Concerta (methylphenidate) là một loại thuốc dạng viên giải phóng kéo dài được kê đơn, dùng để điều trị các triệu chứng của rối loạn thiếu chú ý (ADD), rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD) và bệnh ngủ rũ (narcolepsy). Concerta có thể được sử dụng đơn lẻ hoặc kết hợp với các thuốc khác.
Concerta là một chất kích thích hệ thần kinh trung ương.
Chưa có thông tin liệu Concerta có an toàn và hiệu quả cho trẻ em dưới 6 tuổi hay không.
Các tác dụng phụ của Concerta
CẢNH BÁO
LỆ THUỘC
Concerta cần được sử dụng cẩn thận đối với những bệnh nhân có tiền sử nghiện thuốc hoặc nghiện rượu. Việc sử dụng lạm dụng kéo dài có thể dẫn đến sự dung nạp rõ rệt và sự phụ thuộc tâm lý với các hành vi bất thường ở mức độ khác nhau. Các cơn tâm thần rõ rệt có thể xảy ra, đặc biệt là khi lạm dụng qua đường tiêm. Cần giám sát kỹ trong quá trình cai thuốc sau khi sử dụng lạm dụng, vì có thể xảy ra trầm cảm nặng. Quá trình cai thuốc sau khi sử dụng điều trị kéo dài có thể làm lộ ra các triệu chứng của rối loạn cơ bản mà có thể cần theo dõi.
Concerta có thể gây ra các tác dụng phụ nghiêm trọng, bao gồm:
- Đau ngực,
- Khó thở,
- Chóng mặt,
- Ảo giác,
- Vấn đề hành vi mới,
- Hành vi hung hãn,
- Thù địch,
- Hoang tưởng,
- Tê liệt,
- Đau,
- Cảm giác lạnh,
- Vết thương không rõ nguyên nhân,
- Thay đổi màu da ở tay hoặc chân (nhợt nhạt, đỏ hoặc xanh),
- Cương dương đau đớn hoặc cương dương kéo dài trên 4 giờ.
Cần đi khám ngay lập tức nếu bạn gặp phải bất kỳ triệu chứng nào nêu trên.
Các tác dụng phụ thường gặp của Concerta bao gồm:
- Ra mồ hôi nhiều,
- Thay đổi tâm trạng,
- Lo lắng hoặc cáu kỉnh,
- Vấn đề về giấc ngủ (mất ngủ),
- Nhịp tim nhanh,
- Cảm giác đập mạnh hoặc loạn nhịp ở ngực,
- Tăng huyết áp,
- Mất cảm giác thèm ăn,
- Giảm cân,
- Miệng khô,
- Buồn nôn,
- Đau dạ dày, và
- Đau đầu.
Cần đi khám ngay lập tức nếu bạn gặp phải bất kỳ triệu chứng nào nêu trên.
Đây không phải là tất cả các tác dụng phụ có thể xảy ra của Concerta. Để biết thêm thông tin, hãy hỏi bác sĩ hoặc dược sĩ của bạn.
Gọi bác sĩ để nhận lời khuyên về tác dụng phụ.
Concerta có gây nghiện không?
Chất kiểm soát Methylphenidate là một chất nằm trong danh mục kiểm soát loại II theo Đạo luật Kiểm soát Chất gây nghiện.
Lạm dụng Concerta cần được sử dụng cẩn thận đối với bệnh nhân có tiền sử nghiện thuốc hoặc nghiện rượu. Việc sử dụng lạm dụng kéo dài có thể dẫn đến sự dung nạp rõ rệt và sự phụ thuộc tâm lý với các hành vi bất thường ở mức độ khác nhau. Các cơn tâm thần rõ rệt có thể xảy ra, đặc biệt là khi lạm dụng qua đường tiêm.
