Bệnh lây truyền qua đường tình dục và hiv/ aids
TS Nguyễn Khắc Viện
- Nhắc lại một số nét về bệnh lây truyền qua đường tình dục.
Các bệnh lây truyền qua đường tình dục kinh điển gồm có : lậu, giang mai, hạ cam, hột xoài (nicolas favre),u hạt bẹn ( granuloma inguinale).
Cho đến nay người ta đã bổ sung thêm đến hai chục bệnh lây truyền qua đường tình dục , trong đó có một bệnh rất quan trọng là hiểm hoạ của loài người, đó là nhiễm HIV/ AIDS.
Đa số các bệnh lây truyền qua đường tình dục điều trị khỏi được, trừ nhiễm HIV/ AIDS. Hiện nay bệnh AIDS vẫn chưa có thuốc điều trị một cách có hiệu quả.
Một số bệnh lây truyền qua đường tình dục để lại di chứng nặng nề nếu điều trị muộn như giang mai, lậu.
Một số bệnh lây truyền qua đường tình dục như giang mai, nhiễm HIV/ AIDS thực chất là lây truyền trực tiếp qua đường máu, mà hoạt động tình dục chỉ là một cách để cho virus , vi khuẩn truyền từ máu người bệnh sang máu người lành.
- Những hiểu biết rất cơ bản về nhiễm HIV/ AIDS:
1. HIV là virus gây nên AIDS ( HIV = Human immunodeficiency virus).
2. AIDS là giai đoạn muộn của nhiễm HIV(acquired immunodeficiency syndrome).
3. Là một bệnh dịch toàn cầu ai cũng có thể bị .
4. Chưa có thuốc chữa khỏi, kết thúc bệnh bằng cái chết.
5. Chưa có vắc xin phòng bệnh.
6. Có thể phòng bệnh được nếu hiểu biết về HIV/AIDS và luôn luôn có ý thức dự phòng.
Các dịch thể của người nhiễm HIV có chứa HIV là :
+ Tinh dịch
+ Dịch tiết âm đạo
+ Máu .
+ Sữa mẹ
2.8. Vấn đề khử trùng HIV
+ Nồi hấp 120 ° 20 phút
+ Nước sôi 20 phút
+ Hypochloride Natri 0, 5 % 10 – 30 phút
+ Glutaraldehyde 2% 10 – 30 phút.
+ Formalin 1 % 10 – 30 phút
+ Cồn 70% 10 – 30 phút
Các biện pháp trên đều có thể tiệt trùng được.
Một vài vấn đề cha được trả lời một cách thoả đáng: ở ngoài không khí (ví dụ một giọt máu của người vị nhiễm HIV) rơi uống đất hoặc rơi lên quần áo thì thường bao nhiêu lâu sau virus bị tiêu diệt.
- Các yếu tố nguy cơ lây bệnh lây truyền qua đường tình dục và nhiễm HIV/ AIDS:
- 1. Quan hệ tình dục không an toàn.
+ Thế nào là hành vi tình dục không an toàn.
- Có trên 1 bạn tình ( càng nhiều càng nguy cơ cao).
- Giao hợp qua hậu môn mà không dùng condom là cực kỳ có nguy cơ cao
- Không dùng Condom
+ Trong quan hệ tình dục người phụ nữ có nguy cơ lây nhiễm HIV/ AIDS cao hơn nam giới.
Vì : – Phụ nữ có rất ngiều nguy cơ lây nhiễm ngay từ lần giao hợp đầu tiên.
– Khi mắc STD thường không có triệu chứng, khó chẩn đoán khi đã có STD thì càng dễ nhiễm HIV.
– Phụ nữ thường bất lợi khi quan hệ tình dục ( do tư thế ) hoặc do cưỡng bức .
- 2. Uống rượu, chích ma tuý có các nguy cơ lây bệnh là:
+ Uống rượu dẫn đến mất tự chủ quan hệ tình dục không dùng condom
+ Dùng chung bơm tiêm, kim tiêm khi chích ma tuý.
+ Dùng chung kim xăm mình mà không tiệt trùng.
- 3. Những người bệnh phải truyền máu hoặc sản phẩm của máu như : bị bệnh chảy máu ( hemophilia), suy tuỷ, bệnh bạch cầu, mổ lớn.
Hoặc những người nhận tạng : ghép tim, ghép thận …
- 4. Một số nghề nghiệp tiếp xúc trực tiếp với nhiều người:
+ Nhân viên massage ( massage mặt, toàn thân, chân), nhân viên tẩm quất.
