Tiền sản giật là gì?

Tiền sản giật, trước đây gọi là nhiễm độc thai nghén, xảy ra khi bạn mang thai và có huyết áp cao, có quá nhiều protein trong nước tiểu, và sưng ở chân, bàn chân, và tay. Tiền sản giật có thể dao động từ nhẹ đến nặng. Nó thường xảy ra vào giai đoạn cuối của thai kỳ, mặc dù có thể xảy ra sớm hơn hoặc ngay sau khi sinh.

Cách duy nhất để chữa khỏi tiền sản giật là sinh con. Ngay cả sau khi sinh, các triệu chứng của tiền sản giật có thể kéo dài 6 tuần hoặc lâu hơn.

Bạn có thể bảo vệ bản thân bằng cách tìm hiểu các triệu chứng của tiền sản giật và đến gặp bác sĩ thường xuyên để chăm sóc trước khi sinh. Phát hiện sớm tiền sản giật có thể giảm nguy cơ gặp phải các vấn đề lâu dài cho cả mẹ và bé.

Mục lục

Tiền sản giật sau sinh là gì?

Đây là tình trạng hiếm gặp có thể xảy ra khi bạn có huyết áp cao và quá nhiều protein trong nước tiểu sau khi sinh. Khi điều này xảy ra, nó thường xuất hiện trong vòng 48 giờ sau sinh. Tuy nhiên, nó cũng có thể xảy ra sau 6 tuần hoặc muộn hơn, được gọi là tiền sản giật sau sinh muộn.

Việc điều trị y tế ngay lập tức là cần thiết cho tiền sản giật sau sinh. Nếu không được điều trị kịp thời, nó có thể gây co giật hoặc các vấn đề nghiêm trọng khác.

Tiền sản giật so với sản giật

Tiền sản giật có thể dẫn đến sản giật, một tình trạng nghiêm trọng có thể gây ra rủi ro cho cả mẹ và bé, và trong một số trường hợp hiếm, có thể gây tử vong. Nếu tiền sản giật của bạn dẫn đến co giật, bạn đã mắc bệnh sản giật.

Triệu chứng của tiền sản giật

Ngoài hiện tượng sưng (gọi là phù), có quá nhiều protein trong nước tiểu, và huyết áp trên 140/90, các triệu chứng tiền sản giật còn bao gồm:

Tăng cân đột ngột trong 1 hoặc 2 ngày do lượng dịch trong cơ thể tăng nhanh
Đau vai
Đau bụng, đặc biệt ở phía trên bên phải
Đau đầu dữ dội
Thay đổi phản xạ hoặc trạng thái tinh thần
Đi tiểu ít hoặc không đi tiểu
Chóng mặt
Khó thở
Nôn mửa và buồn nôn nghiêm trọng
Thay đổi thị lực như đèn nhấp nháy, nổi hạt hoặc mờ mắt

Tuy nhiên, bạn có thể mắc tiền sản giật mà không có triệu chứng, vì vậy điều quan trọng là phải đi khám bác sĩ thường xuyên để kiểm tra huyết áp và xét nghiệm nước tiểu.

Huyết áp cao và tiền sản giật

Khi mang thai, huyết áp cao không được kiểm soát có thể gây ra những vấn đề nghiêm trọng cho bạn và bé. Bạn có thể đã có huyết áp cao trước khi mang thai, hoặc có thể phát triển tình trạng này lần đầu trong thai kỳ. Tiền sản giật là một tình trạng huyết áp cao nghiêm trọng có thể xảy ra trong thai kỳ hoặc ngay sau khi sinh.

Hãy trao đổi với bác sĩ về các vấn đề huyết áp mà bạn gặp phải. Họ nên kiểm tra huyết áp của bạn trong mỗi lần khám thai.

Tiền sản giật phát triển nhanh như thế nào?

Tiền sản giật có thể xảy ra sớm nhất vào tuần thứ 20 của thai kỳ, nhưng đó là hiếm. Các triệu chứng thường bắt đầu sau 34 tuần. Trong một số trường hợp, các triệu chứng xuất hiện sau khi sinh, thường trong vòng 48 giờ sau sinh. Nhưng hãy nhớ rằng, bạn có thể mắc tiền sản giật mà không có triệu chứng.

Nguyên nhân của tiền sản giật

Nhiều chuyên gia cho rằng tiền sản giật và sản giật xảy ra khi nhau thai không hoạt động như bình thường, nhưng họ không biết chính xác tại sao. Thiếu máu đến tử cung có thể đóng vai trò quan trọng. Yếu tố di truyền cũng là một yếu tố.

Các rối loạn huyết áp khác trong thai kỳ

Tiền sản giật là một trong bốn rối loạn huyết áp có thể xảy ra khi mang thai. Ba rối loạn còn lại bao gồm:

Tăng huyết áp thai kỳ: Đây là huyết áp cao phát triển sau tuần thứ 20 của thai kỳ nhưng không gây ra lượng lớn protein trong nước tiểu. Thường biến mất sau khi sinh.
Tăng huyết áp mạn tính: Đây là huyết áp cao bắt đầu trước khi mang thai hoặc trước tuần thứ 20 của thai kỳ.
Tăng huyết áp mạn tính kèm tiền sản giật chồng: Đây là tình trạng huyết áp cao mãn tính trở nên tồi tệ hơn khi thai kỳ tiến triển, gây ra nhiều protein trong nước tiểu và các biến chứng khác.

