệu mất nước nghiêm trọng, chẳng hạn như không đi tiểu nhiều hoặc miệng hoặc họng khô.

Điều trị ngộ độc thực phẩm

Nếu ngộ độc thực phẩm của bạn do vi khuẩn hoặc ký sinh trùng gây ra, bác sĩ có thể kê đơn kháng sinh, thuốc nhắm vào ký sinh trùng (thuốc chống ký sinh trùng) hoặc thuốc chống nôn (thuốc chống nôn).

Kháng sinh

Bạn thường không cần kháng sinh trừ khi bạn rất bệnh hoặc có nguy cơ cao bị biến chứng, chẳng hạn như cục máu đông trong thận, viêm màng não hoặc sốc nhiễm trùng. Một số kháng sinh mà bác sĩ có thể kê đơn (nếu bạn thực sự bị bệnh do nhiễm E. coli) bao gồm:

• Azithromycin (Zithromax, Zmax)
• Ciprofloxacin (Cipro)
• Rifamycin (Aemcolo)
• Rifaximin (Xifaxan)

Thuốc chống ký sinh trùng

Nếu ngộ độc thực phẩm của bạn do ký sinh trùng, bác sĩ có thể kê đơn cho bạn thuốc chống ký sinh trùng, chẳng hạn như:

• Metronidazole, tinidazole, furazolidone, hoặc albendazole (cho nhiễm Giardia)
• Sulfadiazine cộng với pyrimethamine, sulfonamide, sulfamethazine, hoặc sulfamerazine (cho nhiễm Toxoplasma)

Thuốc chống nôn (thuốc chống nôn)

Một số loại thuốc mà bác sĩ có thể kê đơn để kiểm soát nôn mửa nghiêm trọng bao gồm:

• Chlorpromazine (Thorazine)
• Metoclopramide (Reglan và Metozolv)

Ngăn ngừa ngộ độc thực phẩm

Người ta bị ngộ độc thực phẩm chủ yếu vì không bảo quản và chuẩn bị thực phẩm một cách an toàn. Để giảm khả năng bị ngộ độc thực phẩm:

• Rửa tay trong 20 giây bằng nước nóng xà phòng trước và sau khi bạn xử lý thực phẩm, đặc biệt nếu bạn xử lý thịt sống, gia cầm, hải sản và trứng.
• Rửa sạch rau và trái cây sống trước khi ăn, cắt hoặc nấu.
• Làm sạch dụng cụ nấu ăn, thớt, bát đĩa và mặt bàn.
• Để thực phẩm dễ hỏng như thịt, gia cầm, hải sản, sản phẩm từ sữa, trái cây đã cắt và đồ ăn thừa vào tủ lạnh hoặc đông lạnh trong vòng 2 giờ.
• Nếu bạn lấy thực phẩm ra khỏi tủ lạnh hoặc tủ đựng thức ăn và thấy có dấu hiệu hỏng, hãy vứt bỏ chúng.
• Rã đông thực phẩm đông lạnh trong lò vi sóng, tủ lạnh hoặc nước lạnh, và nấu ngay lập tức.
• Giữ thịt sống, gia cầm và hải sản tách biệt khỏi các thực phẩm khác.
• Sử dụng nhiệt kế thực phẩm để đảm bảo thực phẩm được nấu đến nhiệt độ bên trong an toàn (trên 140°F/60°C).
• Ngoài ra, hãy theo dõi các thông báo thu hồi thực phẩm. Tại Hoa Kỳ, USDA và FDA phát hành thông báo thu hồi thực phẩm khi họ phát hiện một số thực phẩm gây ra bệnh cho người. Kiểm tra foodsafety.gov để biết thông tin thu hồi mới nhất.

Tóm tắt

Ngộ độc thực phẩm là một căn bệnh mà bạn mắc phải do ăn thực phẩm bị ô nhiễm bởi vi khuẩn, ký sinh trùng hoặc các mầm bệnh khác. Thông thường, các triệu chứng như nôn mửa và tiêu chảy bắt đầu trong vài giờ sau khi ăn thực phẩm bị ô nhiễm. Tuy nhiên, hầu hết mọi người sẽ hồi phục trong vòng một hoặc hai ngày. Bạn có thể điều trị ngộ độc thực phẩm tại nhà bằng cách giữ nước, nghỉ ngơi và ăn những thực phẩm dễ tiêu. Để giúp ngăn ngừa ngộ độc thực phẩm, hãy rửa tay trước và sau khi nấu ăn, và đảm bảo bảo quản và nấu thực phẩm của bạn ở nhiệt độ an toàn.