Ngộ độc digitalis thường thấy ở trẻ đang dùng digitalis với triệu chứng lâm sàng là nôn hoặc ỉa chảy, mệt, đau bụng với nhịp tim bất thường.
Tỷ lệ mắc bệnh không rõ – nhưng thường xảy ra ở trẻ nhỏ < 5 tuổi, do ranh giới giữa liều điều trị và ngộ độc rất gần nhau.
Nguyên nhân:
- Do sự tích luỹ thuốc ở bệnh nhân đang dùng digitalis để điều trị bệnh.
- Do sự mất cân bằng chuyển hoá, điện giải ở bệnh nhân ỉa chảy, nôn và dùng lợi tiểu nhiều.
- Do dùng liều cao.
CHẨN ĐOÁN
Biểu hiện lâm sàng
Tại tim
Loạn nhịp và rối loạn dẫn truyền.
Ở trẻ nhỏ
Thường là những rối loạn nhịp trên thất.
- Block nhĩ thất cấp I, cấp II ở thể nhẹ và trung bình.
- Ngoại tâm thu.
- Nhịp chậm xoang hay gặp ở trẻ đẻ non.
- Ngừng xoang.
- Nhịp bộ nối nhĩ thất.
Ớ trẻ lớn
- Hay gặp rối loạn nhịp thất.
- Ngoại tâm thu.
- Nhịp nhanh bộ nối.
- Nhịp nhanh nhĩ có block.
- Các mức độ khác nhau của block nhĩ thất.
Biểu hiện ngoài tim
Tại thần kinh trung ương: lơ mơ, mệt mỏi, nhìn mờ, rối loạn phân biệt màu.
Tại tiêu hoá: buồn nôn, nôn, chán ăn, sụt cân, ỉa chảy, đau bụng.
- Nồng độ thuốc gây ngộ độc
- Nồng độ thuốc để điều trị 0,8 – 2ng/ml.
- Nồng độ thuốc > 2ng/ml thường gây ngộ độc > 90%.
- Trẻ nhỏ và sơ sinh thường chịu đựng với nồng độ digoxin trong huyết tương cao hơn.
- Yếu tố nguy cơ
Những bệnh viêm nhiễm như viêm cơ tim, viêm tim cấp, thiếu oxy, nhiễm toan, trẻ đẻ non.
Xét nghiệm
- Nồng độ kali huyết thanh.
- Định lượng digoxin trong huyết tương.
- Điện tâm đồ.
ĐIỀU TRỊ
Dừng thuốc
Bổ sung kali máu, điều chỉnh cân bằng điện giải đồ và chuyển hoá
Thuốc
- Lidocain: Dạng tiêm: 0,5%, 1%
Dịch uống: 2%
- Liều lượng:
+ Liều tấn công: 1mg/kg/lần, bơm vào TM, có thể nhắc lại sau 10 phút, tối đa là 3 lần.
+ Liều duy trì: 10 – 50mg/kg/phút/ uống.
Trẻ < 3 tuổi: 2,5mg 6 – 81 lần/ngày/ uống.
Trẻ > 3 tuổi: 5ml 6-8 lần/ngày/ uống.
- Phenytoin:
Viên kẹo nhai: 50mg
Viên con nhộng: 30mg, 100mg
Dạng tiêm: 50mg/ml
Dạng dung dịch treo: 30mg/5ml, 125mg/5ml
+ Liều tấn công: bơm vào tĩnh mạch l,25mg/kg mỗi 5 phút, có thể tiêm đến 12 liều.
Tổng liều: 15mg/kg.
+ Liều duy trì: trẻ em uống hoặc tiêm tĩnh mạch 2 – 5mg/kg/ngày chia 2 lần với loạn nhịp trên thất dùng phenytoin, propranolol hoặc kết hợp cả 2 thuốc trên.
Chú ý:
Quinidin, procainamid, verapamin và amiodaron không được dùng vì nó tăng nồng độ digoxin trong huyết tương và chúng tác động vào sự dẫn truyền nhĩ thất.
- Đặt máy tạo nhịp tạm thời với block nhĩ thất cấp III.
- Dùng atropin trong trường hợp rối loạn nút xoang và nút nhĩ thất 0,02mg/kg/lần, không quá 1mg.
- Sốc điện là biện pháp cuối cùng khi dùng thuốc không kết quả.
- Kháng thể đặc hiệu (Fab fragments)
lmg digoxin = 60 Fab fragment
Có tác dụng làm giảm nồng độ digoxin huyết tương và phá vỡ sự liên kết giữa tổ chức tiếp nhận và digoxin.
- Phòng và giảm sự hấp thụ digoxin:
Rửa dạ dày nếu mới dùng digoxin trong 4 giờ.
Dùng than hoạt để hạn chế sự hấp thụ.
Dùng magiê sulphat (MgS04) để tăng nhu động ruột -> làm giảm sự hấp thụ.
Dùng cholestyramin để hạn chế sự hấp thụ 250 – 1500mg/kg/ngày chia 2 lần.
Lọc máu và thẩm phân phúc mạc trong trường hợp rất nặng.
