Cảm giác quay cuồng và chóng mặt mà bạn trải qua khi bị chóng mặt có thể giới hạn các hoạt động của bạn và khiến bạn cảm thấy khó chịu. Tuy nhiên, tùy thuộc vào nguyên nhân, một số động tác đơn giản mà bạn có thể thực hiện tại nhà có thể mang lại sự giảm nhẹ.
Loại chóng mặt phổ biến nhất là BPPV (chóng mặt tư thế kịch phát lành tính). Điều này xảy ra khi các tinh thể canxi nhỏ bị lỏng trong tai trong của bạn. Bạn có thể cảm thấy chóng mặt khi đang vào hoặc ra khỏi giường, hoặc khi nghiêng đầu lên. Những người trên 60 tuổi có nguy cơ cao hơn mắc BPPV. Đây cũng là loại chóng mặt dễ điều trị nhất.
Trước khi bạn thử tự điều trị, hãy đến gặp bác sĩ. Nếu bạn bị chóng mặt, bạn sẽ cần biết loại chóng mặt của mình và tai nào có vấn đề. Để xác định bên bị ảnh hưởng:
- Ngồi trên giường sao cho khi nằm xuống, đầu của bạn hơi treo ra ngoài mép giường.
- Xoay đầu sang bên phải và nằm nhanh xuống.
- Chờ 1 phút.
- Nếu bạn cảm thấy chóng mặt, thì tai bên phải là tai bị ảnh hưởng.
- Nếu không cảm thấy chóng mặt, ngồi dậy.
- Chờ 1 phút.
- Xoay đầu sang bên trái và nằm nhanh xuống.
- Chờ 1 phút.
- Nếu bạn cảm thấy chóng mặt, thì tai bên trái là tai bị ảnh hưởng.
Nếu bạn mắc BPPV, một số động tác có thể di chuyển các tinh thể canxi gây ra vấn đề ra khỏi ống tai của bạn. Điều này sẽ mang lại sự giảm nhẹ.
Bác sĩ hoặc nhà vật lý trị liệu có thể hướng dẫn bạn cách thực hiện các động tác này.
Nghiệm pháp Epley
Nếu chóng mặt xuất phát từ tai bên trái của bạn:
- Ngồi ở mép giường. Xoay đầu 45 độ sang bên trái (không quay xa bằng vai trái của bạn). Đặt một cái gối dưới bạn để khi bạn nằm xuống, nó sẽ nằm giữa vai thay vì dưới đầu của bạn.
- Nằm nhanh xuống lưng, với đầu trên giường (vẫn giữ ở góc 45 độ). Gối nên nằm dưới vai của bạn. Chờ 30 giây (để chóng mặt dừng lại).
- Xoay đầu nửa vòng (90 độ) sang bên phải mà không nâng đầu lên. Chờ 30 giây.
- Xoay đầu và cơ thể sang bên phải, để nhìn xuống sàn. Chờ 30 giây.
- Từ từ ngồi dậy, nhưng hãy ở trên giường một vài phút.
Nếu chóng mặt xuất phát từ tai bên phải của bạn, hãy đảo ngược các hướng dẫn này. Ngồi trên giường, xoay đầu 45 độ sang bên phải, và tiếp tục như vậy.
Hãy thực hiện các động tác này ba lần trước khi đi ngủ mỗi tối, cho đến khi bạn không bị chóng mặt trong 24 giờ.
Bài tập cho người chóng mặt kịch phát lành tính (Maneuver Semont)
Bài tập này dành cho chóng mặt từ tai bên trái:
- Ngồi ở mép giường. Xoay đầu 45 độ sang bên phải.
- Nằm nhanh sang bên trái của bạn. Ở lại đó trong 30 giây.
- Di chuyển nhanh để nằm xuống ở đầu bên kia của giường. Đừng thay đổi hướng của đầu. Giữ ở góc 45 độ và nằm trong 30 giây. Nhìn xuống sàn.
- Quay lại từ từ ngồi và chờ vài phút.
Đảo ngược các động tác này cho tai bên phải. Lần nữa, hãy thực hiện các động tác này ba lần một ngày cho đến khi bạn không bị chóng mặt trong 24 giờ.
Nửa vòng hoặc Maneuver Foster
Một số người thấy động tác này dễ thực hiện hơn:
- Quỳ xuống và nhìn lên trần nhà trong vài giây.
- Chạm sàn bằng đầu, cúi cằm để đầu hướng về đầu gối. Chờ cho chóng mặt dừng lại (khoảng 30 giây).
- Xoay đầu theo hướng tai bị ảnh hưởng (ví dụ, nếu bạn cảm thấy chóng mặt ở bên trái, hãy quay mặt về khuỷu tay bên trái). Chờ 30 giây.
- Nhanh chóng nâng đầu lên sao cho nó ngang với lưng khi bạn đang quỳ bốn chân. Giữ đầu ở góc 45 độ. Chờ 30 giây.
