Mất ngủ là do tính hưng phấn của đại não tăng cường làm cho khó ngủ, ngủ không sâu, dễ tỉnh, hay mơ mộng, dậy sớm. Người bệnh vì không được ngủ đầy đủ, ban ngày tinh thần uỷ mị, sức chú ý không tập trung, khẩu vị kém, có một số người còn kèm thêm bệnh ù tai, hay quên, run tay, đầu óc choáng váng, dễ nổi khùng.v.v Mất ngủ dẫn đến tâm lý mất thăng bằng, người bệnh luôn cảm thấy gánh nặng tâm lý. Đông y cho rằng nguyên nhân gây bệnh rất nhiều, có “vị bất hoà tắc ngoạ bất an” (dạ dày không tốt nên nằm không yên), “Hư lao hư phiền bất đắc miên” (lao lực phiền muộn nên ngủ không ngon). Nó có liên quan chặt chẽ tới tâm, can, tì, thận, tạng mất cân đối và âm huyết không đủ. Những người thần kinh suy nhược thường hay mắc bệnh này.
Nội dung chữa bệnh
Chữa bệnh mất ngủ không nên chỉ dựa vào dược liệu, mà phải chú ý tiêu trừ tận gốc nguyên nhân gây bệnh, làm cho tâm lý thăng bằng, kết hợp chữa bệnh thể chất thì hiệu quả mới tốt.
Lao động và nghỉ ngơi hợp lý, thay đổi những tập quán sinh hoạt xấu. Cai thuốc lá, chừa rượu, không ăn những thứ cay đắng, kích thích như cà phê, chè đặc.v.v. Cơm tối không nên ăn no quá.
Nên ăn những loại thực phẩm có lợi cho công năng tinh thần như cá đồng, cá biển, trai, tôm, trạch, gan lợn, cật lợn, đào, lạc, táo, nấm, các loại đậu, sữa bò.v.v.
Trước khi ngủ 30 phút không làm việc trí óc, ở nơi yên tĩnh nên nghe những bản nhạc nhẹ nhàng êm dịu hoặc tập luyện một lát tĩnh khí công. Người khó ngủ có thể ra ngoài đi bách bộ một lát.
Trước khi lên giường lấy nước nóng khoảng 40 đến 50°c rửa chân, sau đó xoa bàn chân một lát. Mùa đông phải xoa bàn chân đến khi nóng mới thôi.
Kiêng không nên dùng loại thuốc bổ tính nhiệt như lộc nhung, nhân sâm, phụ tử.
Thường xuyên tham gia việc trồng cây cối hoa cỏ ở trong vườn để rèn luyện tính tình, gạt bỏ tâm tư lo lắng buồn bực làm cho tâm lý dần dần giữ được thảng bằng.
Trước khi ngủ uống một cốc sữa bò hoặc một chút đồ ngọt, sẽ giúp ích cho chất lượng giấc ngủ.
Buổi sáng hướng về mặt trời hoạt động, tập luyện khoảng 30 phút, có ích cho việc điều chỉnh đồng hồ sinh vật trong người.
Phương pháp chữa mất ngủ
Phương thuốc hiệu nghiệm
- Hoàng tinh 30 gam, ngọc trúc 30 gam, quyết minh tử 9 gam, xuyên khung 3 gam, mỗi ngày một thang sắc làm 2 lần.
- Một ít nhân táo chua, tử đan sâm nghiền nhỏ, mỗi lần 6 gam, ngày 2 lần (buổi chiều và tối) uống với nước nóng.
- Quả dâu (quả chín càng tốt) 30 gam, nấu nước uống. Dùng cho người già và người mất ngủ, táo bón.
- Lá lạc tiên 30 gam, sắc làm 2 lần, mỗi ngày một thang.
Phương pháp ăn uống
- Hạt sen (bỏ vỏ) 30 gam, long nhãn 5 gam, rang ăn hoặc nấu cháo.
- Tim lợn một quả, đại táo 10 quả, cho thêm gia vị nấu ăn.
- Lòng đỏ trứng gà 2 quả, xuyên liên 6 gam, hoàng cầm 10 gam, bạch thược 12 gam, sinh địa 30 gam, a giao 10 gam (đun riêng) mỗi ngày một thang sắc làm hai lần.
- Hồng táo 30 gam (xé nhỏ) hoài tiểu mạch 60 gam, cam thảo 10 gam, sắc hai lần, ngày uống 1 thang.
Chữa bệnh ở bên ngoài.
- Đắp rốn: Lấy một ít bột chân châu, bột đan sâm, bột lưu huỳnh quấy đều, trộn thêm một ít dầu vừng rồi đắp vào rốn, lấy mêca đậy lên, dùng băng dính cố định, 3-5 ngày thay một lần.
- Bấm huyệt: Lấy ngón tay ấn vào ba huyệt dũng tuyền, thất khê, thất miên từ 3 – 5 phút. Nếu sau khi rửa chân nước nóng xong mới bấm huyệt thì kết quả càng tốt. (huyệt thất miên: nằm ở giữa bàn chân).
Phương pháp khác
Tham gia tập luyện cực quyền
Mỗi ngày tập hư tĩnh khí công 1 – 2 lần.
Mỗi ngày tập tam tuyến phóng tùng công 1 – 2 lần. (chọn một trong 3 phương pháp tập luyện trên)
Đội thuốc trên đầu: chu sa 30 gam, từ thạch 30 gam, hổ phách 3 gam nghiền thành bột cho vàò một túi vải, trước khi ngủ cho vào túi nén tóc đội trên đầu.
Ngâm chân vào nước thuốc: Từ thạch 50 gam, hoa cúc 10 gam, hoàng cầm 10 gam, dạ giao đằng 30 gam, nấu nước, trước khi ngủ ngâm chán 20 phút.
Phương pháp chải đầu: trước khi đi ngủ lấy một chiếc lược gỗ răng không nhọn, chải từ trán ra sau gáy, sau đó lại chải từ giữa đầu sang hai bên khoảng 15 phút, chải nhẹ nhàng, bình tĩnh, thưởng thức thú vị chải đầu.
Gối đầu bằng thuốc: Hàng cúc hoa, đăng tâm thảo mỗi loại 250 gam làm ruột gối. Nếu thường dùng sẽ có kết quả tốt.
Xoa dầu vào huyệt: Nếu trong lòng tức tối, đầu óc căng thẳng không ngủ được thì lấy dầu gió xoa vào hai huyệt thái dương và huyệt phong trì (huyệt phong trì: nằm ở chỗ lõm sau gáy).
Những việc cần lưu ý
- Thường dùng thuốc tây, thuốc an thần, thuốc ngủ như thuốc lợi miên ninh, an định, an ninh sẽ làm cho ban ngày tinh thần uỷ mị, trí nhớ kém, tư duy chậm chạm, huyết áp hạ thấp, khẩu vị kém, táo bón tay run.v.v. Nếu lượng thuốc dùng nhiều trong thời gian dài sẽ nhem thuốc, nghiện thuốc, chất lượng giấc ngủ hạ thấp và không có hiệu quả. Đàn ông có thể dẫn tới bệnh liệt dương. Đã uống thuốc lâu dài đột nhiên ngừng thuốc hoặc giảm số lượng sẽ xảy ra phản ứng rất xấu như hoảng sợ, hưng phấn, bực bội bồn chồn.
- Người bệnh ban đêm khổ sở vì mất ngủ sinh nhiều hoang tưởng, suy nghĩ lung tung, bệnh tình ngày càng tăng. Bệnh mất ngủ lại càng khó chữa.