Bác sĩ huyết học là bác sĩ nội khoa hoặc nhi khoa có thêm đào tạo về các rối loạn liên quan đến máu, tủy xương và hệ bạch huyết. Họ là những chuyên gia có thể làm việc tại bệnh viện, ngân hàng máu hoặc phòng khám. Những bác sĩ huyết học làm việc trong phòng thí nghiệm được gọi là bác sĩ huyết học bệnh lý. Họ được đào tạo về bệnh lý, một ngành y học nghiên cứu các mô và máu của cơ thể bằng kính hiển vi hoặc xét nghiệm.
Tất cả các bác sĩ huyết học đều có ít nhất 9 năm đào tạo y tế. Điều này bao gồm 3 năm đào tạo thực tế gọi là thực tập (residency) sau khi tốt nghiệp trường y và tối đa 4 năm đào tạo chuyên ngành. Một số bác sĩ huyết học là những người tổng quát, trong khi những người khác tập trung vào các tình trạng và cơ quan cụ thể cần đào tạo thêm.
Khi Nào Bạn Cần Gặp Bác Sĩ Huyết Học?
Bạn sẽ thường được bác sĩ chăm sóc chính của mình giới thiệu đến bác sĩ huyết học. Các lý do bao gồm nếu bạn có hoặc có thể có:
- Thiếu máu, hay còn gọi là số lượng hồng cầu thấp.
- Huyết khối tĩnh mạch sâu (cục máu đông).
- Bệnh bạch cầu, bệnh lymphoma hoặc đa u tủy (ung thư trong tủy xương, hạch bạch huyết hoặc tế bào bạch cầu).
- Nhiễm trùng huyết, phản ứng nguy hiểm đối với một nhiễm trùng.
- Bệnh máu khó đông hemophilia, một rối loạn di truyền liên quan đến sự đông máu.
- Bệnh hồng cầu hình liềm, có liên quan đến các hồng cầu bị lỗi.
Các Xét Nghiệm và Thủ Tục
Không có gì ngạc nhiên: các bác sĩ huyết học dành nhiều thời gian để kiểm tra máu của bạn. Nhưng họ không chỉ chẩn đoán bệnh. Họ cũng thực hiện các điều trị, chẳng hạn như truyền máu.
- Xét nghiệm công thức máu toàn phần (CBC): Xét nghiệm phổ biến này giúp bác sĩ chẩn đoán hoặc theo dõi bệnh của bạn. Máu được lấy từ tĩnh mạch hoặc ngón tay của bạn sẽ được kiểm tra để xác định mức độ và đặc điểm của cả ba loại tế bào máu, bao gồm cả tiểu cầu.
- Thời gian prothrombin (PT): Xét nghiệm này và một xét nghiệm tương tự gọi là thời gian thromboplastin từng phần (PTT) tìm kiếm các rối loạn chảy máu hoặc đông máu. Chúng cũng kiểm tra mức độ hiệu quả của các loại thuốc và điều trị mà bạn đang sử dụng.
- Truyền máu: Điều này thay thế máu mà bạn đã mất do phẫu thuật, tai nạn hoặc bệnh tật.
- Hóa trị liệu: Điều này được thực hiện bởi một chuyên gia gọi là bác sĩ huyết học – bác sĩ ung thư (hematologist-oncologist). Nó truyền hóa chất vào cơ thể bạn để tiêu diệt các tế bào ung thư phát triển nhanh.
- Cấy ghép tủy xương: Còn được gọi là cấy ghép tế bào gốc, nó thay thế các tế bào gốc bị bệnh từ trung tâm xốp của xương bằng các tế bào khỏe mạnh từ các bộ phận khác trong cơ thể bạn hoặc từ người hiến tặng.
- Liệu pháp đốt (Ablation therapy): Bác sĩ huyết học của bạn sử dụng nhiệt, lạnh, laser hoặc hóa chất để tiêu diệt mô bị tổn thương.
Những Điều Bạn Có Thể Mong Đợi Trong Lần Khám
Bạn có thể không gặp bác sĩ huyết học trực tiếp. Họ thường làm việc chặt chẽ với bác sĩ nội khoa, bác sĩ nhi khoa, bác sĩ ung thư hoặc bác sĩ chính của bạn để giải thích kết quả xét nghiệm hoặc theo dõi tình trạng của bạn. Một kỹ thuật viên phòng thí nghiệm lấy mẫu máu của bạn thường không phải là bác sĩ. Việc lấy máu chỉ mất vài phút. Bạn có thể phải đợi vài ngày để có kết quả xét nghiệm.
Nếu bạn có một tình trạng liên quan đến máu lâu dài, chẳng hạn như hemophilia, bạn có thể sẽ gặp bác sĩ huyết học thường xuyên
