I. ĐỊNH NGHĨA
Là áp xe khu trú ở vùng mang tai, nguyên nhân thường do viêm mủ tuyến mang tai.
II. NGUYÊN NHÂN
- Viêm tuyến mang tai
+ Viêm mủ tuyến mang tai.
+ Sỏi tuyến nước bọt nhiễm khuẩn.
- Do răng
+ Răng viêm quanh cuống không được điều trị.
+ Răng có viêm quanh răng không được điều trị.
+ Do biến chứng răng khôn.
– Do nguyên nhân khác
+ Do chấn thương.
+ Nhiễm trùng các vùng lân cận.
+ Viêm hạch vùng mang tai.
III. CHẨN ĐOÁN
Chẩn đoán xác định
Lâm sàng
- Toàn thân
- Có biểu hiện nhiễm trùng: sốt cao, mạch nhanh, hơi thở hôi….
- Có thể có hạch vùng lân cận cùng bên.
- Tại chỗ
Ngoài miệng
+ Có khối sưng nề hoặc cứng vùng mang tai, trước hoặc dưới ống tai ngoài.
+ Theo thời gian, sưng sẽ lan rộng, có thể lan cả nửa mặt, làm cho nề mi mắt và mắt bị khép lại.
+ Da trên khối sưng căng bóng, đỏ, sờ vào đau.
+ Rãnh giữa bờ trước xương chũm và bờ sau cành lên bị sưng đầy, ấn lõm và đau.
+ Bệnh nhân có thể bị hạn chế há miệng.
Trong miệng
+ Với bệnh nhân có hạn chế há miệng chúng ta rất khó khám trong miệng.
+ Niêm mạc má xung huyết.
+ Có thể có sưng sau trụ thành bên hầu.
+ Miệng lỗ ống Stenon nề, vuốt dọc tuyến ngoài má thấy mủ chảy qua miệng ống.
Cận lâm sàng
- Phim MRI, CT scanner
- Xác định chính xác vị trí, kích thước và số lượng của ổ mủ.
- Có thể có sỏi hoặc dị vật ở vùng tuyến mang
Chẩn đoán phân biệt
- Áp xe vùng cơ cắn: sưng vùng cơ cắn, khít hàm nhiều
- Áp xe hạch vùng mang tai: không có mủ chảy qua ống Stenon khi ấn vào vùng mang
IV. ĐIỀU TRỊ
- Nguyên tắc
Dẫn lưu mủ và điều trị nguyên nhân.
- Điều trị cụ thể
- Điều trị toàn thân
Kháng sinh và nâng cao thể trạng.
- Điều trị tại chỗ
Rạch dẫn lưu mủ.
– Kỹ thuật
+ Vô cảm.
+ Rạch da bờ trước ống tai ngoài, từ cung tiếp xuống gần góc hàm hoặc rạch da dưới và quanh góc hàm.
+ Bóc tách da và mô dưới da.
+ Dùng kẹp Kocher thâm nhập vào vùng áp xe để dẫn lưu mủ.
+ Bơm rửa.
+ Đặt dẫn lưu.
+ Điều trị nguyên nhân
V. TIÊN LƯỢNG VÀ BIẾN CHỨNG
- Tiên lượng
Nếu dẫn lưu mủ phối hợp với điều trị nguyên nhân thì có kết quả điều trị tốt.
- Biến chứng
- Viêm tấy tỏa lan vùng mặt
- Nhiễm trùng huyết
VI. PHÒNG BỆNH
- Khám răng miệng định kỳ để phát hiện các răng sâu, tổn thương viêm quanh răng, mọc lệch để điều trị kịp thời
- Khi phát hiện sỏi tuyến mang tai thì phẫu thuật lấy sỏi