Tên khác: viêm xơ cơ, viêm xơ, hội chứng đau nhiều cơ lan toả vô căn, hội chứng đau cơ-cân, (tiếng Anh: “Generalized Myofascial Pain Syndrome” – Hội chứng đau cơ-mạc toàn thân)
Định nghĩa
Hội chứng đau mạn tính, xảy ra ở một số khối cơ, nhưng không hề có bất kỳ quá trình bệnh thấp, bệnh viêm hoặc thoái hoá nào.
Căn nguyên
Chưa rõ. Hội chứng gần giống với thấp và thần kinh trong đó yếu tố” tâm-thể đóng vai trò quan trọng.
Triệu chứng
Đau xơ cơ nguyên phát là một bệnh hay gặp nhất trong khám bệnh ngoại trú (theo một số thông kê thì 10% số bệnh nhân đến khám bệnh với lý do này). Bệnh nổi trội ở phụ nữ giữa 20 và 50 tuổi, thường là những đối tượng hay lo âu, quá hoạt bát hoặc trầm cảm. Stress có thể cũng khởi động hội chứng này.
– Cảm giác đau xảy ra ở một hoặc nhiều vị trí giải phẫu, trong đó những vị trí hay bị nhất là:
+ Phần giữa của cơ thang trên và/hoặc của cơ ức đòn chũm.
+ Lớp mô mỡ đệm ở mặt trong của khớp gổi.
+ Những vùng nằm trực tiếp ngay phía dưới của mỏm trên lồi cầu hoặc mỏm trên ròng rọc.
+ Phần tư trên ngoài của vùng mông ở mào chậu.
+ Khớp sụn sườn thứ hai.
Nếu ấn vào một số điểm thuộc vùng “phát động”, nhất là vùng cạnh cột sống và những chỗ bám của các gân cơ thì sẽ khởi phát cảm giác đau lan.
- Khám thực thể không thấy có bệnh hệ thống nào có thể giải thích cho những triệu chứng này.
- Có các triệu chứng kết hợp sau đây: mất ngủ, mệt mỏi, trầm cảm, nhức đầu, co thắt đại tràng, chứng da vẽ nổi (bằng một đầu nhọn vạch nhẹ lên da thì da sẽ phản ứng nổi đỏ), hội chứng Raynaud.
Xét nghiệm đặc biệt: tốc độ máu lắng, huyết đồ, xét nghiệm X quang, và xét nghiệm huyết thanh đều bình thường.
Điều trị
Giải thích cho bệnh nhân biết các triệu chứng này là lành tính, và diễn biến mạn tính. Châm cứu hoặc kích thích điện qua da, liệu pháp vận động thư giãn.
Trong trường hợp không kết quả có thể cho benzodiazepin hoặc thuốc chống trầm cảm ba nhân vòng liều nhẹ (ví dụ amitriptylin 10 mg trước lúc đi ngủ).