Kỹ thuật thông tiểu thường

Kỹ thuật thông tiểu thường

1. Mục đích

Dùng 1 ống thông cho qua niệu đạo vào bàng quang để dẫn nước tiểu ra ngoài.

2. Chỉ định và chống chỉ định

2.1. Chỉ định

Bí tiểu.

Cần lấy nước tiểu thử nghiệm về vi trùng.

Trước khi sinh.

Chẩn đoán các bệnh về tiết niệu.

2.2. Chống chỉ định

Nhiễm khuẩn niệu đạo.

Dập rách niệu đạo, chấn thương tuyến tiền liệt.

3. Nhận định người bệnh

Tình trạng lỗ tiểu?

Nam hay nữ, có gia đình chưa, tuổi?

Tình trạng bệnh lý: bệnh cấp cứu, phẫu thuật, bệnh về hệ tiết niệu…?

Tình trạng bang quang: tức, căng chướng?

Thời gian tiểu lần cuối?

4. Chuẩn bị người bệnh

Giải thích người bệnh hoặc người nhà người bệnh biết việc mình làm để họ yên tâm và hợp tác.

Tư thế người bệnh thích hợp.

Vệ sinh bộ phận sinh dục bằng nước sạch trước khi đặt.

Nếu người bệnh nặng cần có người phụ giúp.

5. Dọn dẹp dụng cụ

Xử lý các dụng cụ theo đúng qui trình khử khuẩn và tiệt khuẩn.

Đo lường nước tiểu hoặc lấy nước tiểu gửi đi xét nghiệm (nếu cần).

Những dụng cụ khác trả về chỗ cũ: bình phong.

6. Ghi hồ sơ

Ngày giờ thông tiểu.

Số lượng, màu sắc, tính chất khác thường của nước tiểu.

Tình trạng lỗ tiểu.

Phản ứng của người bệnh nếu có.

Tên người điều dưỡng thực hiện.

7. Những điểm cần lưu ý

áp dụng kỹ thuật vô khuẩn hoàn toàn.

Tránh thông tiểu nhiều lần, không nên thông tiểu quá 2 lần trong 24 giờ: nếu cần thì nên đặt thông tiểu liên tục, thông tiểu nhiều lần dễ bị tổn thương và nhiễm trùng niệu đạo.

Phải vệ sinh bộ phận sinh dục trước khi đặt thông tiểu.

Dùng chất trơn tan được trong nước để hạn chế sự nhiễm trùng và kích thích trong bàng quang.

Chọn lựa kích cỡ ống thông phải phù hợp với người bệnh.

Không nên dùng sức để đẩy ống thông vào khi gặp trở ngại.

Người bệnh bị bí tiểu nhiều không nên lấy ra hết 1 lần: sẽ làm người bệnh đau bàng quang do sự co bóp quá nhiều, và sự giảm áp suất đột ngột có thể làm người bệnh bị mệt hoặc tiểu ra máu.

Nếu cần lấy nước tiểu tìm vi trùng thì nên lấy trực tiếp vào ống nghiệm vô trùng.

Bảng 45.1. Bảng kiểm lượng giá kỹ năng soạn dụng cụ thông tiểu thường

Stt	Nội dung	Thang điểm
		0	1	2
1	Báo giải thích, quan sát và vệ sinh BPSD của người bệnh
2	Rửa tay, mang khẩu trang
3	Trải khăn vô khuẩn trên khay sạch chứa: 1-2 ống thông Nelaton Bồn hạt đậu Gòn, gạc miếng Kềm kelly Khăn có lỗ Một chén chung chứa dung dịch sát khuẩn bộ phận sinh dục Dầu nhờn tan trong nước
4	Soạn dụng cụ vô khuẩn đặt ngoài khay Găng tay vô khuẩn ống nghiệm (nếu cần)
5	Soạn dụng cụ sạch để ngoài khay Tấm nylon Vải đắp Bình phong Túi đựng rác thải y tế
Tổng cộng
Tổng số điểm đạt được

