Ngũ Tử Diễn Tông Hoàn điều trị chứng thận hư di tinh, liệt dương, xuất tinh sớm, mộng tinh, vô sinh, hiếm muộn.
1, Liệt dương: là một bệnh Nam khoa thường gặp, khó chữa trên lâm sàng. Nguyên nhân có nhiều, nhưng chủ yếu do mệnh môn hoả thoái và thấp nhiệt hạ chú làm chính; trong đó nguyên nhân mệnh môn hoả thoái thường gặp nhất. Vì vậy Trương Cảnh Nhạc có viết thế này: “hoả thoái giả, thập cư thất bát; hoả thậm giả, cẩn hữu chi nhĩ”. Liệt dương do mệnh môn hoả thoái, chủ yếu dùng pháp bổ hoả tráng dương, nhưng dùng thuốc nên hoà hoãn làm trọng, để âm trung cầu dương. Chứng này thường do chưa cưới thì thủ dâm quá độ hay sau cưới lại phòng thất quá nhiều, làm âm tinh khuy hao, âm tổn lẫn dương mà thành. Nên nếu dùng thuốc vị cay nóng, thu được ích lợi trước mắt, nhưng nó sẽ thiêu đốt nguyên âm nguyên dương, bệnh sẽ không khỏi, hay tái phát hoặc nặng thêm. Hồng lão thường dùng Ngũ tử diễn tông hoàn gia thêm Dâm dương hoắc để trị chứng này. Mệnh môn hoả tuyệt thêm Chế phụ tử, Dương khởi thạch, Cửu thái tử, Đuôi tắc kè; tỳ khí hư gia Nhân sâm, Hoài sơn,…
Y án: Nam thanh 31 tuổi, trước cưới thủ dâm nhiều, sau cưới liệt dương, thường xuyên mộng tinh, điều trị nhiều phương dược không đỡ. Vợ vẫn ân cần chăm lo, nên tâm trạng thêm trầm trọng. Thấy vóc dáng khá, lưỡi bình thường, mạch hơi yếu. Ra phương: Ngũ tử diễn tông hoàn gia Sa uyển tử, Kim anh tử, Chích viễn chí đều 10g, Phục thần, Sinh long sỉ, Hoài sơn đều 15g, Dâm dương hoắc 30g; 10 thang. Hết thuốc, nhị chẩn: di tinh giảm, nhưng sinh lý vẫn yếu, nguyên phương bỏ Kim anh tử, gia Cao ly sâm 9g (sắc riêng), Đuôi tắc kè 1 đôi (say bột, hoà uống) 10 thang. Hết 20 thang, bệnh lui, nam nhân hữu tử.
Luận: bệnh nhân liệt dương, mộng tinh, tinh thần căng thẳng, ra phương Ngũ tử diễn tông hoàn gia Dâm dương hoắc tư thận tráng dương; Long sỉ, Phục thần, Chích viễn chí an thần; Kim anh tử, Sa uyển tử cố tinh chỉ di. Sau mộng tinh giảm, nguyên phương bỏ Kim anh tử, gia Cao ly sâm, Đuôi tắc kè công chuyên bổ thận tráng dương mà bệnh lui.
2, Di tinh: chủ yếu do thận mất phong tàng gây nên. (Tố Vấn – Lục Tiết Tạng Tượng Luận) có viết: “thận giả chủ chập, phong tàng chi bản, tinh chi xứ dã”. Nguyên nhân gây di tinh thường do thấp nhiệt hạ chú, tâm hoả vong hành, thận hư bất cố,… Ngoài trường hợp thấp nhiệt hạ chú, nếu do tâm, do thận, Hồng lão đều dùng Ngũ tử diễn tông hoàn gia Sa uyển tử để trị. Sa uyển tử hình dạng giống thận, tình bình hoà không táo không liệt, hợp Thỏ ty tử bổ thận ích tinh, công hiệu vô cùng. Nếu tâm khí bất túc hợp phương Quế can long mẫu thang mà bổ tâm an thần; âm hư hoả vượng gia Tri mẫu, Hoàng bá; thận hư bất cố gia Khiếm thực, Kim anh tử, Liên tu; âm tổn lẫn dương gia Dâm dương hoắc, Phụ tử, Lộc nhung,…
Y án: Nam thanh 30 tuổi, cưới vợ hơn 3 năm chưa con, vợ khoẻ mạnh. Tuổi trẻ thủ dâm nhiều, sau cưới giảm ham muốn, xuất tinh ít, 3-5 ngày lại bị mộng tinh, sắc mặt trắng xám, không nhuận, chóng mặt, tâm quý, đau lưng mỏi gối, tứ chi không ấm, lưỡi nhạt, mạch chậm yếu. Ra phương: Ngũ tử diễn tông hoàn gia Sa uyển tử, Quế chi, Chích thảo, Sao táo nhân, Bá tử nhân đều 10g, Sinh long cốt, Sinh mẫu lệ đều 15g; 10 thang. Hết thuốc, nhị chẩn chuyển biến tốt, vẫn mộng tinh, nguyên phương gia Chế phụ tử 10g, Dâm dương hoắc 15g, sắc 10 thang mà hết bệnh.
