Da Của Bạn, Ngứa, và Cảm Giác Ngứa

Ngứa Là Gì?

Ngứa đơn giản có nghĩa là cảm giác ngứa. Nó có thể liên quan đến nhiều rối loạn khác nhau, bao gồm da khô, bệnh da, mang thai và hiếm khi là ung thư.

Cảm giác ngứa có thể chỉ xuất hiện ở một phần cụ thể của cơ thể bạn, hoặc có thể lan rộng, nghĩa là nó xảy ra trên nhiều vùng.

Nếu bạn bị ngứa da hơn 2 tuần và không thể tìm ra phương pháp giảm nhẹ, hoặc nếu bạn có những triệu chứng bất thường khác, đã đến lúc gọi cho bác sĩ.

Các Loại Ngứa

Có nhiều loại ngứa khác nhau với những nguyên nhân cụ thể hoặc ảnh hưởng đến một phần nhất định của cơ thể bạn. Một số loại này bao gồm:

Ngứa Ban Đêm

Đây là cảm giác ngứa bạn có vào ban đêm có thể khiến bạn không ngủ đủ giấc. Nhiều yếu tố có thể gây ra cảm giác này, từ sự thay đổi nhiệt độ cơ thể và mức hormone vào ban đêm cho đến côn trùng như bọ chét.

Ngứa Brachioradial

Bạn chủ yếu cảm thấy cảm giác ngứa này ở bên ngoài cánh tay, nhưng nó cũng có thể ảnh hưởng đến bắp tay, vai và cổ. Các bác sĩ cho rằng sự kết hợp giữa tổn thương dây thần kinh ở cổ và sự tiếp xúc với ánh nắng trên cánh tay gây ra nó.

Ngứa Uremic

Những người bị bệnh thận nặng có thể phát triển cảm giác ngứa lan rộng và rất khó chịu. Nguyên nhân chính xác chưa rõ ràng, nhưng có thể liên quan đến sự tích tụ chất thải trong máu hoặc phản ứng tự miễn, trong đó hệ thống miễn dịch tấn công các tế bào khỏe mạnh.

Ngứa Vùng Hậu Môn

Đây là cảm giác ngứa chỉ giới hạn ở khu vực xung quanh hậu môn. Nó thường xuất phát từ việc không lau sạch sau khi đi tiêu, hoặc từ phản ứng với hóa chất trong các sản phẩm tẩy rửa.

Ngứa Người Già

Ngứa lan rộng thường thấy ở những người trên 65 tuổi. Da của bạn trở nên khô hơn khi tuổi tác tăng lên, và bạn có nhiều khả năng gặp các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn có thể gây ra ngứa. Tuy nhiên, thường không có nguyên nhân rõ ràng.

Yếu Tố Nguy Cơ Gây Ngứa

Bất kỳ ai cũng có thể bị ngứa, nhưng bạn có nguy cơ cao hơn nếu bạn:

• Có dị ứng theo mùa, sốt cỏ khô, hen suyễn, hoặc eczema.
• Trên 65 tuổi.
• Đang mang thai.
• Có các bệnh mãn tính nhất định, bao gồm tiểu đường, HIV/AIDS, bệnh thận, bệnh gan, bệnh tuyến giáp, và thiếu máu.
• Có bất kỳ loại ung thư nào, đặc biệt là bệnh bạch cầu hoặc lymphoma.

Triệu Chứng Của Ngứa

Ngứa khiến bạn muốn gãi. Cùng với cảm giác ngứa, bạn có thể có các triệu chứng khác, đặc biệt nếu việc gãi đã làm tổn thương da của bạn. Những triệu chứng này bao gồm:

• Đau hoặc cảm giác tê
• Da đỏ, viêm
• Nốt, mụn nước hoặc các loại phát ban khác
• Dấu hiệu gãi
• Da nứt hoặc vỡ
• Vùng da có vảy hoặc thô
• Da bị đổi màu

Nguyên Nhân Gây Ngứa

Bạn bị ngứa vì các đầu dây thần kinh trong da của bạn gửi tín hiệu ngứa đến não. Nhiều yếu tố khác nhau có thể gây ra điều đó — một số đến từ bên ngoài cơ thể và một số đến từ bên trong.