Yếu tố nguy cơ của tiền sản giật

Các yếu tố nguy cơ này làm tăng khả năng mắc tiền sản giật của bạn.

Nguy cơ cao:

Tiền sử tiền sản giật
Mang đa thai (song sinh, sinh ba hoặc nhiều hơn)
Tăng huyết áp mạn tính
Bệnh thận
Tiểu đường
Các bệnh tự miễn như lupus

Nguy cơ trung bình:

Mang thai lần đầu
Mang thai sau hơn 10 năm kể từ lần mang thai trước
Chỉ số BMI trên 30
Tiền sử gia đình mắc tiền sản giật (mẹ hoặc chị gái mắc)
Tuổi 35 trở lên
Có các biến chứng trong thai kỳ trước (như sinh con nhẹ cân)
Thụ tinh trong ống nghiệm (IVF)
Người da đen (do các bất bình đẳng làm tăng nguy cơ mắc bệnh)
Thu nhập thấp (do các bất bình đẳng làm tăng nguy cơ mắc bệnh)

Các biến chứng của tiền sản giật

Tiền sản giật có thể khiến nhau thai không nhận đủ máu, gây ra tình trạng thai nhi phát triển chậm, hay còn gọi là hạn chế phát triển của thai nhi.

Tiền sản giật cũng là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất dẫn đến sinh non và các biến chứng sau đó, bao gồm chậm phát triển trí tuệ, động kinh, bại não, và các vấn đề về thính giác và thị giác.

Tiền sản giật có thể gây ra các biến chứng hiếm gặp nhưng nghiêm trọng bao gồm:

Sản giật. Đây là tình trạng bạn bị co giật hoặc hôn mê kèm theo các triệu chứng của tiền sản giật. Rất khó để biết liệu tiền sản giật của bạn có phát triển thành sản giật hay không. Sản giật có thể xảy ra mà không có bất kỳ triệu chứng nào của tiền sản giật.
Một số dấu hiệu của sản giật trước khi có cơn co giật bao gồm đau đầu dữ dội, vấn đề về thị lực, lú lẫn và thay đổi hành vi. Bạn có thể không có triệu chứng hoặc dấu hiệu cảnh báo. Sản giật có thể xảy ra trước, trong hoặc sau khi bạn sinh con.
Sinh non trước 37 tuần. Nếu bé sinh non, bé có nguy cơ cao gặp phải các vấn đề về hô hấp, ăn uống, thính giác hoặc thị lực, chậm phát triển và bại não. Các biện pháp điều trị trước khi sinh non có thể giảm bớt một số nguy cơ này.
Hạn chế phát triển của thai nhi. Tiền sản giật ảnh hưởng đến các động mạch mang máu đến nhau thai. Nếu nhau thai không nhận đủ máu, bé có thể không nhận đủ máu, oxy hoặc chất dinh dưỡng.
Đột quỵ
Co giật
Tích tụ chất lỏng trong ngực
Mù tạm thời
Chảy máu từ gan
Chảy máu sau sinh
Tổn thương các cơ quan khác. Tiền sản giật có thể gây tổn thương cho thận, gan, phổi, tim, mắt và thậm chí có thể gây ra đột quỵ hoặc các tổn thương não khác. Mức độ tổn thương của các cơ quan khác phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của tiền sản giật.
Bệnh tim mạch. Tiền sản giật có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về tim và mạch máu trong tương lai. Nguy cơ này còn cao hơn nếu bạn đã bị tiền sản giật hơn một lần hoặc đã sinh non.

Khi tiền sản giật hoặc sản giật gây tổn thương gan và tế bào máu, bạn có thể gặp phải một biến chứng gọi là hội chứng HELLP. Tên này là viết tắt của:

Hemolysis (tán huyết). Đây là tình trạng các tế bào hồng cầu mang oxy trong cơ thể bạn bị phá vỡ.
Elevated liver enzymes (enzym gan tăng cao). Nồng độ cao của các hóa chất này trong máu cho thấy có vấn đề với gan.
Low platelet counts (giảm số lượng tiểu cầu). Đây là khi bạn không có đủ tiểu cầu, khiến máu của bạn không đông lại như bình thường.

Hội chứng HELLP là một tình trạng y tế khẩn cấp. Hãy gọi 911 hoặc đến phòng cấp cứu nếu bạn có các triệu chứng bao gồm:

Thị lực mờ
Đau ngực hoặc bụng
Đau đầu
Mệt mỏi
Buồn nôn hoặc nôn
Sưng ở mặt hoặc tay
Chảy máu từ nướu hoặc mũi

Tiền sản giật cũng có thể gây ra hiện tượng nhau thai tách đột ngột khỏi tử cung, được gọi là nhau bong non. Tình trạng này có thể dẫn đến thai chết lưu.

Tiền sản giật có phải là tình trạng khẩn cấp?

Tiền sản giật là một tình trạng y tế nghiêm trọng cần được bác sĩ theo dõi và điều trị. Nếu bạn phát triển các cơn co giật, tiền sản giật của bạn đã tiến triển thành sản giật. Nếu bạn gặp phải tình trạng này hoặc các biến chứng nghiêm trọng khác, đây là một trường hợp y tế khẩn cấp. Bạn cần được điều trị khẩn cấp, thường là trong bệnh viện, để ngăn chặn các triệu chứng và sinh con.