- Đau đầu là cảm giác đau đầu và cảm giác đau này không có sự phân bố theo các vùng của thần kinh
- Đau đầu là cảm giác rất thường gặp trong thực hành y khoa, là triệu chứng của nhiều bệnh khác
Triệu chứng của đau đầu Migraine
I. PHÂN LOẠI ĐAU ĐẦU:
- Bảng phân loại đau đầu quốc tế lần II – 2004 (ICHP-II: The International Classification of Headache Disorder II Edition 2004) được đánh giá là phân loại tốt nhất hiện nay.
- Bảng phân loại Đau đầu quốc tế lần II – 2004:
Phần 01: Đau đầu nguyên phát: (không có nguyên nhân khác)
- Migraine
- Đau đầu dạng căng thẳng
- Đau đầu từng cụm
- Các đau đầu nguyên phát khác: đau đầu khi gắng sức, đau đầu khi ngủ, đau nửa đầu liên tục.
Phần 02: Đau đầu thứ phát.
- Đau đầu sau chấn thương đầu và cổ.
- Đau đầu do bệnh mạch máu trong sọ
- Đau đầu liên quan bệnh nội sọ khác không do nguyên nhân mạch máu, tăng áp lực nội sọ tự phát, đau đầu sau co giật động kinh.
- Đau đầu do thuốc
- Đau đầu do nhiễm trùng thần kinh trung ương
- Đau đầu do rối loạn cân bằng nội mô: tăng huyết áp, thiếu oxy mô
- Đau đầu do bệnh ở cổ, mắt, tai mũi họng
- Đau đầu do rối loạn tâm thần.
II. ĐAU ĐẦU MIGRAINE:
1. ĐẶC ĐIỂM ĐAU ĐẦU MIGRAINE:
Dấu hiệu báo trước :
Trong vài giờ hoặc một ngày trước khi có cơn đau đầu, bệnh nhân có các triệu chứng về tâm thần hoặc thần kinh thực vật.
Tiền triệu:
- Ám điểm chói sáng
- Bán manh đồng danh
- Tê tay và mặt một bên
- Mất ngôn ngữ thoáng qua
Đau đầu:
- Thường một bên đầu
- Đau theo nhịp mạch
- Cường độ tăng dần và dữ dội
- Thời gian 4-72 giờ
Triệu chứng đi kèm: Nôn, sợ tiếng động, sợ ánh sáng, chóng mặt
2. ĐIỀU TRỊ ĐAU ĐẦU MIGRAIN:
a. Điều trị cắt cơn:
Thuốc giảm đau;
Giảm đau chọn một trong các thuốc theo bậc thang giảm đau của tổ chức Y tế thế giới (WHO):
+ Nhóm Acetaminophen (Paracetamol, Efferalgan), Efferalgan codein, Paracetamol 0,5g liều từ 1-2viên x 3-4 lần / ngày.
+ Paracetamol 500mg + codein 30mg (Eferalgan- codein) 1-3 viên/ngày
+ Paracetamol 325mg + Tramadol 37.5 mg (Ultracet) 1-2 viên x 4 -6 lần/ngày, không quá 8 viên/ ngày
+ Nhóm kháng viêm nonsteroid:
Diclofenac (voltaren…) viên 50mg x 2 viên/ ngày hoặc viên 75mg 1viên / ngày sau ăn no.
Ức chế ưu thế COX 2:
- Piroxicam 10mg x 2 lần/ngày
- Etodolac (edosic…) 600-1.200mg/ngày
- Nabumeton (korum, novidol…) 1 – 2g /ngày
Ức chế chọn lọc COX 2:
- Celecoxib 200 – 400mg/ngày.
- Meloxicam(Mobic) 7,5mg x 2 lần/ngày
Thuốc chống nôn: Metoclopramide 10 mg ½ – 1 viên x 3 lần/ ngày giúp tăng tác dụng của thuốc giảm đau thông thường.
Thuốc đặc hiệu Migrain :
Dihydroergotamin (Tamik) 3mg 1viên x 3 lần / ngày
b. Thuốc ngừa cơn:
+ Thuốc ức chế beta:
- Propranolol 20-80mg/ ngày x 2 lần/ngày
- Metoprolol 50-100 mg/ ngày x 2 lần/ngày
- Atenolol 25 – 100 mg/ ngày x 2 lần/ngày
* Lưu ý tác dụng phụ và chống chỉ định của thuốc
+ Thuốc chống trầm cảm: Amitryptylin 10 – 50 mg/ ngày, khởi đầu bằng liều thấp, tăng 10 mg/ 2 tuần cho đến khi kiểm soát được triệu chứng.
+ Thuốc chống động kinh:
- Topiramate khởi đầu 25 mg uống ban đêm, sau 1-2 tuần tăng 25 -50 mg/ngày : 2 lần/ ngày, liều đích 100 – 200 mg/ ngày (khống quá 500 mg/ngày).
- Valproate sodium 300 – 000 mg x 2 lần/ngày
+ Thuốc ức chế kênh calcium: Flunarizine 5 mg (<65 tuổi: 2 viên/ ngày, >65 tuổi: 1 viên/ ngày, uống vào buổi tối)
* Các thuốc điều trị dự phòng dùng ít nhất 6 tháng, sau đó giảm liều và ngưng thuốc nếu có thể.
