Trinh nữ hoàng cung
Tên khác: Tỏi lơi lá rộng.
Tên khoa học: Crinum latifolium L.
Họ Loa kèn đỏ (Amaryllidaceae).
MÔ TẢ
Thân hành to, hình trứng thuôn, phủ bởi những vảy dày, màu trắng. Lá mọc thẳng từ thân hành, hình dải dài, mép nguyên, có bẹ to, gân song song, mặt trên nhẵn màu lục bóng, mặt dưới nhạt.
Hoa mọc thành tán giả trên một cán dài và dẹt, màu trắng pha hồng nhạt, bao hoa có 6 phiến bằng nhau, hàn liền ở phần dưới thành ống hẹp, các phiến quăn lại khi hoa nở, nhị 6, bầu hạ.
Quả rất ít gặp.
Mùa hoa quả: tháng 8 -9.
PHÂN BỐ, NƠI MỌC
Trinh nữ hoàng cung phân bố ở Ấn Độ, Trung Quốc và các nước Đông Nam Á.
ở Việt Nam, lúc đầu cây chỉ được trồng ở các tỉnh phía Nam từ Quảng Nam – Đà Nẵng trở vào, sau được phát triển ở các tỉnh phía Bắc.
Cây ưa ẩm, ưa sáng và có thể hơi chịu bóng, sinh trưởng mạnh trong mùa xuân, hè.
BỘ PHẬN DÙNG, THU HÁI, CHẾ BIẾN
Lá, thu hái khi cần thiết, dùng tươi.
Thân hành, thu hái quanh năm, thường chỉ được dùng ngoài.
THÀNH PHẦN HÓA HỌC
Trinh nữ hoàng cung chứa các alcaloid: Lycorin, crinafolin, latisolin, các acid amin (phenylalanin, 1- leucin); acid hữu cơ.
TÁC DỤNG DƯỢC LÝ
Lá trinh nữ hoàng cung là một thành phần của chế phẩm Panacrin được bào chế từ hỗn hợp 3 dược liệu là lá trinh nữ hoàng cung, tam thất và lá đu đủ đã được nghiên cứu chống ung thư. Kết quả là thuốc đã làm giảm sinh khối của u, đồng thời cũng làm giảm chỉ số gián phân của tế bào ung thư.
CÔNG DỤNG VÀ LIỀU DÙNG
Trinh nữ hoàng cung được coi là cây thuốc quý ở Campuchia, Thái Lan để chữa bệnh phụ khoa cho chị em trong hoàng tộc. ở các tỉnh phía Nam Việt Nam, cây được dùng phổ biến chữa bệnh đường tiết niệu. Sau đó, nhiều người đã sử dụng trinh nữ hoàng cung để điều trị ung thư vú, ung thư tuyến tiền liệt, ung thư dạ dày và ung thư gan với kết quả tốt. Chỉ cần 3 – 5 lá cho mỗi lần, thái nhỏ, sao vàng, sắc uống. Một đợt điều trị kéo dài từ 8 đến 15 ngày.
Gần đây, trinh nữ hoàng cung đã được đặc biệt nghiên cứu dược lý, ứng dụng lâm sàng và sản xuất biệt dược Crila để chữa ung thư tuyến tiền liệt. Thuốc đã có bán ở thị trường đông dược.
Dùng ngoài, lá và thân hành trinh nữ hoàng cung giã nát, hơ nóng đắp làm thuốc sung huyết da chữa tê thấp, đau nhức.
