Định nghĩa
Tức là phía dưới của dạ dày thấp hơn vị trí bình thường, do đó có thể dẫn đến nhiều chướng ngại.
Nguyên nhân
- Người thể chất yếu sức, cùng những nội tạng khác đồng thời xuất hiện sa xuống.
- Lúc vách bụng bị chùng lại một cách nhanh chóng, như sau khi có mang đẻ hoặc bụng nước.
- Do dạ dày sùi mụn hoặc dãn nở, do trọng lượng dạ dày tăng lên thêm cũng giúp cho vị rũ xuống.
- Thắt đai bụng, bó ngực, bó chặt vùng bụng trên hoặc vùng ngực nên sa xuống.
Chứng trạng
Dạ dày sa xuống thường hợp kiêm với dạ dày không có sức, chứng trạng tự giác là vùng bụng có cảm giác đè nặng bành mãn, có cảm giác dắt dẫn đau trong bụng, ợ hơi, nao nao buồn nôn mà nôn không được (ố tâm), váng đầu, xây xẩm, tâm rung động nhanh mạnh, eo lưng đau, cảm giác mỏi mệt, đùi to, hàng loạt chứng trạng không định trước được. Hoặc có lúc tuy cơ dạ dày sa xuống nhưng không chứng trạng tự cảm thấy. Thể chất người sa dạ dày phần nhiều gày, mình mẩy dài, ngực quách nhỏ dài lệch một bên, góc bụng trên hẹp nhỏ, da dẻ mềm yếu, sắc mặt trắng xanh, đứng thẳng thì tâm oa lõm xuống, bụng dưới bành ra, vách bụng phì bạc mềm mại, cho nên có thể sờ biết mé dưới dạ đày, đi ngang kết tràng, mang tràng vùng kiểu chữ Z (chữ ất Trung Quốc).
Cách chữa và phương thang
Thang Bán hạ hậu phác
Đàn bà đã qua chửa đẻ thường thấy vách bụng chùng nhẽo, khoang bụng rộng lớn khác thường, vùng dạ dày có cảm giác đè nặng chướng to ra, trong bụng đau nhức kiểu dắt dẫn, dùng phương này có công hiệu.
Bài thuốc
Hậu phác 12g Bán hạ 24g
Sinh khương 16g Lá tía tô 8g
Phục linh 20g
Thang Lục quân tử
Người thể chất yếu ớt không có sức, góc bụng trên hẹp nhỏ, vách bụng trì hoãn (chùng và nhăn nheo), da dẻ mềm mại trắng xanh, vùng dạ dày có cảm giác đè nặng, chán không thiết ăn, đầu váng, xây xẩm, tứ chi mỏi mệt, hoặc dùng thang Hương sa lục quân, thang Hóa thực dưỡng tỳ là phù hợp.
Bài thuốc
| Bạch truật | 16g | Đảng sâm (nhân sâm) | 16g |
| Bán hạ | 16g | Phục linh | 16g |
| Trần bì | 8g | Đại táo | 8g |
| Cam thảo | 4g | Sinh khương | 5g |
Thang Bổ trung ích khí
| Đảng sâm | 2g | Chích thảo | 2,5g |
| Trần bì | 2g | Sài hồ | 2g |
| Hoàng kỳ | 4g | Bạch truật | 2g |
| Đương qui | 1g | Thăng ma | 2g |
Phương này có thể khiến vị tràng suy nhược được khôi phục, làm chậm mức sa xuống, cho nên ứng dụng cho chứng này. Những người vị tràng quá hư yếu lại có cái hại là chán ăn. (Liều lượng dưới đây là liều người xưa dùng, nên tăng gấp 4 lần).
Bài thuốc
Phục linh ẩm
Vị tràng trì hoãn, vùng bụng có tiếng nước vỗ vùng dưới tâm tự cảm thấy bĩ cứng, đem so với ứng dụng thang Lục quân tử thì mạch bụng đều có sức, dùng phương này có lúc phù hợp.
Dược:
Phục linh 20g Nhân sâm 12g
Trần bì 12g Bạch truật 16g
Sinh khương 12g Chỉ thực 6g
Chứng dạ dày không có sức (vô lực) cùng sa dạ dày trên lâm sàng phần nhiều hay xuất hiện cùng một lúc, cho nên phương thuốc chữa hai chứng đó nên cùng hỗ trợ dùng.
