Hàng ngày chúng ta sử dụng nhiều loại thực phẩm khác nhau, nhưng không biết trong số thực phẩm đó khi sử dụng cùng với nhau sẽ có hại cho sức khỏe như thế nào. Sau đây là một số thực phẩm kỵ nhau ta thường gặp.
Giá đậu và gan heo
Các nhà khoa học phân tích 100g gan heo thấy có 2,5mg đồng và giá đậu có nhiều vitamin C. Nếu ta xào lẫn hoặc ăn gan heo với giá đậu cùng một lúc trong thời gian gần nhau sẽ làm cho vitamin c bị oxy hóa. Kết quả giá đậu thành chất bã không còn chất bổ.
Sữa đậu nành và trứng gà
Trong sữa đậu nành có chất Protidaza có tính chất ức chế sự chuyển hóa của Protein có trong trứng gà. Kết quả chúng sẽ cản trở sự hấp thụ dinh dưỡng, gây rối loạn tiêu hóa và làm mất đi một lượng Protein mà lẽ ra cơ thể được hấp thụ.
Sữa đậu nành và đường đen
Trong đường đen có chất aci malic khi hòa tan trong sữa đậu nành sẽ tạo ra chất lắng tủa làm giảm chất bổ của sữa đậu nành. Mặt khác khi uống vào dễ bị đầy bụng; khó tiêu khiến hấp thu các chất khác cũng giảm. Vậy khi uống sữa đậu nành nếu muốn uống ngọt ta dùng đường kính trắng.
Sữa bò và nước hoa quả
Sữa bò chứa rất nhiều Protein trong đó chất Cazeine chiếm tới 80%. Khi sữa bò pha lẫn hoặc uống cùng với nước hoa quả chua sẽ làm cho chất Cazeine kết dính, lắng đọng lại làm cho ta khó tiêu và rối loạn tiêu hóa.
Thịt dê, thịt chó với nước chè
Thịt chó và thịt dê rất giàu Protein. Nếu vừa ăn thịt chó hoặc thịt dê lại uống nước chè ngay thì chất acid tanic có trong nước chè sẽ kết hợp với Protein có trong thịt chó hoặc thịt dê tạo thành chất tannablin. Chất này có tác dụng làm giảm nhu động ruột gây ra các hậu quả: Protein sẽ khó tiêu, gây đau bụng. Nước trong lòng ruột bị hấp thu nhiều, gây phân khô và táo bón. Chứng táo bón làm các chất động (lẽ ra được tống ra ngoài) nằm lâu trong ruột có hại cho cơ thể.
Vitamin C với các loại động vật có vỏ sống dưới nước (tôm, cua, ốc, hến..,)
Các loại động vật này chứa rất nhiều chất asen hóa trị 5 (chất này gây động cho cơ thể). Nhưng khi ta ăn các loại thực phẩm này mà ta uống Vitamin c hoặc ăn các loại thực phẩm chứa nhiều vitamin c như cam, chanh, cà chua, mướp đắng… sẽ làm cho asen hóa trị 5 chuyển thành asen hóa trị 3 (tức chất thạch tín) là chất rất độc có thể gây chết người.
Khi chế biến, sử dụng thực phẩm, bạn cần lưu ý tránh nấu hoặc ăn cùng các loại thức ăn kỵ nhau. Chẳng hạn, thịt bò thịt trâu không nên ăn chung với lươn và hẹ.
Một số loại thực phẩm khi nấu chung, hoặc đưa vào cơ thể cùng một lúc có thể tương tác, gây tình trạng khó tiêu hóa, ngộ độc hoặc nhiễm độc lâu dài cho cơ thể.
Dưới đây là một số lời khuyên của Đông y:
- Thịt lợn không nên ăn với ốc bươu, cam thảo.
- Gan dê không nên ăn với măng tre.
- Thịt dê không nên ăn chung với bí ngô, hoặc không nên dùng nồi đồng để nấu.
- Măng tre không dùng chung với mạch nha.
- Thịt chó không nên ăn với tỏi (vì sẽ gây khó tiêu).
- Củ tỏi không nên ăn chung với cá trắm (vì sẽ dễ làm cho bụng chướng đầy, hay sinh ra sán).
- Cua không nên dùng với cam, quít (vì dễ gây buồn nôn), hay mật ong, kem (vì sẽ làm ứ trệ ở dạ dày) và bí đỏ.
- Cua cũng không nấu với quả cà dái dê.
