Alprazolam là gì và được dùng để làm gì?
Alprazolam (các tên thương mại: Xanax, Xanax XR, Niravam) là một loại thuốc chống lo âu thuộc nhóm thuốc benzodiazepine, cùng nhóm với diazepam (Valium), clonazepam (Klonopin), lorazepam (Ativan), flurazepam (Dalmane), và các loại khác.
Alprazolam và các benzodiazepine khác hoạt động bằng cách tăng cường tác dụng của gamma-aminobutyric acid (GABA) trong não. GABA là một chất dẫn truyền thần kinh (một hóa chất mà các tế bào thần kinh sử dụng để giao tiếp với nhau) có chức năng ức chế hoạt động trong não. Người ta tin rằng hoạt động quá mức trong não có thể gây ra lo âu hoặc các rối loạn tâm thần khác.
Alprazolam được sử dụng để điều trị các rối loạn lo âu và các cơn hoảng loạn. Các rối loạn lo âu được đặc trưng bởi:
- Lo lắng và lo sợ không thực tế
- Triệu chứng bồn chồn
- Đau nhức
- Run rẩy
- Khó thở
- Cảm giác nghẹt thở
- Hồi hộp
- Đổ mồ hôi
- Tay lạnh và ẩm ướt
- Cảm giác nhẹ đầu
- Đỏ bừng mặt
- Phản ứng giật mình quá mức
- Khó tập trung
- Mất ngủ
Alprazolam cũng được sử dụng để điều trị lo âu liên quan đến các cơn hoảng loạn. Các cơn hoảng loạn có thể xảy ra bất ngờ hoặc trong những tình huống nhất định (ví dụ, khi lái xe), và có thể yêu cầu liều lượng cao hơn của alprazolam.
Tác dụng phụ của alprazolam là gì?
Các tác dụng phụ phổ biến nhất của alprazolam khi sử dụng liều thấp là:
- Buồn ngủ
- Mệt mỏi
Các tác dụng phụ khác bao gồm:
- Vấn đề về trí nhớ
- Vấn đề về ngôn ngữ
- Táo bón
- Thay đổi cân nặng
- Nghiện (phụ thuộc thuốc)
- Đau đầu
- Khô miệng
Liều dùng của alprazolam là gì?
Liều khởi đầu để điều trị lo âu là 0,25-0,5 mg, uống 3 đến 4 lần mỗi ngày bằng viên nén phóng thích ngay. Liều lượng có thể tăng lên sau mỗi 3-4 ngày đến liều tối đa 4 mg mỗi ngày.
Liều khởi đầu để điều trị các cơn hoảng loạn là 0,5 mg, uống 3 lần mỗi ngày. Liều có thể tăng lên sau mỗi 3-4 ngày nhưng không quá 1 mg mỗi ngày.
Liều hiệu quả để ngăn ngừa các cơn hoảng loạn có thể lên đến 10 mg mỗi ngày đối với một số bệnh nhân. Liều khởi đầu khi sử dụng viên nén phóng thích kéo dài để điều trị rối loạn hoảng loạn là 0,5 mg một lần mỗi ngày, và liều trung bình là 3-6 mg một lần mỗi ngày.
Alprazolam có thể uống cùng hoặc không cùng thức ăn.
Alprazolam có gây nghiện không?
Việc sử dụng các thuốc thuộc nhóm benzodiazepine, bao gồm alprazolam, làm tăng nguy cơ lạm dụng, sử dụng sai mục đích và gây nghiện, có thể dẫn đến quá liều hoặc tử vong. Lạm dụng và sử dụng sai mục đích benzodiazepine thường (nhưng không phải luôn luôn) liên quan đến việc sử dụng liều lớn hơn liều khuyến cáo tối đa và thường kèm theo việc sử dụng đồng thời các loại thuốc khác, rượu, và/hoặc các chất cấm, gây ra hậu quả nghiêm trọng như ức chế hô hấp, quá liều, hoặc tử vong.
Triệu chứng cai thuốc của alprazolam
Nghiện có khả năng xảy ra cao hơn ở những liều cao được dùng trong thời gian dài. Việc ngừng alprazolam đột ngột sau khi sử dụng kéo dài có thể dẫn đến các triệu chứng cai thuốc như:
- Mất ngủ
- Đau đầu
- Buồn nôn
- Nôn mửa
- Chóng mặt
- Đổ mồ hôi
- Lo âu
- Mệt mỏi
Trong các trường hợp nghiêm trọng hơn, cơn co giật có thể xảy ra. Do đó, bệnh nhân sử dụng alprazolam trong thời gian dài nên giảm liều dần dần dưới sự giám sát của bác sĩ thay vì ngừng thuốc đột ngột.
Thuốc nào tương tác với alprazolam?
Ketoconazole (Nizoral), itraconazole (Sporanox), nefazodone (Serzone), cimetidine (Tagamet), và fluvoxamine (Luvox) làm tăng nồng độ alprazolam trong máu và do đó có thể làm tăng tác dụng phụ của alprazolam.
Alprazolam tương tác với rượu và các loại thuốc (ví dụ, barbiturat và thuốc giảm đau gây nghiện) ức chế hoạt động trong não bằng cách làm tăng sự ức chế, gây buồn ngủ.
Carbamazepine và rifampin làm giảm tác dụng của alprazolam bằng cách tăng cường quá trình chuyển hóa và loại bỏ alprazolam trong gan.
Alprazolam có an toàn nếu tôi đang mang thai hoặc cho con bú không?
Benzodiazepine, như alprazolam, có thể gây dị tật thai nhi và không nên sử dụng trong thai kỳ.
Alprazolam được bài tiết vào sữa mẹ và có thể ảnh hưởng đến trẻ đang bú. Do đó, phụ nữ đang cho con bú không nên dùng alprazolam.
Những điều khác cần biết về alprazolam
Alprazolam có sẵn dưới các dạng:
- Viên nén: 0,25, 0,5, 1 và 2 mg.
- Viên nén phóng thích kéo dài (ER): 0,5, 1, 2 và 3 mg.
- Viên nén phân hủy trong miệng: 0,25, 0,5, 1 và 2 mg.
- Dung dịch: 1 mg/ml.
Alprazolam nên được bảo quản ở nhiệt độ phòng, từ 15°C đến 30°C (59°F đến 86°F).
Alprazolam có sẵn dưới dạng thuốc generic, và bạn cần có toa thuốc từ bác sĩ hoặc chuyên gia y tế để mua thuốc này.
Tóm tắt
Alprazolam là một thành viên của nhóm thuốc benzodiazepine, là thuốc an thần có tác dụng làm giảm hoạt động của hệ thần kinh trung ương. Alprazolam được sử dụng để điều trị các rối loạn lo âu và các cơn hoảng loạn, gây ra lo âu không thực tế, bồn chồn, đau nhức, run rẩy, khó thở, cảm giác nghẹt thở, hồi hộp, đổ mồ hôi, tay lạnh và ẩm ướt, chóng mặt, đỏ bừng mặt, phản ứng giật mình quá mức, khó tập trung và mất ngủ.
Tác dụng phụ của alprazolam có thể bao gồm buồn ngủ, mệt mỏi, vấn đề về trí nhớ, vấn đề về ngôn ngữ, táo bón, thay đổi cân nặng, nghiện (phụ thuộc thuốc), đau đầu, táo bón và khô miệng. Không sử dụng khi mang thai hoặc đang cho con bú.
