Praziquantel
Biltricide ® (Bayer).
Tính chất: thuốc điều trị hiệu quả các thể bệnh sán máng và một số thể bệnh nhiễm sán lá hoặc sán dây
Chỉ định
BỆNH SÁN MÁNG: thuốc có tác dụng trong điều trị tất cả các thể sán máng cũng như trong giai đoạn cấp mà ở những người bệnh mạn tính có biểu hiện những tổn thương gan-lách rộng. Ngay khi không đạt được khỏi bệnh hoàn toàn, lượng trứng được loại trong phân hay nước tiểu giảm đi đáng kể trong một năm hay lâu hơn nữa.
Việc dùng praziquantel là đặc biệt đáng quan tâm trong các chỉ định sau:
Bệnh sán máng ở ruột do s.japonicum, s.intercalatum hay s.mekongỉ, những loại đề kháng với oxamniquin.
Nhiễm S.mansoni đề kháng với oxamniquin.
Nhiễm phối hợp do s.haematobium và S.mansoni mà nếu không có thì phải điều trị đồng thời bằng metrifonat và oxamniquin.
CÁC BỆNH KÝ SINH TRÙNG KHÁC DO SÁN LÁ (sán lá ruột, gan và phổi). Praziquantel rất có hiệu quả trong các bệnh nhiễm sán lá sau đây: Fasciolopsis buski, Metagominus yokogawi, Heterpphyes heterophyes, Clonorchis sinensis, Opisthorchis viverrini, o.felineus và các loài Paragonimus khác nhau.
ĐIỀU TRỊ NHANH BỆNH NHIỄM SÁN: praziquantel có tác dụng với phần lớn các loại sán.
Liều dùng
Bệnh sán máng:
+ s.haematobium: 40mg/kg dùng 1 lần hay chia 2 lần trong ngày.
+ S.mansoni: 2 liều 25-30mg cách nhau 4 giờ.
+ s.japonicum, s.intercalatum, s.mekongi: 20mg/kg, 3 lần mỗi ngày, 2 ngày liên tục.
Điều trị nhanh nhiễm sán dây bò T.saginata và sán dây lợn T.solium: liều duy nhất 10mg/kg.
Bệnh sán do sán dây chuột (Hymenolepsis nana): 15- 25mg/kg dùng 1 lần, nhắc lại sau một tuần.
Bệnh sán lá do sán lá gan bé (Clonorchis sinensis): 75mg/kg chia 3 lần trong 1 ngày.
Thực tế 100% khỏi bệnh trong đa số các bệnh nhân sán lá với liều dùng 25mg/kg trong 3 lần mỗi ngày, dùng liều 2 ngày, cần một liều cao hơn để loại trừ sán lá gan lớn (Fasciola hepaticà).
Chống chỉ định và thận trọng
Khi ta dùng praziquantel trong các vùng mà bệnh nang sán mang tính chất địa phương, phải ghi nhận là tác dụng của thuốc lên các nang sán có thể gây ra phù nặng tại chỗ. Có lẽ phản ứng này không để lại các hậu quả trầm trọng.
Sử dụng khi có thai và cho con bú: không có gì chứng tỏ là praziquanel có khả năng gây quái thai hay độc với bào thai. Tuy thế vẫn nên chò cho hết thai kỳ trước khi bắt đầu điều trị, trừ khi tuyệt đôi cần thiết.
Do việc praziquantel bị thải trừ qua sữa mẹ, việc cho con bú phải đình lại 72 giờ sau khi cho dùng thuốc.
Tác dụng phụ: praziquantel được dung nạp khá tốt. Mặc dùng vậy, việc điều trị vẫn có thể dẫn đến một số tác dụng không mong muốn ở những người bị nhiễm ký sinh trùng nặng: bụng khó chịu, buồn nôn, nhức đầu, chóng mặt và hiếm hơn là sốt, phản ứng mẩn da và chảy máu trực tràng.
THUỐC TƯƠNG TỰ
Oltipraz: liều duy nhất 20-35mg/kg.