Cây dâu thân gỗ nhỏ, cao 6-7m khi mọc hoang, cây dâu trồng lấy lá cao khoảng l,5-2m. Cành mềm, dẻo, lúc non có lông. Lá mọc so le, hình bầu dục, hình tim hoặc hình trứng rộng, có mũi nhọn ở đầu, lá mỏng, mềm, dài 3-7cm, rộng 2-4cm, mép lá có răng cưa nhỏ đều, đôi khỉ có chia thùy, lá có 3 gân ở gốc, cuống dài mảnh. Hoa đơn tính, không có cánh hoa. Cụm hoa đực hình đuôi sóc dài 1,5-2cm, hoa đực có 4 lá dài tù, hơi có lông, có 4 nhị, xếp đối diện với lá đài và gấp đôi, chỉ nhị mảnh, bao phấn gần hình cầu, cụm hoa cái là bông ngắn hình trứng hoặc gần hình cầu dài lcm, hoa cái có 4 lá đài. Quả phúc. Khi chín màu đỏ, hay đỏ hồng, sau đen.
Theo Đông y, trong cây dâu có nhiều bộ phận được dùng làm thuốc.
Vỏ rễ dâu có vị ngọt hơi đắng, tính mát, có tác dụng thanh phế nhiệt, lợi thũng, giảm ho trừ đờm, hạ suyễn.
Lá dâu có vị đắng ngọt tính lạnh, có tác dụng tán phong thanh nhiệt, lương huyết sáng mắt.
Cành dâu có vị đắng nhạt tính bình, có tác dụng trừ phong thấp, lợi các khớp, thông kinh lạc, tiêu viêm.
Quả dâu có vị ngọt chua, tính mát, có tác dụng bổ gan thận, bổ huyết trừ phong.
Tầm gửi trên cây dâu có vị đắng tính bình, có tác dụng mạnh gân cốt, lợi huyết mạch, an thai, xuống sữa.
Mộc nhĩ mọc trên cây dâu có vị ngọt, tính bình hơi độc.
Tổ bọ ngựa ở cây dâu có vị ngọt, mặn, có tác dụng tích thận cố tính.
Công dụng của quả dâu: Chữa đái tháo đường, tràng nhạc (lao hạch), mắt mờ ù tai, thiếu máu, đau khớp xương, kém ngủ, râu tóc bạc sớm, táo bón, uống lâu giúp khỏe người ngủ ngon giấc, thính tai sáng mắt, trẻ lâu v.v…
Bài thuốc chữa bệnh từ quả dâu:
Bài 1. Thuốc chữa bệnh mất ngủ cấp tính
+ Quả dâu chín 30g
+ Tâm sen 10g
Các vị thuốc cho vào nồi, thêm 500ml nước đun nhỏ lửa cho thuốc nhừ, khi còn 200ml nước thuốc chắt lấy nước bỏ bã. Người bệnh chia hai lần uống hết trong ngày (sáng, tối) sau khi ăn. Cần uống liền 5 ngày.
Bài 2. Thuốc chữa bệnh mất ngủ mạn tính
+ Quả dâu (chín) 30g
+ Hạ khô thảo 20g
+ Bán hạ 10g
+ Thục địa 15g
+ Bạch thược 15g
Các vị thuốc cho vào nồi, thêm 600ml nước đun nhỏ lửa cho thuốc nhừ. Khi còn 300ml nước thuốc chắt lấy nước bỏ bã. Người bệnh chia 3 lần uống hết trong ngày sau khi ăn. cần uống liền 11 ngày.
Bài 3. Thuốc chữa bệnh ho lâu ngày
+ Quả dâu (chín) 30g
+ Lá chanh 20g
+ Bán hạ 10g
+ Rau má 20g
+ Cam thảo 6g
Các vị thuốc cho vào nồi. thêm 600ml nước đun nhỏ lửa cho thuốc nhừ, khi còn 300ml nước thuốc chắt lấy nước bỏ bã. Người bệnh chia 3 lần uống hết trong ngày sau khi ăn. cần uống liền 9 ngày.
Bài 4. Thuốc chữa bệnh bế kinh
+ Quả dâu (chín) 30g
+ Đương quy 20g
+ Sinh khương 5g
+ Kê huyết đằng 15g
+ Hồng hoa 10g
Các vị thuốc cho vào nồi, thêm 600ml nước đun nhỏ lửa
cho thuốc nhừ, khi còn 300ml nước thuốc chắt lấy nước bỏ bã. Người bệnh chia 3 lần uống hết trong ngày sau khi ăn. cần uống liền 11 ngày.
Bài 5. Thuốc chữa bệnh đái tháo đường
+ Quả dâu chín 30g
+ ích mẫu 30g
+ Thiên hoa phấn 20g
+ Sinh địa 30g
+ Hoài sơn 30g
Các vị thuốc cho vào nồi, thêm 600ml nước đun nhỏ lửa cho thuốc nhừ. Khi còn 300ml nước thuốc chắt lấy nước bỏ bã. Người bệnh chia 3 lần uống hết trong ngày trước khi ăn. Cần uống liền nhiều ngày.