Tránh các yếu tố khởi phát cơn:
- Tránh các thuốc dãn mạch , thuốc ngừa thai
- Sinh hoạt ăn uống nghỉ ngơi điều độ
- Tránh các căng thẳng tâm lý
- Tránh các thức ăn chứa rượu bia
- Giới hạn sử dụng cafe
Xem thêm:
Đau đầu Migrain – Chẩn đoán và điều trị
III. ĐAU ĐẦU DẠNG CĂNG THẲNG:
1. Đặc điểm lâm sàng:
- Cơn đau đầu ầm ĩ kéo dài vài phút đến nhiều ngày.
- Cảm giác đau như siết chặt, nặng đầu ở cả 2 bên.
- Đau không theo nhịp mạch
- Cường độ đau trung bình
- Không nôn ói nhưng có thể có triệu chứng sợ ánh sáng hoặc tiếng ồn.
2. Điều trị:
- Thuốc giảm đau:
+ Nhóm Acetaminophen (Paracetamol, Efferalgan), Efferalgan codein, Paracetamol 0,5g liều từ 1-2viên x 3-4 lần / ngày.
+ Paracetamol 500mg + codein 30mg (Eferalgan- codein) 1-3 viên/ngày
+ Paracetamol 325mg + Tramadol 37.5 mg (Ultracet) 1-2 viên x 4 -6 lần/ngày, không quá 8 viên/ ngày
+ Nhóm kháng viêm nonsteroid:
Diclofenac (voltaren…) viên 50mg x 2 viên/ ngày hoặc viên 75mg 1viên / ngày sau ăn no.
Ức chế ưu thế COX 2:
- Piroxicam 10mg x 2 lần/ngày
- Etodolac (edosic…) 600-1.200mg/ngày
- Nabumeton (korum, novidol…) 1 – 2g /ngày
Ức chế chọn lọc COX 2:
- Celecoxib 200 – 400mg/ngày.
- Meloxicam(Mobic) 7,5mg x 2 lần/ngày
Thuốc giãn cơ:
+ Thiocolchicosit (Coltramyl 4 mg): 2 viên x 2 lần/ ngày
+ Mephenesin (Decontractyl): 500 – 1000 mg x 3 lần/ ngày
+ Tolperisone (Mydocalm 50 mg, 150 mg): 50 – 150mg x 3 viên / ngày
+ Eperison (Myonal) 50mg x 3 viên/ ngày
+ Tizanidine 2 – 4 mg x 3 – 4 lần/ ngày
+ Nhóm Benzodiazepin: Diazepam 5 – 15 mg/ ngày, Temazepam 7,5 – 30 mg/ ngày …
– Chống trầm cảm:
+ Amitryptyline 25 – 100 mg/ngày
+ Etifoxine chlorhydrate 50 mg x 3- 4 lần/ ngày
+ Sulpiride ( dogmantin, sulpiride stada…) 50 – 150mg / ngày.
- Thuốc chống động kinh:
+ Topipramate 100 mg/ ngày
+ Valproate sodium 500 mg/ ngày
- Không dùng thuốc:
- Nằm nghỉ yên tỉnh
- Tránh uống nhiều rượu
- Tránh căng thẳng.
IV. ĐAU ĐẦU TỪNG CỤM:
1. Đặc điểm lâm sàng:
- Cường độ rất dữ dội, đau tập trung một bên hốc mắt, cơn kéo dài 15 – 180 phút nếu không điều trị.
- Đau đầu phối hợp với ít nhất một trong những triệu chứng sau đây ở phía bên đau:
Sung huyết kết mạc mắt
Chảy nước mắt
Chảy nước mũi
Vã mồ hôi vùng trán và mặt
Phù mi mắt…
2. Điều trị:
- Điều trị cắt cơn:
Dyhydroergotamin dạng uống: Tamik 3mg uống 1 viên x 3 lần/ ngày.
- Điều trị ngừa cơn:
Cần tiếp tục điều trị cho đến khi bệnh nhân hết đau đầu ít nhất 2 tuần, khi ngưng thuốc giảm liều từ từ, tránh ngưng thuốc đột ngột.
- Nhóm thuốc động kinh:
+ Topipramate 100 mg/ ngày
+ Valproate sodium 500 mg/ ngày
- Nhóm ức chế kênh calcium: Flunarizine, Verepamil, Nimodipin …
- Corticosteroide: Prednison 0,5 mg/kg (sử dụng ≤ 3 tuần)
- Nhóm thuốc Giảm đau:
- Giảm đau chọn một trong các thuốc theo bậc thang giảm đau của tổ chức Y tế thế giới (WHO):
- Thuốc giảm đau:
+ Nhóm Acetaminophen (Paracetamol, Efferalgan), Efferalgan codein, Paracetamol 0,5g liều từ 1-2viên x 3-4 lần / ngày.
+ Paracetamol 500mg + codein 30mg (Eferalgan- codein) 1-3 viên/ngày
+ Paracetamol 325mg + Tramadol 37.5 mg (Ultracet) 1-2 viên x 4 -6 lần/ngày, không quá 8 viên/ ngày
+ Nhóm kháng viêm nonsteroid:
Diclofenac (voltaren…) viên 50mg x 2 viên/ ngày hoặc viên 75mg 1viên / ngày sau ăn no.
Ức chế ưu thế COX 2:
- Piroxicam 10mg x 2 lần/ngày
- Etodolac (edosic…) 600-1.200mg/ngày
- Nabumeton (korum, novidol…) 1 – 2g /ngày
Ức chế chọn lọc COX 2:
- Celecoxib 200 – 400mg/ngày.
- Meloxicam(Mobic) 7,5mg x 2 lần/ngày
