Tên khác: bệnh thấp viêm các đai chi, polymyalgia rheumatica (đau đa cơ do bệnh thấp), hội chứng Forestier.
Định nghĩa
Bệnh có những đặc điểm sau đây: các đai vai và đai hông (gọi chung là đai chi) bị đau cứng kiểu viêm, nhưng lực của các cơ không bị yếu, các cơ không bị teo, thường có bệnh viêm động mạch thái dương hoặc bệnh Horton kết hợp.
Căn nguyên: chưa rõ.
Triệu chứng
Bệnh thường xảy ra ở phụ nữ từ 50 tuổi trở lên.
- Đau và cứng khu trú ở các cơ của vùng gáy, vai và của đai hông, đối xứng hai bên. Một trong những đặc điểm của bệnh là tình trạng không thực hiện được những động tác ở các vùng cơ nói trên vào buổi sáng sớm. Tới giai đoạn’ muộn hơn, thì những động tác của vai và hông sẽ bị hạn chế. Trong 25% số trường hợp bệnh lan tràn tới các khớp ở xa gốc chi.
- Tình trạng toàn thân bị ảnh hưởng nặng nề (mệt mỏi, sốt, sút cân). Hay xảy ra trầm cảm nặng.
- Hay kết hợp với bệnh viêm động mạch thái dương hoặc bệnh Horton (xem từ này), vì nguy cơ kết hợp với bệnh này, nên bệnh nhân phải thông báo cho thày thuốc của mình khi thấy ngẫu nhiên xuất hiện cơn nhức đầu, hoặc giảm thị lực hoặc các cơ nhai bị đau cách quãng.
- Diễn biến: khỏi tự phát trong 1-5 năm không để lại di chứng.
Xét nghiệm cận lâm sàng
- Tốc độ máu lắng: tăng rất mạnh. Có thể cho phép theo dõi diễn biến của bệnh.
- Thiếu máu nhược sắc vừa phải, hay thấy tăng bạch cầu.
- Tăng beta-2-globulin. Yếu tố bệnh thấp nói chung không có trong huyết thanh.
Xét nghiệm bổ sung
- X quang: không thấy khớp bị trợt (hoặc bị ăn mòn).
- Cơ điện đồ: bình thường.
Chẩn đoán phân biệt với các bệnh sau
Viêm đa khớp dạng thấp (rất quan trọng vì hai bệnh được điều trị khác nhau), viêm quanh khớp vai- cánh tay, viêm đa cơ và viêm quanh nút động mạch.
Điều trị
Corticoid liều vừa phải (prednison 5-15 mg/ngày) rất hiệu quả. Tuy nhiên, nếu có bệnh Horton kết hợp thì phải dùng liệu pháp corticoid liều cao (ví dụ prednison 60 mg/ngày) để phòng ngừa mù loà. Khi tốc độ máu lắng đã trở lại bình thường, thì giảm liều dần dần. Liệu pháp corticoid liều nhẹ thường được tiếp tục trong 1-2 năm rồi giảm dần một cách chậm chạp.