- Lươn kị nấu với táo đỏ.
- Thịt lươn trắng kị ăn với giấm.
- Bắp kị nấu với ốc; còn ốc thì không nấu với mì.
Đông y cho rằng, nên ăn nhiều vào ban ngày vì lúc này khí dương thịnh, cơ thể hoạt động nhiều. Buổi chiều tối là lúc dương suy, .ăn ít thì tốt hơn.
Hàng ngày, nên ăn uống vào những giờ nhất định để tiến trình tiêu hóa và hấp thu của tỳ vị được diễn ra bình thường. Việc ăn uống cần đảm bảo điều độ. Nếu ăn cùng một lượng thực phẩm lớn, tỳ vị sẽ phải làm việc nhiều, dễ bị tổn thương. Ngược lại, việc ăn uống quá ít cũng làm cơ thể suy yếu, do không được cung cấp đủ những chất dinh dưỡng cần thiết.
Sau đây là những phương pháp ăn uống theo lý luận Đông y
- Điều hòa ngũ vị Đông y cho rằng, mỗi vị tác động lên cơ thể theo một cách riêng.
- Chua (ô mai, thạch lựu): Hạn chế bài tiết mồ hôi, nước tiểu.
- Cay (gừng, hành, tỏi, ớt): Hành khí, hoạt huyết, phát tán.
- Ngọt (mật ong, các loại gạo, mì): Bồi bổ cơ thể.
- Đắng (trần bì, mướp đắng): Giải độc, thanh nhiệt, lương huyết, giáng khí.
- Mặn (muối, rong biển): Chông táo bón, nhuận tràng, bồi bổ âm huyết.
Nếu điều phối hợp lý các vị trên, thức ăn sẽ thơm ngon, bổ dưỡng, giúp cân bằng sức khỏe. Việc quá thiên về một vị nào đó sẽ gây bất lợi cho ngũ tạng.
- Phối hợp thức ăn hợp lý
Dùng một loại thực phẩm phụ để làm tăng tác dụng của thực phẩm chính.
Kết hợp các thực phẩm sao cho chúng tăng cường được hiệu quả của nhau.
Kết hợp các thực phẩm sao cho loại này có thể hạn chế tác hại của loại kia.
Không dùng chung 2 loại thực phẩm kỵ nhau.
- Phối hợp hàn nhiệt
Phối hợp hàn nhiệt là một cách điều hòa âm dương trong chế biến thức ăn.
Đối với thực phẩm có vị cay nóng, nên thêm cải xanh, cải trắng, măng non… để dưỡng âm. Còn với những thức ăn có tính hàn như thịt vịt, thịt gà, nên thêm gia vị cay nóng như tỏi, hồi, tiêu, gừng.
Ngoài ra, những người có thể chất suy nhược, âm hư nên dùng các thực phẩm có tính bổ như vừng, mật ong, sữa, rau xanh, trái cây, đậu phụ, cá… Người thể chất dương hư nên dùng nhiều thực phẩm có tính bổ dương như thịt dê, hươu, nai…
- Ăn uống theo khí hậu
Thời tiết Mùa xuân, dương khí thịnh, khí dương của cơ thể cũng tăng lên.
Lúc này, nên dùng thêm những thực phẩm trợ dương như hành, rau thơm, chao… Nên hạn chế ăn chất béo, giảm vị chua, tăng vị ngọt để dưỡng tỳ khí. Mùa hè nắng nóng, mưa nhiều, khí nóng dễ xâm nhập cơ thể gây chán ăn, năng lực tiêu hóa giảm. Để khí dương không bị thương tổn, nên dùng các thức ăn có vị chua, ngọt vừa phải như đậu xanh, dưa hấu, ô mai…
Không nên ăn các món nhiều dầu mỡ, hạn chế vị cay, ngọt. Không dùng quá nhiều đồ lạnh, nước đá vì chúng sẽ khiến bụng bị hàn, gây đau bụng, nôn mửa, tiêu chảy … Vào mùa đông, thời tiết lạnh lẽo, cần ăn nhiều chất đạm. Khi chế biến, nên dùng thêm gia vị cay nóng như ớt, tiêu, gừng, tỏi. Tối kỵ các thực phẩm đông lạnh, cứng bởi chúng thuộc âm, dễ gây tổn thương đến khí dương của tỳ vị. Tuy nhiên, cũng không nên ăn quá nhiều thức ăn nóng để tránh hiện tượng khí dương uất kết, hóa nhiệt.