+ Thợ cắt tóc cạo râu cho khách mà khách bị nhiễm HIV (+)
+ Nhân viên y tế : khám bệnh, tiêm thuốc, thay băng, làm tiểu thủ thuật chảy máu, mổ, xét nghiệm, nhổ răng …
+ Nhân viên làm thẩm mỹ : xăm mình, xăm môi, mắt …
- 5. Một số giao tiếp khác: bắt tay, hôn có thể bị nhiễm HIV nếu cả 2 người cùng có vết xước da.
- Đặc điểm của lực lợng vũ trang và vấn đề lây bệnh lây truyền qua đường tình dục và nhiễm HIV/AIDS.
+ Nhiệm vụ của quân đội làm cho quân nhân luôn luôn xa nhà , xa vợ.
+ Nhu cầu giải toả căng thẳng, buồn tẻ trong doanh trại.
+ Uống rượu, chích ma tuý để giải buồn.
+ Một số lớn quân nhân trẻ có nhu cầu hoạt động tình dục rất cao.
+ Có tư tởng chủ quan,không đúng:(tất cả là do số mệnh, quan hệ tình dục có thể bị bệnh nhưng chưa chắc đã rơi vào ta).
+ Căn cứ quân sự, các doanh trại quân đội là nơi thu hút gái mãi dâm đến kiếm tiền .
+ Chiến tranh và sự biến động xã hội làm tăng số người tìm đến tình dục để giải toả căng thẳng .
- Các biện pháp phòng tránh bệnh lây truyền qua đường tình dục và nhiễm HIV/ AIDS trong lực lượng vũ trang .
- Tuyên truyền giáo dục: phải giáo dục mọi quân nhân hiểu được tính chất nguy hiểm khi nhiễm STD và Hiểu được các biện pháp phòng bệnh.
+ Dùng nhiều hình thức giáo dục như : lên lớp, nói chuyện, thông tin trên đài truyền thanh, truyền hình, báo tường và đặc biệt giáo dục đồng đẳng ( tức là người nọ nói cho người kia biết trong cùng một đơn vị).
+ Tổ chức các hình thức vui chơi giải trí lành mạnh tại đơn vị: ca hát, thể dục thể thao, đọc báo, nghe đài, xem ti vi. Để giảm bớt căng thẳng, buồn tẻ ở đơn vị .
- 2. Thực hiện an toàn trong quan hệ tình dục : Thế nào là tình dục an toàn.
+ Không quan hệ tình dục ( tiết chế, kiêng ) bừa bãi.
+ Sống chung thuỷ một vợ một chồng.
+ Hạn chế số lượng bạn tình, chung thuỷ với bạn tình.
+ Không dùng các hành động lôi kéo như ôm , hôn .
+ Khi quan hệ tình dục phải đeo bao cao su trước khi có bất cứ tiếp xúc nào như qua miệng, âm đạo, hậu môn.
+ Không lắp thêm các dụng cụ vào dương vật như : cấy bi , đeo mắt giả, đuôi ngựa…
+ Có thể dùng biện pháp đạt khoái cảm ( orgasm) mà không giao hợp, hoặc thực hiện ” outercourse”
+ Cần phải bảo vệ đôi bàn tay trong trường hợp có các vết đứt tay, các vết trợt, vì dịch tiết âm đạo có chứa HIV.
- Xử dụng bao cao su đúng quy cách ở cả nam và nữ.
- Không uống rượu say, không dùng ma tuý , không xăm mình.
+ Không dùng chung kim tiêm, bơm tiêm.
-+Không dùng chung kim xăm mình, kim xỏ lỗ tai…mà chưa được khử trùng đúng quy cách.
- Phải kiểm tra HIV trước khi cho máu , trước khi cho tạng(tuy nhiên ở giai đoạn cửa sổ không phát hiện ra có nhiễm HIV hay không ).
- Đối với nhân viên y tế :
+ Giữ an toàn đôi bàn tay khi tiếp xúc với các vật nhọn, sắc.
+ Rửa sạch tay bằng xà phòng, nước sau khi xong việc.
+ Dùng găng tay, quần áo bảo vệ, đeo kính khi tiếp xúc với máu và các sản phẩm từ máu.
+ Khử trùng rác thải y tế ( huỷ kim tiêm sau khi tiêm ).
+ Khử trùng tốt các dụng cụ y tế .
+ Khi tiếp xúc với bệnh nhân, sờ vào tổn thương ở da phải đi găng tay.
- Đối với nhân viên massege, thợ cắt tóc, nhân viên làm thẩm mỹ nên nghỉ việc khi đôi bàn tay không được lành lặn.
6- Một số chú ý khác :
+ Không nên bắt tay khi tay bạn không lành lặn.
+ Không nên hôn nếu có vết xây xước, mụn ở môi , miệng, da mặt. Khi hôn không nên gây ra vết xước chảy máu.
+ Khi cắt tóc ở hiệu : mỗi người dùng một lưỡi dao cạo riêng, vứt bỏ sau khi dùng.