Phụ thuộc Cần giám sát cẩn thận khi cai thuốc sau khi sử dụng lạm dụng, vì có thể xảy ra trầm cảm nặng. Quá trình cai thuốc sau khi sử dụng điều trị kéo dài có thể làm lộ ra các triệu chứng của rối loạn cơ bản mà có thể cần theo dõi.
Liều dùng Concerta là bao nhiêu?
Thông tin liều dùng chung Concerta nên được uống một lần mỗi ngày vào buổi sáng, có thể uống cùng hoặc không cùng với thức ăn.
Concerta phải được nuốt nguyên viên với sự hỗ trợ của nước và không được nhai, chia nhỏ hoặc nghiền nát.
Bệnh nhân mới sử dụng Methylphenidate Liều khởi đầu được khuyến nghị cho bệnh nhân không sử dụng methylphenidate hoặc thuốc kích thích khác ngoài methylphenidate là 18 mg mỗi ngày một lần đối với trẻ em và thanh thiếu niên, và 18 mg hoặc 36 mg mỗi ngày một lần đối với người lớn (xem Bảng 1).
Bảng 1. Liều khởi đầu và phạm vi liều dùng khuyến nghị của Concerta
| Độ tuổi bệnh nhân | Liều khởi đầu được khuyến nghị | Phạm vi liều dùng |
| Trẻ em từ 6-12 tuổi | 18 mg/ngày | 18 mg – 54 mg/ngày |
| Thanh thiếu niên từ 13-17 tuổi | 18 mg/ngày | 18 mg – 72 mg/ngày (không vượt quá 2 mg/kg/ngày) |
| Người lớn từ 18-65 tuổi | 18 mg hoặc 36 mg/ngày | 18 mg – 72 mg/ngày |
Bệnh nhân hiện đang sử dụng Methylphenidate
Liều khởi đầu được khuyến nghị của Concerta cho bệnh nhân hiện đang sử dụng methylphenidate hai lần hoặc ba lần mỗi ngày với liều từ 10 đến 60 mg/ngày được cung cấp trong Bảng 2. Các khuyến nghị về liều dùng dựa trên chế độ liều hiện tại và đánh giá lâm sàng. Liều chuyển đổi không được vượt quá 72 mg mỗi ngày.
Bảng 2. Liều chuyển đổi được khuyến nghị từ chế độ dùng Methylphenidate sang Concerta
| Liều dùng Methylphenidate mỗi ngày trước đó | Liều khởi đầu Concerta được khuyến nghị |
| 5 mg Methylphenidate hai lần hoặc ba lần mỗi ngày | 18 mg mỗi sáng |
| 10 mg Methylphenidate hai lần hoặc ba lần mỗi ngày | 36 mg mỗi sáng |
| 15 mg Methylphenidate hai lần hoặc ba lần mỗi ngày | 54 mg mỗi sáng |
| 20 mg Methylphenidate hai lần hoặc ba lần mỗi ngày | 72 mg mỗi sáng |
Các chế độ dùng methylphenidate khác: Cần sử dụng đánh giá lâm sàng khi chọn liều khởi đầu.
Tăng liều
Liều dùng có thể được tăng lên theo các mức 18 mg sau mỗi tuần đối với những bệnh nhân không đạt được đáp ứng tối ưu với liều thấp hơn. Liều dùng hàng ngày vượt quá 54 mg đối với trẻ em và 72 mg đối với thanh thiếu niên chưa được nghiên cứu và không được khuyến cáo. Liều dùng hàng ngày vượt quá 72 mg đối với người lớn cũng không được khuyến cáo.
Một liều 27 mg có sẵn cho các bác sĩ muốn kê đơn liều giữa 18 mg và 36 mg.
Điều trị duy trì / điều trị kéo dài
Hiện chưa có bằng chứng từ các thử nghiệm kiểm soát để chỉ ra thời gian điều trị ADHD bằng Concerta. Tuy nhiên, nhìn chung, điều trị bằng thuốc cho ADHD có thể cần thiết trong thời gian dài.
