Tên khác: bệnh sán lùn.
Định nghĩa
Là bệnh sán cận nhiệt đới hay được gặp ở trẻ con do bị nhiễm sán lùn.
Căn nguyên
Sán lùn hay Hymenolepis nana là loài giun dẹt; người vừa là túc chủ trung gian, vừa là túc chủ cuối cùng. Bệnh được truyền từ người sang người do ăn hoặc uống phải trứng chứa ấu trùng sán có trong nước và rau bị nhiễm phân, do tay bẩn. Trong ruột, trứng giải phóng phôi cầu vào nhung mao rồi phôi cầu phát triển thành ấu trùng; ấu trùng vào lòng ruột và trở thành sán trưởng thành trong vòng 2 tuần. Sán trưởng thành dài 10-25 mm, đầu to có một vòi ngắn có nhiều móc và giác. Sán chia đốt, những đốt đầu tiên rất ngắn. Một phần các đốt rời ra được tiêu hoá nên trứng được đào thải theo phân. Trứng có dạng ellip và bên trong có một sợi rất đặc hiệu. Trứng chứa phôi có gai và có thể gây nhiễm trực tiếp. Rất có khả năng tự nhiễm sán.
Dịch tễ học
Bệnh ký sinh trùng hay gặp ở trẻ con vùng cận nhiệt đối, Nam Âu, Bắc Phi và ấn Độ.
Triệu chứng
Chỉ có biểu hiện nếu số lượng giun nhiều. Đau bụng, ỉa chảy, đôi khi có tai biến thần kinh (co giật kiêu tetani, rối loạn nhãn cầu). Các triệu chứng thường mất đi vào lúc dậy thì.
Xét nghiệm cận lâm sàng
Tìm trứng trong phân. Trứng có dạng ellip, trong chứa ấu trùng không màu, có gai chĩa ra phía ngoài. Tăng bạch cầu ưa acid sớm và thiếu máu vừa phải.
Điều trị
Niclosamid liều 2g/ngày trong 5 ngày đối với người lớn; liều 1 g đối với trẻ 2-8 tuổi và 0,5 g với trẻ dưới 2 tuổi. Hoặc praziquantel, liều duy nhất 10mg/kg.
Phòng bệnh
Vệ sinh cá nhân, điều trị mọi người trong gia đình.
GHI CHÚ: Một số bệnh sán ở động vật có thể truyền sang người, nhất là:
Hymenolepis diminuta là sán của chuột. Túc chủ trung gian là các côn trùng sống trong bột mỳ và ngũ cốc.
Dipylidium canicum là sán của chó và mèo.
Taena serialis là sán của chó, ấu trùng có thể nhiễm sang người và tạo thành một khối u lành tính dưới da.
Taenia multiceps là sán của chó, ấu trùng có thể sang người và tạo thành khối u ở não. Xét nghiệm dịch não tuỷ thấy có lympho và albumin cao.