Bảng 45.2. Bảng kiểm hướng dẫn học kỹ năng đặt thông tiểu thường

Stt	Các thao tác	ý nghĩa	Tiêu chuẩn cần đạt
1	Chuẩn bị bệnh nhân	– Tiến hành được thuận lợi và an toàn	– Người bệnh an tâm hợp tác, vùng bộ phận sinh dục được vệ sinh sạch sẽ
2	Chuẩn bị dụng cụ	– Tiến hành được thuận lợi và an toàn	– Đủ, đúng và an toàn về dụng cụ sử dụng
3	Mang khẩu trang, rửa tay	– Đảm bảo an toàn khi thực hiện kỹ thuật vô khuẩn	Tóc gọn gàng Khẩu trang che kín mũi, miệng Rửa tay sạch hết các mặt của đôi tay
4	Che bình phong, trải nylon dưới mông người bệnh	Giữ cho người bệnh kín có không gian riêng lẻ Tránh làm ẩm ướt vùng mông	Giữ an toàn cho người bệnh khi trải Tấm nylon chỉ cần lót ở vùng mông
5	Phủ vải đắp, bỏ hẳn quần người bệnh ra, quấn vải đắp vào: – Bàn chân (nữ), cổ chân (nam)	– Giữ cho người bệnh được kín đáo	Động tác nhẹ nhàng, tôn trọng
6	Để tư thế người bệnh nằm ngửa: Nữ: chân chống bẹt rộng ra (tư thế khám sản) Nam: 2 chân dang rộng	Lỗ tiểu được bộc lộ rõ	Nữ: 2 chân chống bẹt ra
7	Rửa tay thường qui (nội khoa)	Giảm sự lây nhiễm	Rửa tay sạch các mặt của bàn tay
8	Mang găng vô khuẩn	Đảm bảo sự vô khuẩn cho kỹ thuật	Tay chưa mang găng không chạm vào mặt ngoài của găng
9	Bôi trơn ống thông: 4 5cm trong trường hợp đặt cho nữ, và 16-20 cm trong trường hợp đặt cho nam	Đặt ống thông dễ dàng	Bôi từ đầu ống xuống thân ống Không làm bít lỗ ở đầu của ống thông
10	Trải khăn có lỗ chỉ để hở vùng bộ phận sinh dục	Hạn chế vùng vô khuẩn	Chỉ được nắm khăn lỗ vào mặt không tiếp xúc với người bệnh
11		Hạn chế sự nhiễm khuẩn cho kỹ thuật	Nữ: rửa từ trên vùng bụng xuống hậu môn Nam: rửa từ lỗ tiểu rộng ra
12	Đặt bồn hạt đậu dọc giữa 2 bên đùi	Để hứng nước tiểu	Giữ cho bồn hạt đậu được vô khuẩn khi đặt
13	Dùng tay thuận cầm ống thông cách đầu ống 5-6cm, đuôi ống để vào bồn hạt đậu	Đặt ống dễ dàng qua lỗ niệu đạo	Đảm bảo vô khuẩn cho ống thông khi đặt
14	Đưa ống thông vào niệu đạo cho đến khi thấy nước tiểu chảy ra	Dẫn nước tiểu ra ngoài	Đặt đúng vị trí, đủ độ dài tuỳ từng giới
15	Lấy nước tiểu cho vào ống nghiệm (nếu cần)	Cấy nước tiểu tìm vi trùng	Đảm bảo lấy nước tiểu giữa dòng và vô trùng
16	Cho nước tiểu chảy ra từ từ	Tránh tai biến xuất huyết bàng quang do giảm áp suất đột ngột	Bóp ống thông lại cho nước tiểu chạy ra từ từ
17	Chậm khô lỗ tiểu bằng gạc	Đáp ứng nhu cầu vệ sinh cá nhân	Giữ cho người bệnh Được khô ráo
18	Báo và giải thích cho người bệnh biết việc đã xong	Giao tiếp	Giúp người bệnh được tiện nghi
20	Ghi hồ sơ	Theo dõi và quản lý người bệnh	Ghi lại những công việc đã làm

Bảng 4.3. Bảng kiểm lượng giá thực hiện kỹ năng đặt thông tiểu thường

Stt	Nội dung	Thang điểm
		0	1	2
1	Kiểm tra dụng cụ
2	Báo, giải thích người bệnh
3	Che bình phong, trải nylon dưới mông người bệnh
4	Phủ vải đắp, bỏ hẳn quần người bệnh ra
5	Quấn vải đắp vào: bàn chân (nữ), cổ chân (nam)
6	Tư thế người bệnh: – Nữ: chân chống bẹt rộng ra – Nam: 2 chân dang rộng
7	Điều dưỡng rửa tay
8	Mở vải đắp để lộ BPSD
9	Mở khăn mâm dụng cụ vô khuẩn
10	Mang găng tay vô khuẩn
11	Bôi trơn ống thông: nữ: 4 – 5cm, nam: 16 – 20cm
12	Trải khăn có lỗ
13	Dùng tay không thuận: Vạch 2 mép nhỏ (đối với nữ) để lộ lỗ tiểu: rửa 2 mép nhỏ từ trên xuống dưới (mỗi bên thay gòn), rửa lỗ tiểu Kéo da quy đầu (đối với nam) để lộ lỗ tiểu, rửa từ lỗ tiểu rộng ra ngoài
14	Kềm kẹp gòn để nơi xa
15	Đặt bồn hạt đậu dọc giữa 2 đùi
16	Cầm ống thông cách đầu ống 5-6 cm, đuôi ống để vào bồn hạt đậu
17	Bảo người bệnh rặn tiểu, hay há miệng thở đưa đầu ống vào lỗ tiểu: nữ: 4-5cm, nam: 16-20cm (cầm dương vật thẳng đứng)
48	Cho nước tiểu chảy ra từ từ, khi gần hết bấm ống lại, rút ra cho vào túi chứa rác thải
19	Chậm khô lỗ tiểu bằng gạc
20	Lấy khăn lỗ ra, che lại bộ phận sinh dục cho người bệnh kín đáo
21	Mặc quần lại cho người bệnh
22	Lấy vải đắp và tấm nylon ra
23	Thu dọn dụng cụ
24	Giúp người bệnh tiện nghi – ghi hồ sơ.
Tổng cộng
Tổng số điểm đạt được