Ruột xoay bất toàn và điều trị

I. ĐẠI CƯƠNG

Ruột xoay bất toàn là một bất thường bẩm sinh trong đó ruột xoay và cố định không hoàn toàn trong quá trình phát triển của bào thai

Hình thái lâm sàng từ không triệu chứng cho đến xoắn ruột

Ruột xoay bất toàn xảy ra ở 0,5 – 1% dân số. Có biểu hiện triệu chứng là 1/6.000.

II. PHÔI THAI

• Ruột gồm hai quai, quai tá hỗng tràng và quai manh đại tràng xoay quanh động mạch mạc treo tràng trên.
• Giai đoạn 1: quai tá hỗng tràng xoay ngược chiều kim đồng hồ ra phía sau động mạch mạc treo tràng trên rồi lên ¼ trên trái ổ bụng
• Giai đoạn 2: quai manh đại tràng xoay 180o từ ¼ dưới trái lên phía trước quai tá hỗng tràng.
• Giai đoạn 3: quai manh đại tràng tiếp tục xoay 90^o ngược chiều kim đồng hồ đến ¼ dưới phải.

• Dạng thường nhất của ruột xoay bất toàn là quái mạnh đại tràng dừng lại ở giai đoạn 2 lúc này quái manh đại tràng rất gần quái tá hỗng tràng, chân mạc treo ngắn, dễ xoắn ruột

III. CÁC BẤT THƯỜNG KÈM THEO

• Thoát vị hoành bẩm
• Khiếm khuyết thành bụng
• Tắc tá tràng.

IV. LÂM SÀNG

Hội chứng tắc ruột cao do xoắn ruột hoặc dây chằng

Nôn là triệu chứng thường gặp, thường có dịch mật

Ngoài ra: đau bụng, tiêu chảy, chán ăn, tiêu máu, chậm lớ

Khám lâm sàng: phụ thuộc vào có hay không có xoắn ruột

Đột ngột quấy khóc, ói.

Bụng có thể chướng nhẹ lệch sang phải, ấn đau

Giai đoạn trễ: tiêu máu, bụng chướng, da thành bụng nề đỏ, suy sụp nhanh chóng, sốc nhiễm trùng nhiễm độc

V. CẬN LÂM SÀNG

X-quang bụng đứng không sửa soạn

Dạ dày dãn to, giảm hơi vùng thấp

X-quang dạ dày tá tràng cản quang

Hình ảnh góc tá hỗng tràng bên phải cột sống

Dấu corkscrew và mỏ chim

Siêu âm hoặc CT scan bụng

Tĩnh mạch mạc treo tràng trên không nằm bên phải động mạch mạc treo tràng trên.

Dấu whirpool.

VI. ĐIỀU TRỊ: phẫu thuật ngay khi có nghi ngờ xoắn ruột

• Chuẩn bị tiền phẫu
• Chống sốc, điều chỉnh rối loạn nước điện giải
• Đường truyền tĩnh mạch
• Đặt thông dạ dày, thông tiểu
• Kháng sinh phổ rộng
• Đăng ký máu.
• Nguyên tắc phẫu thuật:

+     Tháo xoắn.

+     Cắt dây chằng Ladd, giải phóng manh tràng và đại tràng phải ra khỏi thành bụng sau.

+     Mở rộng chân mạc treo để đưa manh tràng và đại tràng sang trái, đưa ruột non sang phải.

+     Cắt ruột thừa (±).