Vấn Đề Về Da

Da khô là nguyên nhân phổ biến nhất gây ngứa. Viêm da tiếp xúc là nguyên nhân chính khác. Đây là sự kích thích hoặc phản ứng xảy ra do một thứ gì đó chạm vào da của bạn, chẳng hạn như hóa chất trong bột giặt hoặc kim loại trong trang sức.

Các vấn đề về da khác bao gồm:

• Côn trùng cắn và ký sinh trùng
• Nhiễm trùng như viêm nang lông và impetigo
• Các bệnh da như eczema và vảy nến
• Phản ứng dị ứng, chẳng hạn như mày đay

Mang Thai

Ngứa là điều phổ biến khi bạn đang mang thai. Thường thì đây không phải là điều đáng lo ngại. Sự thay đổi hormone và sự kéo căng của da có thể gây ra điều này. Nhưng ngứa mãnh liệt vào cuối thai kỳ có thể là dấu hiệu của một vấn đề gan nghiêm trọng gọi là tắc mật. Điều này có thể nguy hiểm cho em bé của bạn, vì vậy hãy cho bác sĩ biết ngay lập tức nếu bạn phát triển cảm giác ngứa không ngừng, nghiêm trọng.

Thuốc

Một số loại thuốc không kê đơn và kê đơn có thể khiến bạn ngứa, bao gồm:

• Thuốc giảm đau chứa opioid
• Aspirin
• Thuốc huyết áp
• Thuốc chống sốt rét
• Chất tương phản được sử dụng trong một số xét nghiệm hình ảnh

Ngứa cũng có thể là tác dụng phụ của một số loại điều trị ung thư.

Bệnh Tiềm Ẩn

Ngứa có thể là dấu hiệu của nhiều bệnh khác nhau, bao gồm:

• Bệnh gan
• Bệnh thận
• Tiểu đường
• Bệnh túi mật
• Thiếu máu
• HIV/AIDS
• Bệnh tuyến giáp
• Các bệnh ung thư, bao gồm lymphoma, bệnh bạch cầu, và ung thư da

Vấn Đề Thần Kinh

Ngứa do thần kinh có thể xảy ra khi các dây thần kinh gửi tín hiệu ngứa đến não của bạn bị tổn thương. Điều này có thể đến từ:

• Bệnh đa xơ cứng
• Zona (sau khi phát ban đã biến mất)
• Dây thần kinh bị chèn ép
• Đột quỵ
• Tiểu đường

Vấn Đề Tâm Lý

Ngứa tâm lý là cảm giác ngứa không có nguyên nhân vật lý. Một số tình trạng tâm thần có thể khiến bạn bị ngứa bao gồm rối loạn ám ảnh cưỡng chế, lo âu, và trầm cảm.

Chẩn Đoán Ngứa

Tìm nguyên nhân gây ngứa là bước đầu tiên trong việc điều trị ngứa. Nếu bạn không thể tìm thấy phương pháp giảm nhẹ, nếu bạn ngứa khắp cơ thể, hoặc nếu bạn có các triệu chứng bất thường khác, hãy đi gặp bác sĩ.

Bác sĩ sẽ bắt đầu bằng cách kiểm tra da của bạn và hỏi bạn một số câu hỏi. Họ sẽ muốn biết những điều như bạn đã bị ngứa bao lâu, có điều gì làm cho nó tốt hơn hoặc tồi tệ hơn không, và liệu bạn có bất kỳ triệu chứng nào khác hay không.

Bạn có thể cần làm một số xét nghiệm, bao gồm xét nghiệm máu và hình ảnh. Bác sĩ có thể thực hiện sinh thiết, trong đó họ lấy một mẫu da nhỏ và kiểm tra dưới kính hiển vi.

Điều Trị Ngứa

Nếu ngứa là do một bệnh tiềm ẩn, việc điều trị bệnh đó có thể mang lại sự giảm nhẹ cho bạn.

Nếu phản ứng với thuốc là nguyên nhân, việc chuyển sang một loại thuốc khác có thể làm giảm cảm giác ngứa. Không dừng hoặc thay đổi bất kỳ loại thuốc kê đơn nào mà không tham khảo ý kiến bác sĩ.

Trong khi chờ đợi các biện pháp khắc phục có hiệu lực, hoặc nếu vấn đề nằm trong chính làn da, thuốc men hoặc các chiến lược tự chăm sóc có thể giúp.

