Sinh đôi ký sinh là một loại cực kỳ hiếm của sinh đôi dính liền. Mặc dù nghiên cứu còn hạn chế, nhưng các chuyên gia cho rằng tình trạng này không gây ra biến chứng nghiêm trọng. Tuy nhiên, nó cần phẫu thuật — thường là trong vài ngày đầu sau khi em bé chào đời. Dưới đây là những điều bạn cần biết.
Sinh Đôi Ký Sinh là gì?
Sinh đôi ký sinh là một tình trạng hiếm gặp khi một em bé được sinh ra với một cặp sinh đôi chưa phát triển hoàn toàn gắn liền với cơ thể. Còn được gọi là “sinh đôi vestigial,” tình trạng này liên quan chặt chẽ đến sinh đôi dính liền — những em bé kết nối tại thời điểm sinh và chia sẻ các cơ quan. Sự khác biệt chính là sinh đôi dính liền có hai em bé phát triển hoàn chỉnh, trong khi sinh đôi ký sinh yêu cầu một trong số đó phải bị phát triển kém và không hoạt động.
Em bé phát triển và hoạt động được gọi là sinh đôi chính hay sinh đôi trội, trong khi em bé phát triển kém chỉ được gọi là sinh đôi ký sinh. Sinh đôi trội thường khỏe mạnh ở hầu hết các khía cạnh nhưng có thể có thêm mô, cơ quan, hoặc chi từ sinh đôi ký sinh.
Sinh đôi ký sinh có thể gắn với sinh đôi chính ở một trong nhiều vị trí. Chúng thường kết nối ở đầu, thân, bụng, ngực, xương chậu, mông hoặc lưng. Điều quan trọng cần nhớ là sinh đôi ký sinh không còn sống — chúng gần như luôn chết trong quá trình sinh hoặc thậm chí ngay trong bụng mẹ.
Sinh đôi ký sinh cực kỳ hiếm — các chuyên gia ước tính rằng chúng xảy ra ở ít hơn 1 trong 1 triệu em bé. Mặc dù tình trạng này nghe có vẻ nghiêm trọng, nhưng những tiến bộ y tế hiện đại mang lại triển vọng tích cực cho em bé phát triển. Trong hầu hết các trường hợp, các bác sĩ phải phẫu thuật để loại bỏ sinh đôi ký sinh nhằm tránh các biến chứng.
Hai tình trạng khác có thể bị nhầm lẫn với sinh đôi ký sinh là thai trong thai (fetus-in-fetu) và teratoma trưởng thành. Thai trong thai đề cập đến một khối bất thường giống như thai nhi có vỏ da, chủ yếu nằm bên trong em bé mới sinh. Teratoma trưởng thành thì ngược lại, là một loại ung thư có thể trở nên ác tính.
Nguyên Nhân Gây Ra Sinh Đôi Ký Sinh là gì?
Vì đây là một tình trạng cực kỳ hiếm, các nhà nghiên cứu không biết chính xác cơ chế nào gây ra nó. Tuy nhiên, có hai lý thuyết hàng đầu liên quan đến nguyên nhân gây ra sinh đôi ký sinh, cả hai đều liên quan đến sự phát triển sớm của thai nhi.
- Lý thuyết phân chia (Fission theory): Lý thuyết đầu tiên cho rằng sinh đôi ký sinh xuất hiện trong những giai đoạn đầu của thai kỳ, thường là vào cuối hai tuần đầu. Vào thời điểm này, trứng đã thụ tinh đôi khi phân chia thành hai phần riêng biệt, dẫn đến sinh đôi giống hệt. Nhưng các chuyên gia chỉ ra rằng nếu trứng không hoàn toàn tách ra và một trong các phần ngừng phát triển, điều này sẽ dẫn đến sinh đôi ký sinh.
- Lý thuyết hợp nhất (Fusion theory): Lý thuyết thứ hai đề xuất cơ chế ngược lại, nơi trứng thành công trong việc tách ra, nhưng cả hai phần lại tiếp xúc với nhau ở một giai đoạn sau đó. Nếu điều này xảy ra, các tế bào của chúng có thể bắt đầu tương tác, dẫn đến sinh đôi dính liền. Theo lý thuyết này, sinh đôi ký sinh xuất hiện khi một trong hai phần ngừng phát triển.
Các nhà nghiên cứu cũng đã bắt đầu nghiên cứu tác động của protein Sonic Hedgehog (SHH) đối với sự phát triển của sinh đôi ký sinh. Gia đình protein SHH là một hợp chất cơ bản liên quan đến sự phát triển và duy trì tế bào.
