Ho đối với Tây y chỉ là một triệu chứng. Rất nhiều bệnh tật như viêm nhiễm đường hô hấp, dãn khí quản, viêm phổi, viêm yết hầu V.V.. đều bị ho. Phương pháp điều trị chủ yếu là tiêu diệt viêm nhiễm, chống ho.
Đông y gọi ho là một loại bệnh, có thể chia làm hai loại lớn: ho ngoại cảm và ho nội thương. Ho ngoại cảm cũng chia làm hai loại hàn và nhiệt, đặc trưng của chúng là: phát bệnh nhanh, quá trình diễn biến bệnh ngắn, thường kèm theo cảm cúm. Đặc trưng của ho nội thương là quá trình diễn biến bệnh kéo dài, do công năng của ngũ tạng thất thường gây nên. Chương này thảo luận về bệnh ho là chủ yếu, còn những bệnh khác có kèm theo ho thì tham khảo những chương khác.
Nội dung điều trị
- Họ cấp tính là do vi khuẩn, vi rút (ngoại tà) gây nên, khi điều trị đầu tiên phải khống chế viêm nhiễm, nhưng chỉ đơn thuần dùng thuốc trị ho, không lợi cho việc thải đờm, chỉ khi nào kết hợp chống viêm hoặc ho không có đờm mới được dùng thuốc trị ho.
- Ho ngoại cảm tránh ngửi muội dầu và nhiễm lạnh.
- Tránh ăn đồ ăn sống, lạnh.
- Không hút thuốc, uống nhiều nước trà nóng.
- Không ăn uống thực phẩm kích thích như rượu, cua, động vật biển tươi sống.v.v…
- Không ăn những loại thực phẩm quá béo, quá ngọt, quá mặn.
Phương pháp tự điều trị ho
Đơn thuốc hiệu nghiệm
- Hạt củ cải trắng 30 gam, gừng sống 10 gam, sắc làm hai lần, mỗi ngày một thang.
- Cỏ lác đội 6 gam, lá tía tô 9 gam, gừng sống 3 lát, lá nhót 9 gam, mỗi ngày một thang, sắc làm hai lần.
- Bán hạ chế 12 gam, lá sơn tra 12 gam, cát cánh 6 gam, cam thảo 6 gam, mỗi ngày một thang, sắc làm hai lần.
Hạt cải củ trị ho
Phương thuốc từ 1-3 thích hợp với chứng ho hàn tính
- Hoa cúc dại 30 gam, rễ cỏ tranh 30 gam, đường trắng 30 gam, mỗi ngày một thang, sắc làm hai lần.
- Hoa cúc dại 30 gam, rễ cỏ tranh 30 gam, đường trắng 30 gam thổi mỗi ngày 1 thang, sắc hai lần.
Hoa Cúc dại trị ho hiệu quả
Phương thuốc 4- 5 thích hợp với chứng ho nhiệt.
- Thục địa 30 gam, thủ khúc thảo 15 gam, chích khuẩn đông 12 gam, mỗi ngày một thang, sắc làm hai lần.
Phương thuốc này thích hợp với bệnh ho không có đờm hoặc đờm thành cục.
Phương pháp điều trị bằng ăn uống
- Củ cải sống 150 gam, nõn hành 6 nõn, gừng sống 15 gam, nấu nước uống để chữa bệnh ho hàn tính.
- Một quả trứng gà đánh tan, cho vào vài giọt dầu ăn, một ít đường phèn, nấu thành bánh gatô để ăn, mỗi ngày hai lần.
- Củ cải đường thái nhỏ trộn với một ít mạch nha, để một đêm, lấy nước uống dần.
- Hạnh nhân ngọt 10 gam nghiền thành hột, mật ong 30 gam, trộn đều rồi pha nước sôi để uống, mỗi ngày hai lần.
Phương thức 2-4 thích hợp cho bệnh ho lâu ngày không khỏi.
Phương pháp chữa bên ngoài
Bôi thuốc vào huyệt: lấy tỏi giã nhỏ, bôi vào huyệt dũng tuyền ở chỗ lõm chiếm 1/3 gan bàn chân phía trước, bên ngoài dán cao thương thấp chỉ thống, mỗi buổi tối thay một lần.
Phương pháp xoa bóp: ấn hai huyệt ế phong ở chỗ lõm sau dái tai, mỗi ngày vài lần, mỗi lần từ 1-3 phút. Phương pháp này có tác dụng làm khỏi ho ngay lập tức.
Phương pháp ấn huyệt: Dùng ngón tay ấn vào phía trên huyệt thiên đột, bệnh nhân sẽ ho rất mạnh, làm đờm bật ra. Phương pháp này dùng cho bệnh nhân không đủ sức mạnh ho ra đờm (vị trí huyệt thiên đột nằm ở chỗ lõm đầu trên xương ngực).
Những việc không nên làm
Khi ho có nhiều đờm, không được dùng thuốc ho bừa bãi, để tránh gây nên hiện tượng không cho đờm thoát ra được, để làm vi khuẩn phát triển dẫn tới viêm phổi.
Không nên ngậm nhiều dầu bạc hà hoặc thuốc ho có cảm giác mát mẻ dễ chịu, trong lúc đó cảm thấy dễ chịu, nhưng dễ gây phản ứng không tốt.