Thuốc Ngứa

Thuốc chống ngứa có thể được bôi lên da hoặc uống dưới dạng viên giúp làm việc trên toàn bộ cơ thể. Một số loại này bạn có thể mua không cần đơn, hoặc bác sĩ có thể kê cho bạn. Bạn có thể thử:

• Thuốc ức chế miễn dịch bôi tại chỗ, bao gồm steroid và ức chế calcineurin
• Kem làm mát hoặc gây tê
• Kháng histamin
• Steroid uống
• Thuốc chống trầm cảm

Liệu Pháp Ánh Sáng

Một số tình trạng da ngứa, bao gồm eczema và vảy nến, có thể được điều trị bằng cách phơi da bạn dưới ánh sáng cực tím. Điều này thường được thực hiện tại văn phòng bác sĩ bằng cách sử dụng thiết bị đặc biệt.

Mẹo Tại Nhà Cho Da Ngứa

Các bước bạn có thể thực hiện để làm dịu da của mình bao gồm:

• Ngâm mình trong bồn tắm với bột yến mạch hoặc baking soda.
• Đặt một khăn ướt mát hoặc một ít đá lên vùng da bị ngứa.
• Sử dụng kem dưỡng ẩm dày, không có dị ứng nhiều lần trong ngày, đặc biệt là sau khi tắm.
• Cố gắng không gãi, ngay cả khi điều đó có nghĩa là bạn phải đeo găng tay.
• Thay vì gãi, hãy thử ấn, xoa nhẹ, hoặc áp dụng rung (như từ công cụ massage) lên vùng ngứa.
• Giảm mức độ căng thẳng và ưu tiên giấc ngủ cũng có thể giúp.

Cách Ngăn Ngừa Da Ngứa

Cách tốt nhất để ngăn ngừa ngứa là chăm sóc làn da của bạn. Để bảo vệ làn da:

• Sử dụng kem và lotion dưỡng ẩm da và ngăn ngừa khô.
• Sử dụng kem chống nắng thường xuyên để ngăn ngừa cháy nắng và tổn thương da.
• Sử dụng xà phòng tắm nhẹ và chuyển sang sản phẩm vệ sinh và giặt là không gây dị ứng.
• Giữ cho thời gian tắm và tắm ngắn, và sử dụng nước ấm — không nóng.
• Tránh một số loại vải, chẳng hạn như len và vải tổng hợp, có thể làm ngứa da. Chuyển sang quần áo và ga trải giường cotton.
• Vì không khí ấm và khô có thể làm da khô, hãy giữ nhiệt độ trong nhà bạn thấp và sử dụng máy tạo độ ẩm.
• Uống đủ nước.

Kết Luận

Ngứa là cảm giác ngứa có thể có nhiều nguyên nhân khác nhau. Bạn có thể điều trị hoặc ngăn ngừa nó bằng cách giữ cho da ẩm mượt. Nếu bạn không biết nguyên nhân gây ra, nếu nó lan rộng, hoặc nếu bạn có các triệu chứng bất thường khác, hãy đi gặp bác sĩ.

Câu Hỏi Thường Gặp Về Ngứa

Nguyên nhân phổ biến nhất của ngứa là gì?

Ngứa thường do các vấn đề với da của bạn, bao gồm bệnh da, nhiễm trùng và côn trùng cắn. Da khô là nguyên nhân phổ biến nhất.

Kháng histamin nào tốt nhất cho ngứa?

Kháng histamin uống đôi khi có hiệu quả với một số loại ngứa, và những loại làm bạn buồn ngủ có thể giúp nếu ngứa vào ban đêm khiến bạn không ngủ được. Nghiên cứu cho thấy các kháng histamin thế hệ thứ hai, chẳng hạn như cetirizine và loratadine, có thể là lựa chọn tốt hơn so với các thuốc cũ hơn.

Bệnh tự miễn nào gây ra ngứa?

Một số bệnh tự miễn có thể gây ngứa, bao gồm pemphigoid bóng nước, xơ cứng bì, hội chứng Sjögren, viêm da cơ và vitiligo. Một phát ban ngứa có thể liên quan đến lupus và bệnh celiac. Rối loạn chức năng hệ thống miễn dịch cũng đóng vai trò trong eczema và vảy nến.