Cây bồ kết thân gỗ, to, cao 5-10m, có nhiều cành, ở thân mọc nhiều cụm gai cứng, nhọn. Lá kép lông chim, phiến lá chét nhỏ. Hoa mọc thành chùm ở nách lá hay đầu cành. Quả dẹt to, cứng, khi chín có màu nâu đen, có nhiều hạt. Thu hái quả vào tháng 9-11, phơi khô để dùng. Quả bồ kết được dùng để gội đầu và làm thuốc chữa bệnh.
Theo Đông y, quả bồ kết có vị cay, mặn, tính ôn. Tác dụng thông khiếu khử đờm, tiêu thũng, làm hắt hơi. Hạt bồ kết có vị cay, tính ôn, tác dụng thông đại tiện, chữa táo bón, bí kết v.v… Quả và hạt đều tham gia chữa bệnh gày còm, thông đại tiện, tiểu trung tiện không thông, sát trùng, chữa trúng phong, cấm khẩu, phong tê thấp, tiêu đồ ăn, suyễn, sáng mắt, ích tinh, liều dùng 0,5-lg. Dạng thuốc bột không dùng cho phụ nữ có thai, trẻ em dưới 5 tuổi.
* Thuốc ứng dụng:
Bài 1. Thuốc chữa bệnh sâu răng
| + Quả bồ kết | 3 quả |
| + Vỏ cây nhãn | 10g |
| + Vỏ cây đại | 10g |
Quả bồ kết bỏ hạt, sao vàng cùng các vị thuốc tán bột mịn. Người bệnh mỗi lần dùng bằng hạt ngô, bôi vào chỗ răng sâu, ngày 2-3 lần.
Bài 2. Thuốc chữa bệnh quai bị
+ Quả bồ kết 10g
+ Lá đại 20g
+ Giấm ăn 2 thìa canh
Quả bồ kết, bỏ hạt cùng lá đại giã nhỏ, cho vào giấm ngâm 6 giờ, dùng bông thấm nước thuốc đắp vào chỗ đau. Ngày thay thuốc một lần. cần làm liên tục 3-5 ngày.
Bài 3. Thuốc chữa bệnh kiết ly A míp có kén
+ Hạt bồ kết 50g
+ Rau sam 100g
Hạt bồ kết sao vàng tán bột. Rau sam rửa sạch giã nhỏ vắt lấy nước luyện bột hạt bồ kết, viên bằng hạt đậu xanh phơi khô. Mỗi lần người bệnh uống 15 viên, ngày uống 3 lần. Trẻ em uống 10 viên, cần uống liên tục 10 ngày.
Bài 4. Thuốc chữa bệnh bí đại tiện
+ Quả bồ kết 90g
+ Củ nghệ 50g
Cả hai thứ sao vàng tán bột mịn dùng nước cơm luyện viên bằng hạt ngô phơi khô. Mỗi lần uống 5 viên, ngày uống 3 lần với nước cơm loãng, trước khi ăn. cần uống liền 5 ngày.
Bài 5. Thuốc chữa bệnh lở ngứa
+ Bồ kết 150g
+ Rau sam 100g
Bồ kết sấy khô tán bột mịn; rau sam rửa sạch giã nhỏ, vắt lấy nước cho vào bột bồ kết, trộn đều, bôi vào chỗ đau, ngày 3-10 lần. Cần làm liên tục 5 ngày.
