Căn nguyên
Viêm lao xương khớp, hay thấy nhất là ở trẻ em, là hậu quả của sự phân tán trực khuẩn lao theo đường máu, từ những ổ nhiễm lao ở phổi hoặc hạch bạch huyết. Theo nguyên tắc, thì trực khuẩn lao khởi đầu xâm nhập vào những đầu xương, và chỉ khi nào không được điều trị sớm, thì các tổn thương mới lan tràn thứ phát tới khớp ở bên cạnh (gây ra viêm xương khớp).
Tuy nhiên, trong một số trường hợp người ta đã thấy có những tổn thương ở màng hoạt dịch mà không có tổn thương viêm xương. Khá thường hay gặp là bệnh nhân bị một chấn thương lúc trước, và chấn thương này có vai trò trong khu trú của lao khớp.
Triệu chứng
Lao khớp (viêm khớp do lao) thường xuất hiện ở khớp gối (gọi là u khớp gối màu trắng), ở cột sống (còn gọi là bệnh Pott), hoặc ở khớp hông (xem: viêm khớp hông).
Lao khớp khởi phát âm ỉ, không có biểu hiện triệu chứng toàn thân, chỉ thấy khớp bị sưng to và dấu hiệu viêm tại chỗ vừa phải.
Thường thì các động tác của khớp bị hạn chế, một phần do co cứng cơ, và phần khác do tổn thương ở những diện khớp.
Các cơ ở quanh khớp bị teo nhanh chóng và sưng hạch bạch huyết đi kèm.
Nếu không được điều trị sớm, thì viêm khớp sẽ có diến biến theo chu kỳ, với nhữi^g giai đoạn phá huỷ xương khớp và những giai đoạn tái calci hoá dẫn tới cứng khớp và tới biến dạng khớp (ví dụ: bướu gù trong trường hợp viêm đốt sống do lao)
Xét nghiệm cận lâm sàng: chẩn đoán được xác định nhờ phát hiện thấy trực khuẩn lao trong dịch khớp hoặc khi xét nghiệm mô học bệnh phẩm sinh thiết màng hoạt dịch hoặc hạch bạctt huyết.
Xét nghiệm X quang: những hình ảnh biến đổi ở khớp không điển hình và chỉ thấy được sau khi bắt đầu viêm khớp một thồi gian dài. Có thể thấy những dấu hiệu sau: bao khớp giãn căng, hình ảnh loãng xương, lớp xương vỏ (lớp xương cứng bao bọc bên ngoài xương xốp ở các đầu xương) mỏng đi, khe khớp hẹp lại và cuối cùng mất hẳn, sụn khớp bị trợt (hoặc bị mòn), đôi khi có các hốc rỗng.
Điều trị
Thuốc chống lao: (xem thuốc này)
Các biện pháp chung: bất động bằng bột thạch cao, trừ những trường hợp được điều trị rất sớm mối có thể hy vọng bảo tồn được động tác của khớp. Trong những trường hợp này, kéo khớp liên tục.
Phẫu thuật: gây cứng khớp trong trường hợp có những tổn thương xương quan trọng.
