Trẻ sắp trải qua giai đoạn tăng trưởng vượt bậc. Trọng lượng của trẻ có thể tăng gấp đôi trong khoảng từ 5 đến 6 tháng tuổi và gấp ba lần khi trẻ được 1 tuổi. Để có thể phát triển như vậy, trẻ cần rất nhiều chất dinh dưỡng — nhiều hơn bất kỳ giai đoạn nào khác trong đời.
Các chuyên gia cho rằng sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng tốt nhất cho trẻ trong 6 tháng đầu đời, nhưng sữa công thức cũng có thể là một lựa chọn thay thế tốt.
Dinh dưỡng và sự phát triển của bé
Một số dưỡng chất mà trẻ cần để phát triển và duy trì sức khỏe bao gồm:
- Canxi: Giúp xương và răng chắc khỏe.
- Chất béo: Cung cấp năng lượng, giúp phát triển não bộ, duy trì làn da và tóc khỏe mạnh, và bảo vệ khỏi các bệnh nhiễm trùng.
- Folate: Giúp các tế bào phân chia.
- Sắt: Xây dựng tế bào máu và giúp phát triển não. Trẻ bú mẹ nên được bổ sung sắt.
- Protein và carbohydrate: Cung cấp năng lượng và thúc đẩy sự phát triển.
- Kẽm: Giúp các tế bào phát triển và tự sửa chữa.
Dinh dưỡng và sự phát triển của bé
Trẻ cũng cần các loại vitamin như:
- Vitamin A: Duy trì sức khỏe da, tóc, thị lực và hệ miễn dịch.
- Vitamin B1 (thiamine): Giúp cơ thể chuyển hóa thức ăn thành năng lượng.
- Vitamin B2 (riboflavin): Giúp cơ thể chuyển hóa thức ăn thành năng lượng và bảo vệ các tế bào khỏi tổn thương.
- Vitamin B3 (niacin): Giúp cơ thể chuyển hóa thức ăn thành năng lượng và sử dụng chất béo và protein.
- Vitamin B6: Duy trì sức khỏe não bộ và hệ miễn dịch.
- Vitamin B12: Giữ cho tế bào thần kinh và tế bào máu khỏe mạnh, và tạo DNA — vật liệu di truyền trong mỗi tế bào.
- Vitamin C: Bảo vệ khỏi nhiễm trùng, xây dựng xương và cơ bắp, và giúp vết thương lành.
- Vitamin D: Giúp cơ thể hấp thụ canxi từ thực phẩm và giữ cho xương và răng khỏe mạnh. Trẻ bú mẹ có thể cần bổ sung vitamin D.
- Vitamin E: Bảo vệ tế bào khỏi tổn thương và tăng cường hệ miễn dịch.
- Vitamin K: Giúp máu đông lại.
Dinh dưỡng trong sữa công thức
Hầu hết các loại sữa công thức hiện nay được làm từ sữa bò và được bổ sung các dưỡng chất để làm cho nó gần giống với sữa mẹ nhất có thể, cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng mà trẻ cần để phát triển và khỏe mạnh.
Phần lớn sữa công thức từ sữa bò chứa:
- Carbohydrate, dưới dạng đường sữa “lactose”
- Sắt
- Protein
- Các khoáng chất, như canxi và kẽm
- Các vitamin, bao gồm A, C, D, E, và các vitamin nhóm B
Một số sữa công thức còn được bổ sung thêm các dưỡng chất khác để làm chúng giống sữa mẹ hơn, chẳng hạn như:
- Axit béo thiết yếu: ARA và DHA là các axit béo quan trọng cho não bộ và thị lực của trẻ.
- Nucleotide: Các thành phần cấu tạo RNA và DNA, giúp tăng cường hệ miễn dịch và phát triển hệ tiêu hóa của trẻ.
- Probiotic và prebiotic: Probiotic là vi khuẩn “tốt” có thể giúp chống lại các loại vi khuẩn “xấu” gây nhiễm trùng, trong khi prebiotic thúc đẩy sự phát triển của các vi khuẩn tốt trong ruột.
Trẻ cần dinh dưỡng đặc biệt
Trẻ sinh non (trước 37 tuần) hoặc nhẹ cân (dưới 2,5 kg) cần dinh dưỡng đặc biệt để giúp chúng phát triển kịp thời. Trẻ bú mẹ có thể cần được bổ sung thêm dưỡng chất vào sữa mẹ, bao gồm:
- Nhiều calo hơn
- Nhiều chất béo hơn
- Protein
- Vitamin
- Khoáng chất
Những trẻ không thể bú mẹ sẽ cần sữa công thức đặc biệt cho trẻ sinh non, loại sữa này có lượng calo cao hơn và cũng chứa thêm protein, vitamin và khoáng chất.
Những điều cần tránh
Một điều bạn không nên cho trẻ dưới 12 tháng tuổi là sữa bò nguyên chất. Sữa bò không cung cấp đủ sắt, vitamin E và axit béo thiết yếu cho trẻ. Ngoài ra, sữa bò chứa quá nhiều protein, natri và kali, không phù hợp cho cơ thể của trẻ và có thể gây hại. Nên đợi đến khi trẻ được 1 tuổi mới cho trẻ uống sữa bò.
Bạn cũng không nên cho trẻ uống sữa đậu nành hoặc sữa công thức tự chế, vì những thay thế này có thể không cung cấp đủ cân bằng dinh dưỡng mà trẻ cần lúc này.
