Cholinesterase inhibitors (ChEIs) là gì và chúng được sử dụng để làm gì?
Cholinesterase inhibitors (hoặc acetylcholinesterase inhibitors) là các loại thuốc ngăn chặn sự phân hủy acetylcholine trong cơ thể. Chúng ức chế hoạt động của enzyme acetylcholinesterase, một enzyme có nhiệm vụ phân hủy acetylcholine thành dạng không hoạt động. Điều này làm giảm khả năng giao tiếp giữa các tế bào thần kinh trong cơ thể, vì acetylcholine là chất hóa học giúp truyền tải thông điệp từ tế bào này sang tế bào khác.
Acetylcholine là một trong những chất hóa học mà các tế bào thần kinh sử dụng để giao tiếp với nhau trong não, hệ thần kinh trung ương (CNS) và các bộ phận khác của cơ thể. Acetylcholine ảnh hưởng đến quá trình học tập, trí nhớ và các chức năng nhận thức khác. Các nhà khoa học cho rằng mức độ acetylcholine giảm trong não là nguyên nhân gây ra một số triệu chứng của bệnh Alzheimer. Việc sử dụng thuốc ức chế cholinesterase (anticholinesterase) giúp ngăn chặn enzyme phá hủy acetylcholine, từ đó tăng cường nồng độ acetylcholine trong não và có thể cải thiện trí nhớ và chức năng nhận thức.
Các bác sĩ kê đơn thuốc ức chế cholinesterase cho những bệnh nhân bị sa sút trí tuệ do bệnh Alzheimer và các bệnh sa sút trí tuệ khác.
Bác sĩ cũng kê đơn thuốc này cho những người bị sa sút trí tuệ Lewy, bệnh Parkinson, glaucoma, bệnh nhược cơ và tâm thần phân liệt.
Một số ức chế cholinesterase được sử dụng như thuốc giải độc. Ví dụ, rivastigmine (Exelon, Razadyne) được sử dụng để điều trị bệnh Alzheimer mức độ nhẹ đến trung bình, trong khi donepezil (Aricept) được chấp thuận để điều trị tất cả các giai đoạn của bệnh Alzheimer, từ nhẹ đến nặng.
Tác dụng phụ của thuốc ức chế cholinesterase là gì?
Một số tác dụng phụ phổ biến hoặc sự kiện bất lợi của thuốc ức chế cholinesterase bao gồm:
- Buồn nôn
- Nôn mửa
- Tiêu chảy
- Cảm giác chuột rút cơ
- Giảm cân
- Đau đầu
- Mất ngủ
- Giấc mơ bất thường
- Ảo giác
- Nhầm lẫn
- Ngất xỉu
- Mệt mỏi
- Tăng huyết áp
- Đi tiểu thường xuyên
Thuốc nào tương tác với thuốc ức chế cholinesterase?
Các thuốc ngăn chặn tác động của acetylcholine có tác dụng ngược lại với các thuốc ức chế cholinesterase, có thể làm giảm hiệu quả của thuốc này. Ví dụ về các thuốc này bao gồm atropine, benztropine (Cogentin) và trihexyphenidyl (Artane).
Bethanechol (Urecholine) làm tăng tác dụng của acetylcholine, do đó có thể làm tăng tác dụng và tác dụng phụ của thuốc ức chế cholinesterase.
Các loại thuốc ức chế cholinesterase là gì?
Các thuốc ức chế cholinesterase được sử dụng trong y học là các thuốc ức chế cholinesterase có thể đảo ngược. Các thuốc ức chế cholinesterase không thể đảo ngược (hay còn gọi là gần như không thể đảo ngược) thường được sử dụng làm thuốc diệt côn trùng hoặc vũ khí hóa học, ví dụ như carbamate, metrifonate.
Ví dụ về các tên thương hiệu và tên generic của thuốc ức chế cholinesterase
Các tên thương hiệu và generic của một số thuốc ức chế cholinesterase được FDA phê duyệt bao gồm:
- Donepezil (Aricept, Aricept ODT)
- Tacrine (Cognex) (Thuốc này đã ngừng sản xuất tại Mỹ)
- Rivastigmine (Exelon, Exelon Patch)
- Galantamine (Razadyne hoặc trước đây là Reminyl)
- Memantine/donepezil (Namzaric)
- Ambenonium (Mytelase)
- Neostigmine (Bloxiverz) cho các thuốc chẹn thần kinh cơ không khử cực
Mang thai và cho con bú
Thuốc ức chế cholinesterase chưa được nghiên cứu đầy đủ ở phụ nữ mang thai. Chưa rõ liệu chúng có an toàn khi sử dụng trong thai kỳ hoặc khi cho con bú. Nếu bạn đang mang thai, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ sản khoa của bạn trước khi sử dụng bất kỳ thuốc nào trong nhóm này.
Tóm tắt
Thuốc ức chế cholinesterase (acetylcholinesterase inhibitors) là những thuốc ngăn chặn sự phân hủy acetylcholine (một chất dẫn truyền thần kinh), và ngăn chặn tác dụng của acetylcholinesterase trong cơ thể. Các nhà nghiên cứu tin rằng mức độ acetylcholine giảm trong não là nguyên nhân gây ra các triệu chứng của bệnh Alzheimer và các bệnh sa sút trí tuệ. Thuốc ức chế cholinesterase được kê đơn để điều trị và quản lý sa sút trí tuệ do bệnh Alzheimer. Chúng cũng được sử dụng để điều trị và quản lý bệnh Parkinson, glaucoma, bệnh nhược cơ, tâm thần phân liệt và sa sút trí tuệ Lewy. Các tác dụng phụ phổ biến của thuốc ức chế cholinesterase bao gồm mất ngủ, giấc mơ bất thường, giảm cân, đau đầu, buồn nôn, nôn mửa, tiêu chảy, nhầm lẫn và mệt mỏi. Các tác dụng phụ nghiêm trọng hơn bao gồm ảo giác, nhầm lẫn, ngất xỉu, huyết áp cao và đi tiểu thường xuyên. Thuốc ức chế cholinesterase có thể tương tác với một số thuốc khác. Những thuốc này không nên được sử dụng trong thai kỳ hoặc khi cho con bú.
