Khái niệm
Tiểu tiện trong dài là chỉ nước tiểu trong vắt lượng nhiều. Chư bệnh nguyên hậu luận – Tiểu tiện bệnh chư hậu gọi là “Tiểu tiện lợi đa”.
Tiểu tiện nhiều lần là chỉ số lần tiểu tiện tăng nhiều, nhưng mầu sắc có thể trong, có thể đục, lượng nước tiểu có thể nhiều có thể ít khác với chứng nói ở đây, nhưng hai chứng có thể đồng thời xuất hiện. Chứng tiểu tiện trong dài cũng thường gặp trong bệnh ở Hạ tiêu và càng xuất hiện với chứng khát nước, nên tham khảo mục “Khẩu khát”.
Phân biệt
Chứng hậu thường gặp
Tiểu tiện trong dài do Thận dương bất túc: Có chứng tiểu tiện trong dài mà đi nhiều lần, kiêm chứng mặt nhợt, tinh thần uể oải, lưng gối yếu mỏi, cơ thể lạnh tay chân lạnh, khí khiếp bợt bạt, lưỡi nhạt rêu trắng, mạch Trầm Trì vô lực.
Tiểu tiện trong dài do âm hàn thịnh ở trong: Có chứng tiểu tiện trong dài kiêm chứng sợ lạnh tay chân lạnh, vùng bụng lạnh đau, gặp ấm thì đỡ, đại tiện nhão nát, miệng nhạt không khát, lưỡi nhạt rêu trắng, mạch Trầm Huyền.
Phân tích
Chứng Tiểu tiện trong dài do Thận dương bất túc: Tiểu tiện trong dài do Thận dương bất túc thuộc chứng dương hư vì Thận dương bất túc, mất chức năng bế tàng Bàng quang không thu nhiếp gây nên, cho nên tiểu tiện trong dài mà đi nhiều lần, kiêm các chứng đầu choáng mắt hoa, lưng gối yếu mỏi, cơ thể lạnh chân tay lạnh thuộc chứng Thận dương bất túc, điều trị nên ôn Thận thu nhiếp tiểu tiện, chọn dùng phương Xúc tuyền hoàn hợp với Hữu qui hoàn.Chứng Tiểu tiện trong dài do âm hàn thịnh ờ trong: Chứng này do hàn tà trực trúng, âm hàn thịnh ở trong, dương mất tác dụng sưởi ấm, khí hóa không bình thường mất chức năng cố nhiếp thủy dịch gây nên, cho nên ngoài chứng tiểu tiện trong dài còn biểu hiện chứng trạng âm hàn thịnh ở trong như sợ lạnh tay chân lạnh, vùng bụng lạnh đau mạch Trầm Huyền .v.v… điều trị nên ôn trung khư hàn, dùng Lý trung hoàn.
Tố vấn – Chí chân yếu đại luận viết: “Các loại bệnh thủy dịch, trong vắt mát lạnh đều thuộc hàn”, có thể thấy tiểu tiện trong dài phần nhiều thuộc hàn chứng, nhưng Hàn chứng phải thêm một bước phân biệt hư thực. Tiểu tiện trong dài do Thận dương bất túc thuộc hư chứng. Tiểu tiện trong dài do âm hàn thịnh ở trong thuộc thực chứng.
Trích dẫn y văn
Sốt cao không mồ hôi mà tiểu tiện trong dài là Thận dương không bền, dùng Chân vũ thang bỏ Phục Linh (Nội khoa lâm chứng lục – vấn chẩn yếu lược).