Hiệu quả của Concerta khi sử dụng dài hạn, tức là trên 7 tuần, chưa được đánh giá một cách có hệ thống trong các thử nghiệm kiểm soát. Các bác sĩ khi chọn sử dụng Concerta cho bệnh nhân ADHD trong thời gian dài nên định kỳ đánh giá lại sự hữu ích lâu dài của thuốc đối với từng bệnh nhân, với các thử nghiệm ngừng thuốc để đánh giá chức năng của bệnh nhân khi không dùng thuốc. Sự cải thiện có thể duy trì khi thuốc được ngừng tạm thời hoặc vĩnh viễn.
Giảm liều và ngừng thuốc
Nếu có hiện tượng làm trầm trọng thêm triệu chứng hoặc xảy ra các tác dụng phụ khác, liều thuốc cần được giảm hoặc, nếu cần, thuốc nên được ngừng.
Nếu không quan sát thấy sự cải thiện sau khi điều chỉnh liều thích hợp trong vòng một tháng, thuốc nên được ngừng.
Thuốc nào tương tác với Concerta?
Thuốc Ức chế MAO
Concerta không nên được sử dụng cho bệnh nhân đang điều trị (hiện tại hoặc trong vòng 2 tuần qua) với thuốc ức chế MAO.
Chất tác dụng co mạch
Do khả năng tăng huyết áp, Concerta cần được sử dụng cẩn thận khi kết hợp với các chất tác dụng co mạch.
Thuốc chống đông Coumarin, thuốc chống trầm cảm và thuốc ức chế tái hấp thu serotonin chọn lọc
Các nghiên cứu dược lý ở người cho thấy methylphenidate có thể ức chế chuyển hóa của thuốc chống đông coumarin, thuốc chống co giật (ví dụ, phenobarbital, phenytoin, primidone) và một số thuốc chống trầm cảm (thuốc chống trầm cảm ba vòng và thuốc ức chế tái hấp thu serotonin chọn lọc).
Có thể cần phải điều chỉnh liều của những thuốc này khi dùng chung với methylphenidate. Cần điều chỉnh liều và theo dõi nồng độ thuốc trong huyết tương (hoặc, đối với coumarin, thời gian đông máu) khi bắt đầu hoặc ngừng methylphenidate đồng thời.
Risperidone
Việc sử dụng kết hợp methylphenidate với risperidone khi có sự thay đổi, dù là tăng hay giảm, liều của một hoặc cả hai thuốc có thể làm tăng nguy cơ các triệu chứng ngoại tháp (EPS). Cần theo dõi các dấu hiệu của EPS.
Concerta có an toàn khi sử dụng trong thai kỳ hoặc cho con bú không?
Chưa có thông tin về độ an toàn của methylphenidate khi sử dụng trong thai kỳ. Không có đủ các nghiên cứu kiểm soát tốt về phụ nữ mang thai. Concerta chỉ nên được sử dụng trong thai kỳ nếu lợi ích tiềm năng vượt trội so với rủi ro tiềm ẩn đối với thai nhi.
Chưa rõ methylphenidate có được bài tiết qua sữa mẹ hay không. Vì nhiều thuốc được bài tiết qua sữa mẹ, nên cần thận trọng nếu Concerta được sử dụng cho phụ nữ đang cho con bú.
Tóm tắt
Concerta (methylphenidate) dạng viên giải phóng kéo dài là một loại thuốc kê đơn được sử dụng để điều trị các triệu chứng của rối loạn thiếu chú ý (ADD), rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD) và bệnh ngủ rũ (narcolepsy). Việc sử dụng lạm dụng kéo dài có thể dẫn đến sự dung nạp rõ rệt và sự phụ thuộc tâm lý. Các tác dụng phụ nghiêm trọng bao gồm đau ngực, khó thở, chóng mặt, ảo giác, vấn đề hành vi mới, hành vi hung hãn, và những tác dụng phụ khác.