Các bất thường trong mức SHH có thể dẫn đến nhiều tình trạng ở trẻ sơ sinh, chẳng hạn như mắt, chân, và bàn chân bị dính liền. Các chuyên gia gợi ý rằng mức protein SHH cao có thể dẫn đến hiện tượng sinh đôi ký sinh. Tuy nhiên, cần có thêm nghiên cứu để hiểu đầy đủ về nguyên nhân của sinh đôi ký sinh.
Có Triệu Chứng Nào Của Sinh Đôi Ký Sinh Không?
Thật không may, không có triệu chứng nào có thể cho thấy bạn sẽ sinh ra một sinh đôi ký sinh. Thay vào đó, bạn phải dựa vào các xét nghiệm y tế trong thai kỳ. Những xét nghiệm này chủ yếu bao gồm các xét nghiệm hình ảnh, như siêu âm thai, hình ảnh cộng hưởng từ (MRI), và chụp cắt lớp vi tính (CT).
Trong các xét nghiệm này, bác sĩ của bạn sẽ có thể cho biết nếu có bất kỳ bất thường nào ở em bé của bạn tương tự như sinh đôi ký sinh. Trong trường hợp chẩn đoán dương tính, bạn có thể được yêu cầu làm siêu âm tim và các xét nghiệm khác để đảm bảo rằng sinh đôi ký sinh không gây rắc rối cho sinh đôi chính.
Nhưng điều cần thiết là biết rằng, đôi khi, không thể nhìn thấy và phân biệt một sinh đôi ký sinh trong khi em bé vẫn còn trong bụng mẹ. Điều này có thể dẫn đến việc các bác sĩ chẩn đoán tình trạng ngay sau khi bạn sinh ra khi họ phát hiện khối mô.
Có Thể Điều Trị Sinh Đôi Ký Sinh Không?
Phương pháp điều trị duy nhất cho sinh đôi ký sinh là phẫu thuật cắt bỏ (loại bỏ). Mặc dù điều này có thể nghe có vẻ quá khắc nghiệt đối với một em bé mới sinh, nhưng để lại sinh đôi ký sinh không được điều trị có thể gây ra nhiều biến chứng. Tuy nhiên, các bác sĩ có thể không phẫu thuật ngay sau khi em bé ra đời do chẩn đoán muộn hoặc để phòng ngừa.
Trong quá trình phẫu thuật, bác sĩ sẽ loại bỏ tất cả các phần thuộc về sinh đôi ký sinh từ sinh đôi chính. Điều này có thể bao gồm mô, xương, và thậm chí cả cơ quan. Trong một số trường hợp, nơi sinh đôi ký sinh gây ra dị dạng, em bé của bạn cũng có thể cần phải phẫu thuật tái tạo một số bộ phận cơ thể.
Nhờ những tiến bộ hiện đại trong các kỹ thuật phẫu thuật, hầu hết các em bé không gặp phải bất kỳ biến chứng sau phẫu thuật nào ngay lập tức. Tuy nhiên, một số trường hợp có thể cần giám sát hậu phẫu chặt chẽ hơn, bao gồm các biện pháp phòng ngừa như thở nhân tạo.
Có Biến Chứng Nào Có Thể Phát Sinh Từ Sinh Đôi Ký Sinh Không?
Giống như bất kỳ cuộc phẫu thuật nào, việc loại bỏ sinh đôi ký sinh có thể gây ra nhiều biến chứng. Tuy nhiên, điều quan trọng cần nhớ là hầu hết các em bé có sinh đôi ký sinh có triển vọng y tế tích cực. Dưới đây là một số biến chứng phổ biến nhất phát sinh từ các thủ tục phẫu thuật ở trẻ sơ sinh:
- Nhiễm trùng
- Thoát vị
- Bất thường trong lưu thông máu
- Hội chứng suy đa cơ quan
- Suy hô hấp
Nếu bạn có bất kỳ nghi ngờ nào về sinh đôi ký sinh, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ. Một chuyên gia có trình độ sẽ có thể trả lời các câu hỏi của bạn để bạn có thể yên tâm cho đến khi em bé của bạn ra đời. Nhưng hãy nhớ rằng sinh đôi ký sinh cực kỳ hiếm — vì vậy bạn có thể cần phải tham khảo ý kiến một chuyên gia về thai kỳ
