Bạn biết bao nhiêu về các loại thuốc mà bạn đang sử dụng?
Dù là thuốc tổng hợp hay tự nhiên (thuốc thảo dược), các loại thuốc đều có mục đích tác động đến cơ thể. Luôn có khả năng chúng sẽ gây ra những tác dụng không mong muốn. Mỗi khi dùng hai loại thuốc trở lên cùng một lúc, có khả năng một loại thuốc sẽ tương tác với loại thuốc khác theo cách tích cực hoặc tiêu cực, vì vậy bạn cần tham khảo ý kiến bác sĩ về tất cả các loại thuốc mà bạn đang dùng.
Thuốc cần được sử dụng một cách cẩn thận để đạt được lợi ích tối đa và giảm thiểu tác dụng phụ không mong muốn. Khi được sử dụng đúng cách, hầu hết các loại thuốc được Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (FDA) phê duyệt mang lại nhiều lợi ích hơn là gây hại.
Hãy lập danh sách các câu hỏi về các loại thuốc bạn đang dùng và thảo luận với bác sĩ về những mối lo ngại của bạn. Để bắt đầu, dưới đây là một số câu hỏi bạn có thể hỏi bác sĩ của mình.
- Thuốc hoạt động như thế nào? Biết cách thuốc hoạt động sẽ giúp bạn hiểu lý do sử dụng thuốc trong việc điều trị bệnh. Điều này cũng giúp bạn tuân thủ liệu trình điều trị.
- Tại sao bác sĩ của tôi kê đơn thuốc này? Thuốc thường có nhiều công dụng khác nhau. Hiểu lý do tại sao bác sĩ kê đơn thuốc sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về thuốc và tình trạng bệnh mà bạn đang điều trị. Điều này thúc đẩy việc tuân thủ điều trị. Bạn cũng nên ghi lại lý do mỗi loại thuốc được kê đơn để chia sẻ thông tin này với các chuyên gia chăm sóc sức khỏe khác hoặc người chăm sóc.
- Các tác dụng phụ có thể xảy ra của thuốc là gì? Vì thuốc mang lại lợi ích bằng cách thay đổi các quá trình trong cơ thể, nên không có gì ngạc nhiên khi chúng cũng có tác dụng phụ. Điều trị thuốc thành công mang lại tác dụng tốt như mong muốn mà không có tác dụng phụ quá nặng nề. Vì vậy, rất quan trọng để biết tác dụng phụ của thuốc để có thể nhận diện, ngăn ngừa và xử lý chúng một cách thích hợp khi xảy ra.
- Bạn có nên dùng phiên bản thuốc generic (thuốc gốc) không? Thuốc generic có tác dụng giống như thuốc có tên thương hiệu nhưng giá rẻ hơn. Việc mua thuốc generic thay vì thuốc có tên thương hiệu có thể giảm chi phí điều trị mà vẫn mang lại lợi ích tương tự.
- Bạn nên mong đợi thuốc sẽ có tác dụng gì? Một số thuốc chữa khỏi bệnh lý mà chúng được kê đơn để điều trị, trong khi những loại thuốc khác chỉ giúp giảm nhẹ các triệu chứng. Một số thuốc mang lại hiệu quả ngay lập tức, trong khi những loại thuốc khác cần nhiều thời gian để phát huy tác dụng. Để biết thuốc có hiệu quả như mong đợi hay không, bạn cần biết kết quả kỳ vọng và thời gian cần thiết để đạt được kết quả đó.
- Thuốc nên được sử dụng như thế nào? Liều lượng tối ưu và thời gian sử dụng thuốc được xác định dựa trên các nghiên cứu khoa học. Thuốc mang lại hiệu quả tốt nhất khi được sử dụng theo chỉ định. Thay đổi liều lượng theo ý muốn thường dẫn đến thất bại trong điều trị hoặc gây ra tác dụng phụ. Tuy nhiên, trong một số trường hợp (ví dụ, khi có tác dụng phụ nghiêm trọng), thay đổi liều có thể là cần thiết, nhưng điều này nên được thảo luận với chuyên gia y tế càng sớm càng tốt.
- Bạn nên làm gì nếu quên một liều thuốc?
Dù có nỗ lực tốt nhất, cuối cùng ai cũng sẽ quên một hoặc nhiều liều thuốc. Cách giải quyết cho tình huống này phụ thuộc vào loại thuốc.
