Dùng thuốc là vấn đề vô cùng quan trọng và đặc biệt là ở người cao tuổi, do cơ thể yếu nên khả năng dùng thuốc càng nhiều. Chính vì thế phải cẩn thận hơn trong khi dùng thuốc và phải chú ý sử dụng thuốc theo chỉ dẫn của bác sĩ.
Sự hấp thụ thuốc kháng sinh qua đường tiêu hóa:
Thuốc kháng sinh dùng đường uống thỉnh thoảng gây ra các triệu chứng buồn nôn, nôn và kích ứng dường tiêu hóa. Ó người cao tuổi thì triệu chứng này hay xảy ra. Sự hấp thụ thuốc cùng giảm do lão hóa hoặc do người cao tuổi hay dùng thêm nhiều loại thuốc khác (các thuốc nhuận tràng, antacide…) Lượng thuốc hấp thụ vào máu cũng hay thay đổi vì thế cần chú ý yếu tố thay đổi hấp thụ.
Nên chú ý nồng độ kháng sinh trong máu:
Khi kháng sinh được hấp thụ vào máu sẽ chia thành hai phần gắn kết với protein huyết tương và phần tự do (có tác dụng lâm sàng), ở người cao tuổi, lượng protein trong máu thường hay thấp do kém dinh dưỡng hoặc chức năng gan suy giảm nên làm cho lượng thuốc kháng sinh tự do cao. Vì thế dùng kháng sinh ở người cao tuổi rất dễ gây tác dụng phụ hoặc gây độc. Nếu dùng các loại thuốc kháng sinh có khoảng cách giữa liều độc và liều điều trị gần nhau thì phải hết sức thận trọng.
Sự chuyển hóa và đào thải kháng sinh ở người cao tuổi.
Cơ thể người chuyển hóa thuốc chủ yếu ở gan và đào thải chủ yếu qua hai con đường chính. Thải ra đường tiểu dưới dạng nguyên chất hoặc dạng đã chuyển hóa và thải qua đường mật sau khi chuyển hóa ở gan. Người cao tuổi chức năng gan thường có suy giảm nên sự chuyển hóa thuốc không còn tốt, số lượng các nephron ở thận bị giảm theo thời gian vì thế sự chuyển hóa đào thải thuốc ở người cao tuổi luôn bị giảm có nghĩa thời gian thuốc nằm trong cơ thể lâu hơn. Do đó khoảng cách uống thuốc cần phải kéo dài. Người cao tuổi hay mắc chứng bệnh suy thận cho nên không được dùng các loại thuốc kháng sinh gây độc hại thận: aminoglycoside (gentamycine, amikacin…) Các kháng sinh dùng điều trị lao thì lại rất độc cho gan nên khi dùng phải lưu ý.
Sự mẫn cảm với kháng sinh:
Càng nhiều tuổi thì hệ miễn dịch càng yếu dần
nên phản ứng miễn dịch càng giảm. Phản ứng thuốc ở người cao tuổi nói chung là ít hơn người trẻ, tuy nhiên có một số loại lại tăng nguy cơ phản ứng như nitrolurantion.
Kháng sinh làm thay đổi tạp khuẩn ở ruột: Do ruột có tồn tại các tạp khuẩn giúp cho sự tiêu hóa cũng như phân hủy một số loại thuốc. Khi dùng kháng sinh chẳng những giết chết mầm bệnh mà còn tiêu diệt cả các loại tạp khuẩn ruột. Người cao tuổi dùng kháng sinh trên một tuần lễ là có khả năng bị tiêu chảy, kém hấp thụ nên bác sĩ hay cho thêm các loại thuốc vi sinh. Tạp khuẩn ở ruột còn có nhiệm vụ phân hủy một phần digoxin, khi tạp khuẩn ruột không còn thì lượng digoxin hấp thụ nhiều hơn bình thường sẽ dẫn đến ngộ độc digoxin. Một số kháng sinh khác thải qua đường mật làm tiêu diệt các vi khuẩn giúp hấp thụ vitamin K ở đường mật và ruột làm cho bệnh nhân vốn thiếu vitamin K do dinh dưỡng lại càng gia tăng. Vitamin K có tác dụng đông cầm máu, nếu thiếu nó sẽ bị chảy máu khó cầm.
Dùng thuốc kháng sinh sẽ làm mất tạp khuẩn ruột, thay đổi môi trường nên dễ phát sinh các loại nấm. Dùng kháng sinh nhiều năm theo tuổi tác còn làm tăng nguy cơ tạo ra những dòng vi khuẩn gram âm kháng thuốc. Chính vì thế không còn khả năng nhạy cảm với các kháng sinh thông thường.
Những điều lưu V khi dùng kháng sinh ở người cao tuổi. Vì những tác hại nói trên, nên khi dùng kháng sinh cho người cao tuổi phải thận trọng. Phải xác định chính xác bệnh để không bị lạm dụng khi dùng kháng sinh phải kiểm tra lại chức năng thận và gan. Liều dùng kháng sinh phải được tính theo cân nặng cơ thể, khoảng cách dùng thuốc kéo dài hơn so với người trẻ. Không nên dùng nhiều loại thuốc kháng sinh cùng một lúc, khi dùng phải theo dõi thật chính xác bệnh xem có hiệu quả không, nếu không thì phải thay thuốc kịp thời.
Đặc biệt những người kiêng ăn muối do cao huyết áp cũng như suy thận hạn chế kali thì phải đến gập bác sĩ để có liều lượng dùng hợp lý.
Phải đặc biệt chú ý không nên uống nhiêu loại thuốc khác nhau.
Do người cao tuổi thường hay mắc các bệnh nhiễm khuẩn do cơ thể giảm sức để kháng và là đối tượng hay dùng thuốc kháng sinh. Cơ thể người cao tuổi có nhiều thay đổi qua các năm tháng nên việc dùng thuốc kháng sinh cần phải lưu ý. Người cao tuổi lại hay quên lẫn nên việc dùng thuốc phải được quan tâm để tránh tác hại và quá liều.
