Quả dâu tính ấm tên khoa học là Fructus Mori Albae hay còn gọi là tang thực, tang táo, tang quả, ô thầm, bắc thầm… Quả dâu, một thứ trái cây hết sức phổ biến và rẻ tiền mà lại có nhiều công dụng, người tính ấm còn gọi dâu là “quả thánh trong dân gian”.
Quả dâu chứa nhiều protein hoạt tính, vitamin và nhiều khoáng chất khác. Vào khoảng thời gian chuyển từ mùa xuân sang mùa hạ, quả dâu được bày bán rộng rãi. Quả dâu thường dùng để ăn sống, ngâm với đường kính chế biến nước giải khát dùng cho mùa nóng. Ngoài ra quả dâu còn có cách chế biến rất đơn giản mà hiệu quả, đó là sử dụng dưới dạng trà, hay còn gọi là trà tang thầm.
Công dụng
Quả dâu theo Đông y có vị chua ngọt, tính lạnh, có công dụng tư âm dưỡng huyết, bổ can ích thận, sinh tân nhuận tràng, ô phát (làm đen dâu tóc) và trừ phong thấp, thường được dùng để chữa các chứng bệnh do can thận bất túc gây nên như đầu choáng mắt hoa, lưng đau gối mỏi, tai ù điếc, râu tóc bạc sớm, mất ngủ hay mê, tiêu khát (đái đường), táo bón, các khớp vận động khó khăn…
Quả dâu còn có tác dụng tăng cường công năng miễn dịch, thúc đẩy cơ năng tạo huyết, làm giảm hoạt tính lên men của Na, K ở màng hồng cầu giúp cân bằng quá trình sản nhiệt của cơ thể.
Giảm mỡ máu, phòng xơ cứng động mạch: axit béo trong dâu có tác dụng phân giải mỡ, giảm thiểu mỡ máu, phòng trừ xơ cứng động mạch.
Tốt cho tóc, dưỡng da, chống lão hóa: quả dâu có tác dụng cải thiện da, (bao gồm cả da đầu), cung ứng máu, dinh dưỡng cho da, khiến cho da luôn được cải thiện, kéo dài sự tươi trẻ cho làn da.
Tốt cho mắt: thường xuyên ăn quả dâu giúp mắt luôn khỏe mạnh, giảm chứng mỏi mắt khi làm việc lâu.
Thúc đẩy tiêu hóa: quả dâu có tác dụng bổ sung dịch vị thiếu, tăng cường sức tiêu hóa co dạ dày. Khi vào đường ruột nó kích thích niêm mạc, tăng cường công năng nhu động ruột.
Một số bài thuốc từ quả dâu
60g quả dâu tươi, 30g long nhãn, hầm nhừ ngày ăn hai lần, trị bệnh thiếu máu.
50g quả dâu, 15 g mỗi thứ nhục thung dung, vừng đen, 10g chỉ thực (vị đông y), sắc nước uống, ngày 1 thang, trị bệnh nóng trong, táo bón.
10g quả dâu, 10g ngũ vị tử, sắc nước uống, ngày 2 lần, trị bệnh ra mồ hôi, mồ hôi trộm.
60g quả dâu tươi, sắc nước uống, hoặc quả dâu tươi đun cho đặc sánh lại mỗi ngày 10-15g, uống với nước nóng và một chút rượu gạo. Trị bệnh đau bụng huyết hư, đau dây thần kinh.
Nước ép quả dâu, mỗi lần 15g, liên tục trong vài ngày trị được táo bón.
15g quả dâu nước uống thường xuyên, trị bệnh mất ngủ.
Cao mật ong quả dâu: nước ép quả dâu, đun nhỏ lửa cho đến khi sánh lại, thêm lượng mật ong vừa phải vào quấy đều, chưng tiếp cho đến khi thành cao, để nguội cho vào bình phong kín. Sáng tối ăn 1-2 thìa canh, dùng với nước ấm, trị bệnh bạc tóc sớm, khí huyết hư tổn.
15 quả dâu, 15g cát căn, 8g hoàng cầm, 8g cúc hoa, 8g tiểu kế, hãm uống như trà để chữa cao huyết áp.
10g quả dâu, 6g bạch truật, hãm uống để chữa chứng chậm tiêu.
15g quả dâu, 15g kỷ tử, 15g đại táo, hãm uống để chữa chứng đầu choáng mắt hoa.
15g quả dâu, 15g long nhãn hay 15g quả dâu, 12g thỏ ty tử, 12g nữ trinh tử, 12g kỷ tử, 8g thục địa, 8g tiên linh tỳ, 8g phá cổ chỉ. Tất cả cho vào phích hãm uống để chữa thiếu máu.
15g quả dâu, 15g hà thủ ô, 15g nữ trinh tử và 10g cỏ nhọ nồi. Hãm uống chống râu tóc bạc sớm.
15g quả dâu, 15g nhục dung, 15g vừng đen và 8g chỉ xác sao. Hãm uống để chữa táo bón.
15g quả dâu, 3g hồng hoa, 12g kê huyết đằng. Hãm uống để trị chứng bế kinh.
30g quả dâu, 15g địa cốt bì và 15g đường phèn. Hãm uống để trị chứng ho khan ít đờm về lao phổi.
Một số lưu ý trong cách dùng
Không được ăn quả dâu cùng với trứng vịt.
Người bị bệnh tiểu đường, người phế hư, đi ngoài không được ăn. Không nên ăn quả dâu xanh. Trẻ em không nên dùng nhiều.
Thích hợp đối với người bệnh gan thận, âm huyết, người đau lưng, hoa mắt chóng mặt, ù tai, suy nhược thần kinh, mất ngủ, người trẻ bạc tóc sớm. Thích hợp với sản phụ huyết hư, bí tiện, người sau khi bị ốm cơ thể suy nhược, người già nóng trong, bí tiện…
Khi dùng cao dâu câm không được dùng thìa sắt, khi dùng nên chọn đồ sứ.
Vì quả dâu tính lạnh và có tác dụng nhuận tràng nên những người hay bị rối loạn tiêu hóa, đi lỏng do tỳ vị hư yếu và những người bị cảm mạo, ho nhiều da phong hàn không nên dùng trà tang thầm. Khi pha trà này tuyệt đối không dùng ấm bằng kim loại.