Với một số thuốc, chỉ cần uống liều bị bỏ lỡ càng sớm càng tốt là hợp lý. Với những loại thuốc khác, tốt hơn là đợi và uống gấp đôi liều đã lên lịch tiếp theo. (Tuy nhiên, điều này có thể nguy hiểm với một số thuốc.)
Vì các khuyến cáo khác nhau đối với mỗi loại thuốc, việc biết cách giải quyết đúng sẽ giúp ngăn ngừa việc điều trị thất bại và các tác dụng phụ xảy ra.
- Những loại thực phẩm và chất nào có thể tương tác với thuốc?
Tương tác thuốc là điều thường gặp và chúng có thể gây ra tác dụng phụ hoặc giảm hiệu quả của thuốc. Đôi khi, sự tương tác có thể thúc đẩy tác dụng có lợi.
Biết được các tác nhân tương tác cần tránh khi dùng thuốc (ví dụ, thực phẩm và thuốc thảo dược) sẽ giúp ngăn ngừa thất bại trong điều trị và tác dụng phụ. Bạn cũng nên cho dược sĩ và tất cả các chuyên gia y tế biết về các loại thuốc bạn đang sử dụng để tránh các tương tác thuốc tiềm ẩn.
Ngoài ra, hãy hỏi về các phương pháp điều trị thay thế và hiệu quả của chúng.
- Tôi nên vứt bỏ thuốc chưa sử dụng như thế nào?
Để bảo vệ sức khỏe của trẻ em, thú cưng và môi trường, cũng như giảm thiểu lạm dụng thuốc, thuốc cần được vứt bỏ một cách có trách nhiệm.
Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (FDA) khuyến nghị các bước sau để vứt bỏ thuốc chưa sử dụng hoặc hết hạn một cách an toàn:
- Làm theo các hướng dẫn cụ thể về cách vứt bỏ thuốc trên nhãn thuốc hoặc trong tài liệu thông tin bệnh nhân đi kèm với thuốc.
- Không xả thuốc xuống bồn rửa hoặc toilet trừ khi thông tin trên bao bì thuốc có hướng dẫn cụ thể làm vậy.
- Kiểm tra xem cộng đồng của bạn có chương trình thu hồi thuốc cho phép công chúng mang thuốc chưa sử dụng đến địa điểm cố định để vứt bỏ hay không.
- Nếu bạn không có quyền truy cập vào chương trình thu hồi thuốc ở khu vực của bạn, khuyến cáo là bạn nên vứt thuốc vào thùng rác sau khi thực hiện các bước sau:
- Lấy thuốc ra khỏi bao bì gốc và trộn với bã cà phê hoặc cát vệ sinh cho mèo (điều này làm thuốc ít hấp dẫn hơn với thú cưng, trẻ em và những người cố ý tìm kiếm thuốc trong thùng rác).
- Đặt hỗn hợp vào một container có thể đóng kín, lon hoặc túi để ngăn ngừa rò rỉ.
- Một số mẹo bổ sung:
- Xóa bỏ tất cả thông tin nhận dạng trên nhãn toa thuốc để chúng không còn đọc được. Điều này giúp bảo vệ danh tính và thông tin sức khỏe cá nhân của bạn.
- Không cho thuốc kê toa cho bạn bè hoặc thành viên trong gia đình. Một loại thuốc có hiệu quả với bạn có thể gây nguy hiểm cho người khác.
- Hỏi bác sĩ hoặc dược sĩ của bạn nếu có bất kỳ câu hỏi nào về cách vứt bỏ thuốc chưa sử dụng hoặc hết hạn.
- Các phương pháp vứt bỏ thuốc kê toa có thể áp dụng cho các loại thuốc không kê toa (OTC).
- Hỏi về bất kỳ hướng dẫn đặc biệt nào cho việc vứt bỏ thuốc chưa sử dụng hoặc thuốc hết hạn mà bạn đang sử dụng.
- Ai là nhà sản xuất thuốc?
Các nhà sản xuất thuốc thường có tài liệu giáo dục, chương trình và các nguồn lực khác có thể giúp bạn hiểu về tình trạng sức khỏe của mình và cách quản lý nó. Họ cũng có thể cung cấp các chương trình hỗ trợ kê toa.
Tóm tắt
Thông tin quan trọng về các loại thuốc của bạn nên được xem xét trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc kê toa nào. Các tác dụng phụ, tương tác thuốc, cảnh báo và biện pháp phòng ngừa, liều lượng, mục đích sử dụng thuốc, cách xử lý khi quên liều, cách bảo quản thuốc, và sự khác biệt giữa thuốc generic và thuốc thương hiệu.
