Sự thay đổi về quan niệm trong điều trị bệnh Viêm khớp dạng thấp
Trước đây người ta điều trị Viêm khớp dạng thấp tuần tự theo bậc thang: Đầu tiên là sử dụng thuốc chống viêm không Steroid, vật lý trị liệu, tiếp theo là điều trị corticoid, tiếp nữa là các thuốc làm thay đổi bệnh (DMARDS), cuối cùng là các thuốc mới và các thuốc thử nghiệm . Những năm gần đây, đã có những hiểu biết sâu hơn về đáp ứng viêm và cơ chế hủy hoại tổ chức sụn, khớp trong Viêm khớp dạng thấp. Tiếp theo là điều trị có kiểm soát chặt chẽ hoạt động của bệnh, tăng liều thuốc nếu bệnh nhân chưa đáp ứng và can thiệp tích cực các tác nhân sinh học mới, nếu bệnh dai dẳng, quan điểm này được hầu hết các tác giả ủng hộ …
Mục đích điều trị Viêm khớp dạng thấp
Mục đích điều trị là giảm triệu chứng, kiểm soát quá trình miễn dịch và quá trình viêm khớp, phòng ngừa hủy khớp, bảo vệ chức năng khớp, giảm tối đa các triệu chứng để bệnh nhân có thể có cuộc sống bình thường. Tránh các biến chứng của bệnh và của các thuốc điều trị , .
Các phương pháp điều trị hiện nay
Điều trị Viêm khớp dạng thấp bao gồm các phương pháp không dùng thuốc, dinh dưỡng và chế độ ăn, điều trị dùng thuốc toàn thân và tại chỗ…; trong đó điều trị dùng thuốc là quan trọng nhất.
Phương pháp điều trị dùng thuốc
– Nguyên tắc dùng thuốc
Kết hợp nhiều nhóm thuốc gồm: thuốc điều trị triệu chứng và thuốc điều trị cơ bản làm thay đổi bệnh ngay từ giai đoạn đầu. Các thuốc điều trị có thể phải duy trì nhiều năm, thậm chí phải dùng thuốc suốt đời trên nguyên tắc số nhóm thuốc và liều thuốc tối thiểu có hiệu quả. Riêng corticoid thường chỉ sử dụng trong những đợt tiến triển . Các thuốc điều trị triệu chứng có thể giảm liều hoặc ngừng hẳn theo thứ tự: Corticoid, thuốc chống viêm không steroid, thuốc giảm đau , .
– Các nhóm thuốc chính được sử dụng điều trị Viêm khớp dạng thấp hiện nay gồm:
+ Các thuốc giảm đau.
Thuốc giảm đau là nhóm thuốc rất thường được chỉ định kết hợp trong điều trị Viêm khớp dạng thấp, vì thuốc có hiệu quả tốt, ít tác dụng phụ . Lâm sàng thường dùng một trong trong các thuốc sau: Paracetamol. Paracetamol kết hợp codein (Efferalgan Codein). Paracetamol kết hợp với dextroppxyphene (Di-antalvic®).
+ Sử dụng corticoid trong điều trị viêm khớp dạng thấp.
Các nghiên cứu hiện nay thấy rằng corticoid vẫn còn là một lựa chọn quan trọng trong điều trị Viêm khớp dạng thấp. Corticoid nên được sử dụng như một cầu nối giữa tác dụng ban đầu và tác dụng điều trị của nhóm thuốc có tác dụng làm thay đổi bệnh có thể được sử dụng liều thấp kết hợp. Khi sử dụng corticoid kéo dài nên thận trọng và nhanh chóng giảm liều kiểu hình chóp tới một liều thấp nhất có tác dụng .
+ Thuốc chống viêm không steroid.
Chỉ định của thuốc chống viêm không steroid: Giai đoạn khớp viêm mức độ vừa phải. Chỉ định ngay từ đầu hoặc sau khi dùng corticoid. Có thể dùng kéo dài nhiều năm khi còn triệu chứng viêm , .
Có thể chỉ định một trong các thuốc sau: Diclofenac: 100mg/ngày; Piroxicam: 20mg/ngày; Meloxicam: 7,5mg/ngày.
+ Nhóm thuốc có tác dụng làm thay đổi bệnh – DMARDs.
Còn gọi là thuốc chống thấp khớp tác dụng chậm, vì chúng chỉ có tác dụng sau 2 đến 4 tháng sử dụng. Đây là một nhóm thuốc có thể điều trị cơ bản bệnh Viêm khớp dạng thấp . Những thuốc này có thể làm bệnh thuyên giảm hoàn toàn với sự biến mất hiện tượng sưng đau, tốc độ lắng máu trở về bình thường, chúng làm ngừng quá trình hủy hoại sụn khớp và xương. Tuy nhiên chúng vẫn không điều trị khỏi bệnh, vì nếu ngừng thuốc thì bệnh tái phát. Mặt khác xấu hơn là chúng còn có rất nhiều tác dụng không mong muốn, khi sử dụng nhóm thuốc này BN phải được theo dõi rất chặt chẽ.
Nhóm này gồm có các thuốc chính sau:
* Thuốc chống sốt rét tổng hợp.
* Methotrexat.
Chỉ định: Hiện nay đây là thuốc chống thấp khớp tác dụng chậm được chỉ định đối với Viêm khớp dạng thấp và thấp khớp vẩy nến.
Chống chỉ định: Hạ bạch cầu, suy gan, thận, tổn thương phổi mạn tính.
Phương pháp điều trị không dùng thuốc
– Phương pháp điều trị không dùng thuốc bao gồm: Giáo dục bệnh nhân, áp dụng chế độ tập luyện và nghỉ ngơi hợp lý, chế độ ăn đủ các chất dinh dưỡng.
+ Tập luyện, phục hồi chức năng, duy trì vận động thường xuyên trong suốt quá trình điều trị Viêm khớp dạng thấp. Mục đích: chống dính, chống biến dạng khớp, chống lệch trục, chống teo cơ, phục hồi chức năng cầm nắm, đi lại .
* Có nhiều bài tập để giảm cứng và giảm đau khớp, chống dính khớp. Ngoài ra cần tránh vận động quá mức ở các khớp tổn thương, tránh các động tác làm đau khớp tăng lên , .
– Điều trị tại chỗ: Có thể tiêm corticoid tại khớp với các khớp còn viêm mặc dù đã được điều trị toàn thân.
Với nhiều tác dụng không mong muốn của các thuốc y học hiện đại, người thầy thuốc luôn cố gắng tìm các giải pháp hạn chế tối đa tác dụng không mong muốn của thuốc. Tuy nhiên do sử dụng thuốc trong thời gian dài vì vậy những tác dụng không mong muốn rất khó hạn chế. Hiện nay xu hướng sử dụng thuốc y học cổ truyền điều trị các bệnh xương khớp như viêm khớp dạng thấp đang được nghiên cứu rộng rãi và áp dụng hiệu quả.