- Nhanh chóng nâng đầu lên hoàn toàn, nhưng giữ đầu quay về phía vai bên bạn đang làm việc. Sau đó từ từ đứng dậy.
Bạn có thể cần thực hiện động tác này vài lần để có được sự giảm nhẹ. Sau vòng đầu tiên, nghỉ 15 phút trước khi thử lại lần thứ hai.
Bài tập Brandt-Daroff
Dưới đây là những gì bạn cần làm cho bài tập này:
- Bắt đầu ở tư thế ngồi thẳng trên giường.
- Nghiêng đầu khoảng 45 độ ra khỏi bên gây ra chóng mặt. Chuyển sang tư thế nằm nghiêng với mũi hướng lên.
- Giữ ở tư thế này khoảng 30 giây hoặc cho đến khi chóng mặt giảm bớt, cái nào lâu hơn. Sau đó quay lại tư thế ngồi.
- Lặp lại bên kia.
Bạn nên thực hiện các động tác này từ ba đến năm lần trong một phiên. Bạn nên có ba phiên mỗi ngày trong tối đa 2 tuần, hoặc cho đến khi chóng mặt biến mất trong 2 ngày.
Các bài tập khác cho chứng chóng mặt
Các động tác lặp lại có thể giúp não bộ và cơ thể bạn vượt qua những tín hiệu khó hiểu của chứng chóng mặt. Chúng cũng có thể giúp bạn quản lý sự khởi đầu đột ngột của cảm giác chóng mặt và chuyển động.
Khi bạn bắt đầu những bài tập này cho chứng chóng mặt, hãy bắt đầu từ từ và hiểu rằng phản ứng ban đầu có thể khiến bạn cảm thấy tồi tệ hơn. Hãy chắc chắn rằng bạn thực hiện các bài tập này riêng lẻ, nghỉ giữa mỗi bài. Nói chuyện với bác sĩ trước khi bắt đầu bất kỳ bài tập nào trong số này, và cho họ biết nếu triệu chứng chóng mặt của bạn trở nên nghiêm trọng hơn hoặc nếu bạn có bất kỳ triệu chứng mới nào.
Bài tập Đi bộ tại chỗ
Đi bộ tại chỗ có thể giúp bạn cân bằng khi đứng, và nó đóng vai trò như một bước khởi đầu cho những động tác nâng cao hơn.
Bước 1: Đứng gần một bức tường hoặc góc, hoặc đặt một cái ghế gần đó. Đặt tay bên cạnh bạn.
Bước 2: Nâng đầu gối bên phải của bạn, sau đó là đầu gối bên trái khi bạn đi bộ. Cố gắng nâng đầu gối cao nhất có thể mà bạn cảm thấy thoải mái.
Bước 3: Đi bộ tại chỗ 20 lần.
Lặp lại bài tập này hai lần một ngày và cố gắng kéo dài mỗi bộ đến 30 bước đi bộ.
Bài tập Xoay tại chỗ
Xoay tại chỗ là một bài tập nâng cao hơn so với đi bộ tại chỗ. Hãy chắc chắn rằng bạn có một cái ghế hoặc một cái walker vững chắc ở gần nếu bạn cảm thấy chóng mặt.
Bước 1: Đứng thẳng với tay ở hai bên.
Bước 2: Từ từ xoay sang trái theo một nửa vòng tròn, tương đương với 180 độ.
Bước 3: Dừng lại và đứng yên trong 10 đến 15 giây.
Bước 4: Từ từ xoay sang phải theo một nửa vòng tròn. Đứng yên trong 10 đến 15 giây.
Lặp lại bài tập này năm lần. Khi hoàn thành mỗi vòng, hãy ưu tiên xoay về hướng khiến bạn cảm thấy chóng mặt hơn.
Khi thực hiện các bài tập đứng cho chứng chóng mặt, hãy đứng gần một bức tường hoặc tay vịn, hoặc thiết lập một cái ghế, cái walker, hoặc thiết bị hỗ trợ cá nhân khác trong trường hợp bạn mất thăng bằng. Nếu bạn có nguy cơ ngã cao hơn, hãy yêu cầu ai đó đứng gần bên bạn trong khi bạn thực hiện những bài tập này.
Theo dõi
Trong suốt phần còn lại của ngày sau khi thực hiện bất kỳ bài tập nào trong số này, cố gắng không nghiêng đầu quá xa lên hoặc xuống. Nếu bạn không cảm thấy tốt hơn sau một tuần thử những động tác này, hãy nói chuyện với bác sĩ của bạn một lần nữa và hỏi họ muốn bạn làm gì tiếp theo.
Có thể bạn không thực hiện đúng các bài tập, hoặc một vấn đề khác có thể là nguyên nhân gây ra chóng mặt của bạn. Hãy cho bác sĩ biết nếu bạn có bất kỳ triệu chứng khác, chẳng hạn như mất thăng bằng, khó giữ vững, hay thay đổi trong tầm nhìn hoặc khả năng đi lại