Luận: mộng tinh trách tại tâm, tại thận, nên pháp ích thận sinh tinh, bổ tâm an thần. Sau nhị chẩn chuyển biến tốt, đổi pháp ôn thận cố tinh mà lành bệnh.
3, Không xuất được tinh (trừ trường hợp do dị hình): bệnh này thường do phòng thất quá độ, làm thận tinh hư tổn, tướng hoả kháng thịnh. Do tướng hoả không hư hao mà còn kháng thịnh nên bệnh nhân sinh lý thường sung mãn, vẫn cao trào, nhưng do thận tinh hư tổn nghiêm trọng, âm hư lẫn dương, làm thận dương hư, nên không thể xuất tinh. Điều trị chủ yếu là bình điều âm dương làm gốc, Hồng lão dùng Ngũ tử diễn tông hoàn làm chính phương; nếu tướng hoả kháng thịnh thì gia tư âm giáng hoả như Tri mẫu, Hoàng bá,… Đồng thời buộc bệnh nhân từ bỏ thói quen xấu, kiêng, giảm quan hệ, như vậy sẽ thu kết quả tốt.
Y án: Nam thanh 34 tuổi, kết hôn 4 năm, ham muốn sinh lý bình thường, vẫn cương dương, thời gian giao hợp dài, nhưng không xuất được tinh, thi thoảng xuất được lượng rất ít, lưỡi đỏ, mạch tế sác. Ra phương: Ngũ tử diễn tông hoàn gia Sa uyển tử, Tri mẫu, Hoàng bá, Đan bì, Trạch tả đều 10g, Quy bản, Sinh địa đều 15g; 15 thang bệnh lùi, không lâu sau vợ có thai.
Luận: chứng này do thận tinh khuy hao, âm hư hoả vượng mà thành, nên ra phương dùng Ngũ tử diễn tông hoàn gia Sa uyển tử giúp bổ thận ích tinh, Tri mẫu, Hoàng bá, Đan bì, Trạch tả, Sinh địa, Quy bản giúp tư âm giáng hoả, tả thận trọc khí.
4, Không có tinh trùng trong tinh dịch: thuộc phạm trù bệnh vô sinh, hiếm muộn. Do thận tàng tinh, thận chủ sinh trưởng, phát dục, nên chứng này là do thận tinh bất túc gây ra; nhưng cũng liên quan đến thận dương (thận khí), do âm sinh từ dương mà thành. Bệnh này nên bình điều âm dương làm gốc; tuy nhiên lâm sàng có bộ phận bệnh nhân viêm tinh hoàn,… mà can kinh đi qua vị trí này, nên trị liệu nhất định phải chú ý đến sơ tiết can khí. Hồng lão dùng Ngũ tử diễn tông hoàn trị chứng này, nếu can khí uất kết gia thêm Quất hạch nhân, Xuyên luyện tử,… Chú ý nhất là bệnh nhân phải quyết tâm, kiên trì, dùng thuốc lâu dài mới có hiệu quả.
Nếu là bệnh số lượng tinh trùng ít, chất lượng tinh trùng kém, dị hình, tinh trùng nhanh ít, đều có thể dùng Ngũ tử diễn tông hoàn, kiên trì điều trị sẽ thu được kết quả như ý!
