Nguyên nhân
Do viêm tủy, nhiễm trùng tủy
Do những sai lầm trong điều trị nội nha:
+ Khoan rửa ống tủy đẩy các chất dơ bẩn ra ngoài chóp
+ Trám ống tủy ra ngoài chóp răng
+ Đặt thuốc diệt tủy nhiều
+ Băng thuốc sát khuẩn nhiều
+ Lấy tủy, trám tủy sót
Răng có tủy bình thường nhưng bị chấn thương khớp cắn do miếng trám cao hay do nghiến răng.
Do vật lạ như xương cá, tăm xỉa răng, lông bàn chải nhét vào kẽ răng.
Triệu chứng
Viêm quanh chóp cấp
Triệu chứng chức năng
Răng có cảm giác trồi cao, cắn đụng hàm răng đối diện đau
Đau dữ dội và đau lan tỏa đến tai mắt thái dương.
Triệu chứng thực thể
Răng rất đau khi gõ dọc, gõ ngang đau ít, sờ có thể hơi đau
Răng lung lay nhiều hoặc ít
Nướu răng bị viêm đỏ
Tủy răng có thể sống hoặc chết (cần thử nhiệt và điện)
X quang: dây chằng nha chu có thể bình thường hay hơi dày lên.
Áp xe quanh chóp cấp
Là một trong những bệnh lý nha khoa nặng
Tiến triển ban đầu nhanh từ nhẹ đến sưng nhiều
Đau dữ dội khi gõ và sờ
Răng bị lung lay và trồi cao hơn
Trường hợp nặng bệnh nhân bị sốt
X quang: trên phim vùng mô quanh chóp có thể bình thường
Viêm quanh chóp mãn tính
Triệu chứng chức năng
Thường răng không có triệu chứng, chỉ xuất hiện lỗ dò ở nướu tương ứng với răng đau, mủ có thể thoát ra liên tục hoặc gián đoạn qua lỗ dò
Triệu chứng tòan thân không có
Triệu chứng thực thể
Răng bị đổi màu sậm
Răng có thể hơi đau khi gõ và sờ
X quang: có vùng thấu quang quanh chóp (có thể lớn hay nhỏ, lan tràn hay giới hạn rõ)
Thử điện không có phản ứng
Áp xe tái phát
Là trường hợp viêm quanh chóp mãn bất thình lình có triệu chứng.
Triệu chứng giống với áp xe quanh chóp cấp, chỉ khác là áp xe tái phát xảy ra sau một tình trạng mãn tính.
Áp xe tái phát có thể bộc phát tự nhiên, nhưng đa số là ngay sau khi điều trị tủy trên một răng được chẩn đoán là viêm quanh chóp mãn không có lỗ dò.
X quang có thấu quang quanh chóp
Chẩn đoán
Chẩn đoán xác định
Dựa vào triệu chứng lâm sàng
Chẩn đoán khác biệt
Viêm quanh chóp cấp: khác với
Viêm tủy cấp tính: gõ ngang đau nhiều, răng không lung lay
Áp xe quanh chóp cấp: răng chết tủy, còn viêm khớp cấp răng có thể chết tủy hoặc không.
Áp xe quanh chóp cấp
Áp xe nha chu
+ Tủy đang còn sống
+ Có túi nha chu khi thăm dò có dịch chảy ra, sưng ít và sưng gần cổ răng hơn
Áp xe tái phát: X quang có vùng thấu quang quanh chóp răng
Viêm quanh chóp mãn
Áp xe tái phát: X quang có 1 vùng thấu quang quanh chóp răng, kèm với những triệu chứng của áp xe quanh chóp cấp.
Nang chân răng, u hạt: cần làm sinh thiết để xác định, nếu là nang chân răng có chứa những hạt cholesterol, còn trong u hạt là tổ chức viêm mãn tính trong tủy răng.
Điều trị
Tại chỗ là chủ yếu
Viêm quanh chóp cấp
Trường hợp tủy hoại tử: mở tủy để trống, sau đó điều trị nội nha
Tủy còn sống: phải loại bỏ các nguyên nhân, ví dụ, điều trị chỉnh khớp cắn
Áp xe quanh chóp cấp
Rạch áp xe theo đường trong miệng hoặc mở tủy để trống cho thóat mủ, sau đó tùy thuộc
điều trị nội nha hay nhổ bỏ.
Viêm quanh chóp mãn: điều trị nội nha
Toàn thân
Khi có triệu chứng toàn thân điều trị phối hợp kháng sinh, kháng viêm và giảm đau.
Tiến triển
Từ viêm quanh chóp cấp nếu không điều trị sẽ đưa đến áp xe quanh chóp cấp, viêm quanh chóp mãn. Nếu tiếp tục không được điều trị vi khuẩn và độc tố của vi khuẩn sẽ lan tràn gây viêm mô tế bào, viêm xoang hàm, viêm xương hàm.
