Độc hoạt tang ký sinh (Độc hoạt ký sinh thang)
Thành phần Độc hoạt tang ký sinh:
| Tế tân | 4g | Ngưu tất | 12g | Độc hoạt | 9g |
| Phục linh | 12g | Tần giao | 6g | Đỗ trọng | 12g |
| Phòng phong | 6g | Quế tâm | 6g | Ký sinh | 6g |
| Nhân sâm | 6g | Xuyên khung | 6g | ||
| Đương quy | 12g | Cam thảo | 6g | ||
| Thục địa | 12g | Thược dược | 12g | ||
| Tế tân | 4g | Ngưu tất | 12g |
Cách dùng: Sắc nước uống
Công dụng Độc hoạt tang ký sinh: Khu phong thấp, chỉ tý thống, ích can thận, bổ huyết.
Chủ trị Độc hoạt tang ký sinh: Tý chứng lâu ngày, can thận lưỡng hư, khí huyết bất túc, lưng gối đau nhức, khớp chi co duỗi khó khăn hoặc tờ dại khó chịu, sợ lạnh thích ấm, tim rung, đoản khớ, lưỡi nhạt rêu trắng, mạch tế nhược.
Phân tích phương thuốc: Trong bài này Độc hoạt làm quân, có tác dụng trị phong phục lâu ngày, chuyên trừ khử phong hàn thấp tả ở hạ tiờu và khoảng gân cốt. Phối ngũ với Tế tân phỏt Tán âm kinh phong hàn, giảm đau. Phòng phong đuổi phong tà thắng thấp; Tần giao trừ phong thấp mà thư duỗi cân; Tang ký sinh, Đỗ trọng, Ngưu tất đuổi phong thấp kiêm bổ can thận; Đương quy, Xuyên khung, Thục địa, Bạch thược dưỡng huyết lại kiêm hoạt huyết; Nhân sâm, Phục linh bổ khí kiện tỳ; Quế tâm ấm thụng huyết mạch, Cam thảo điều hoà các vị thuốc. Tổng hợp cả bài, khu tà phũ chính, kiờn cố cả gốc ngọn, có thể khiến huyết khứ mà phong thấp trừ, can thận mạnh lên mà tờ đau khỏi.
Gia giảm:
Đau nhiều gia Địa long, Hồng hoa, Ô đầu để đuổi phong thông lạc.
Hàn tà thiên thắng gia Phụ tử.
Thấp tà thắng gia Phòng kỷ.
Chính khí không hư có thể bỏ Nhân sâm, Thục địa.
Ứng dụng lâm sàng: Ngày nay thường dùng Độc hoạt tang ký sinh để điều trị đau dây thần kinh toạ, lao tổn mạn tính của tứ chi hoặc sống lưng, đau khớp, viêm khớp xương, viêm khớp dạng phong thấp…
Tham khảo thêm>>>
ĐỘC HOẠT KÝ SINH THANG
(Phụ: Tam tý thang)
« Thiên kim phương »
Thành phần:
- Độc hoạt 12 gam
- Tang ký sinh 16-40 gam
- Tần giao 12 gam
- Phòng phong 12 gam
- Tế tân 4-8 gam
- Đương quy 12 gam
- Thược dược 12 gam (Bạch hay Xích)
- Xuyên khung 8-12 gam
- Địa hoàng 16-24 gam (Sinh hoặc Thục)
- Đỗ trọng 12 gam
- Ngưu tất 12 gam
- Nhân sâm 12 gam (hoặc Đảng sâm)
- Phục linh 12 gam
- Chích thảo 4 gam
- Quế tâm 4 gam
Cách dùng: Ngày 1 thang sắc nước chia 2 lần uống.
Công dụng: Khư phong thấp, bổ khí huyết, ích can thận, chỉ tý thống.
Chủ trị: Phong hàn thấp tý, khớp đau nhức, lưng đau mỏi.
Giải bài thuốc: Đây là phương tễ trị chung các chứng phong hàn thấp tý gồm hai loại vị thuốc:
- Lấy khư tà làm chủ:
Độc hoạt, Tế tân, Phòng phong, Tần giao, để khư phong thấp, giảm đau.
- Lấy phù chính làm chủ:
Nhân sâm, Phục linh, Cam thảo, Địa hoàng, Thược dược, Đương quy, Xuyên khung. Tức là: Bát trân thang bỏ Bạch truật, có công năng song bổ khí huyết, trong đó phần Tứ vật có tác dụng hoạt huyết (trị phong tiên trị huyết, huyết hành phong tự diệt), lại gia Ký sinh, Đỗ trọng, Ngưu tất để bổ can thận mạnh eo lưng, đầu gối, mạnh gân xương. Vì thế phương này có thể chữa thấp khớp thể hư rất là công hiệu.
Gia giảm: Nếu thiên hàn, tăng ôn dược, còn gia chế Phụ tử, thiên nhiệt nên tăng Tần giao, Địa hoàng, Xích thược. Tỳ hư thấp nặng, ỉa nhão, bỏ Địa hoàng gia Thương truật, ứ huyết gia Đào nhân, Hồng hoa.
Phụ phương:
Tam tý thang: Tức là bản phương bỏ Ký sinh, gia Hoàng kỳ, Tục đoạn, tức là lấy bài Thập toàn đại bổ làm cơ sở và gia thuốc bổ can thận, khư phong thấp mà hợp thành. Cách trị cũng như phương trên, nhưng có Hoàng kỳ thì tác dụng bổ hư càng mạnh.