Căn nguyên
Các muối sắt (clorua sắt ba, Sulfat hoặc fumarat sắt hai) được sử dụng trong y tế để điều trị bệnh thiếu máu thiếu sắt. Công nghiệp luyện kim làm khuếch tán hơi và bụi sắt. Đường xâm nhập: tiêu hoá (nhất là ở trẻ em, thuốc được uống do khinh xuất), ngộ độc theo đường hô hấp hiếm xảy ra (xem: bệnh phổi nhiễm siderin). Bụi và hơi sắt kích thích kết mạc và da. Độc tính: theo đường tiêu hoá, những triệu chứng nặng xuất hiện bắt đầu từ mức ngộ độc 40 mg/kg sắt nguyên tố. Liều gây tử vong là 200-250 mg/kg theo đường uống. Trong những trường hợp ngộ độc nặng trung bình, hàm lượng sắt trong huyết thanh ở giữa 3,5 và 5 mg/l. Nếu hàm lượng này vượt quá 5 mg/1 thì ngộ độc là nặng.
Triệu chứng
Ngộ độc cấp tính gây ra viêm dạ dày-ruột cấp tính với nôn, ỉa chảy phân màu đen và có máu, xuất hiện 1 đến 2 giờ sau khi nuốt phải chất độc, tiếp sau là một thời kỳ bề ngoài có vẻ được cải thiện trong vòng 24 giờ. Từ 12 đến 48 giờ sau khi nuốt phải chất độc nạn nhân có thể bị nhiễm acid chuyển hoá với tình trạng sốc, tím tái, sốt, vàng da (gan bị tác động), kích động hoặc ngủ lơ mơ, co giật, thiểu-vô niệu (thận bị tác động) và có thể diễn biến tối hôn mê. Một vài tuần sau, những biến chứng muộn có thể xuất hiện, nhất là tắc ruột hoặc xơ gan. Chụp X quang bụng không chuẩn bị thấy trong dạ dày có chất cản quang.
Ngộ độc mạn tính gây ra suy gan (thiểu năng gan), đái tháo đường, teo tinh hoàn, bệnh thần kinh ngoại vi, viêm khớp và tăng sắc tố da (xem: bệnh nhiễm hemosiderin).
Tiên lượng
Ngộ độc cấp tính thì tỷ lệ tử vong tổng thể vào khoảng 1% và nếu có sốc và hôn mê thì tỷ lệ tử vong là 10%.
Điều trị
- Rửa dạ dày trong trường hợp ngộ độc theo đường tiêu hoá mới xảy ra, và bơm vào dạ dày 5-10 g deferoxamin qua ống thông (xông).
- Điều trị những rối loạn nước-điện giải.
- Deferoxamin (xem thuốc này) trong trường hợp có những dấu hiệu ở dạ dày-ruột do ngộ độc sắt,và ở bất cứ bệnh nhân nào mà siderin-huyết vượt quá 5 mg/1 (μg/ml) vào lúc 3 tối 6 giờ sau khi nuốt phải chất độc.
- Truyền-thay máu hoặc thay huyết tương trong những thể nặng.
