Cây dưa bở mọc bò trên mặt đất, sống hàng năm, toàn thân phủ một lớp lông ngắn. Lá lớn, cuống dài. Hoa màu vàng, có hoa cái, hoa đực riêng biệt. Quả to, có nhiều hình dạng khác nhau, phần lớn vỏ quả có sọc vàng xanh, thịt quả màu vàng ngà, mềm, thơm, trong ruột quả có nước dịch vàng, vị ngọt mát, hạt nhỏ màng màu trắng. Quả dưa bở dùng để ăn và làm thuốc chữa bệnh.
Theo Đông y, quả dưa bở có vị ngọt tính trơn lạnh. Tác dụng giải nhiệt, trừ phiền nhiệt, thông khí, lợi tiểu tiện, chống say nắng mùa hè, chữa thống phong, thấp khớp, mất ngủ, táo bón, trĩ, sỏi niệu đạo, làm đẹp da mặt. Người viêm ruột, đái đường không được dùng.
Hạt quả dưa bở có vị ngọt, tính hàn. Tác dụng tán kết, tiêu ứ, thanh phế nhuận tràng, chữa kết tụ sinh máu mủ ở trường vị, ho khan, viêm ruột thừa, đại tiện táo bón.
Hoa dưa bở chữa nấc, đau tim… còn lá tác dụng trị mất kinh ở phụ nữ. Cuống dưa bở có vị đắng, tính lạnh, có độc, tác dụng gây nôn và thông đại tiểu tiện, giải độc, chữa sốt phát cuồng, sốt rét cơn…Y học hiện đại cũng khẳng định rằng, trong cuống quả dưa bở có chất melotoxin, loại thuốc đặc hiệu quan trọng thúc nôn, hạ thủy, làm tiêu tan hoàng đản.
Công dụng của dưa bở
Giảm béo, tốt cho người mỡ máu cao, huyết áp cao: Trong dưa bở được lợi thế có tới 95% là nước, ít calo, lượng đường thấp, đây là những tính năng giúp nó trở thành món ăn tốt cho người muốn giảm cân, béo phì. Bạn có thể dùng sinh tố dưa bở cho thêm chút đường ăn hoặc dùng kết hợp sinh tố dưa bở với thanh long càng tốt.
Giảm táo bón: Mùa hè, cơ thể thường nóng khiến sinh táo bón nhiều, bạn có thể dùng dưa bở ăn hằng ngày sẽ cho kết quả như ý.
Chữa người nóng, phiền nhiệt: Người nóng, hay nổi mụn, tâm phiền khó ngủ, bạn có thể dùng dưa bở với hạt sen thành món chè cũng có tác dụng.
Giúp sáng mắt: 100g dưa bở có tới 25 – 30.000 đơn vị vitamin A nên rất tốt cho người già mắt kém, trẻ nhỏ muốn bổ sung vitamin A.
Thuốc ứng dụng từ dưa bở:
Bài 1. Thuốc chữa bệnh mất ngủ
+ Quả dưa bở 200g
+ Hạt sen 100g
+ Hoa nhài 20g
+ Đường trắng 25g
Hoa nhài cho vào nồi cùng 600ml nước, đun kỹ chắt lấy 300ml nước; hạt sen giã nhỏ, quả dưa bở thái nhỏ (bỏ lớp vỏ mỏng) cho vào nước hoa nhài cùng bột hạt sen đun nhỏ lửa quấy đều tay. Hạt sen chín cho đường vào khuấy đều, đường tan hết là được. Người bệnh ngày ăn một lần trước bữa ăn. Cần ăn liền 3-5 ngày.
Bài 2. Thuốc chữa táo bón
+ Hạt quả dưa bở 10g
+ Khoai lang 30g
+ Đường đỏ 10g
Hạt dưa, khoai lang giã nhỏ đun cùng 250ml nước, khi khoai chín cho đường vào quấy đều. Người bệnh ăn vào lúc sáng sau khi đánh răng rửa mặt. cần ăn liền 5 buổi sáng.
Các bài thuốc kinh nghiệm từ dưa bở
Chống ngứa, chữa mề đay: Lá cây dưa bở nấu lấy nước tắm.
Chữa mụn trứng cá và có vết sắc tố, làm da nhẵn mịn: Quả dưa bở, táo tàu mỗi thứ 250 g rửa sạch, bỏ vỏ, bỏ hạt, cho thêm 150 g cà rốt đã luộc nhừ, tất cả nghiền cho thật nhuyễn, chia ăn 2 lần trong ngày. Thuốc có tác dụng nhuận phế, kiện tì, dưỡng da rất tốt.
Chữa đau khớp đầu gối: Hạt dưa bở 100 g, ngâm trong ít rượu trắng, 10 ngày sau lấy ra nghiền nát, mỗi lần ăn 10 g, uống thêm chút ít rượu, ngày 3 lần. Thuốc có tác dụng trừ phong, hoạt huyết.
Chú ý: Những người tì vị hư hàn, bụng trướng tức, đại tiện phân loãng không ăn loại dưa này. Những người bị xuất huyết, thể chất hư nhược thì không được uống các loại nước thuốc bằng cuống quả dưa bở.
