Đông y chữa bệnh Đau lưng

Đau lưng một bên hay hai bên cột sống là một chứng bệnh nhiều nguyên nhân gây ra có thể chia làm hai loại: Đau lưng cấp và đau lưng mãn.

Đau lưng cấp thường do bị lạnh gây co cứng các cơ ở sống lưng, dây chằng, cột sống bị viêm, bị phù nề chèn ép vào dây thần kinh khi vác nặng, sai tư thế, sang chấn vùng sống lưng. Đau lưng mãn thường do viêm cột sống, thoái hóa cột sống, lao ung thư, đau các nội tạng ở ngực, đau lan toả ra sau lưng, đau lưng cơ năng do động kinh, suy nhược thần kinh…

Cần chẩn đoán nguyên nhân gây ra chứng đau lưng, cần chữa các bệnh đã nêu ở chương khác, kết hợp với chữa đau lưng cục bộ bằng thuốc, châm cứu, xoa bóp.

1. ĐIỀU TRỊ THEO Y HỌC CỔ TRUYỀN

Tài liệu này giới thiệu chứng đau lưng cấp và chứng đau lưng mãn do một số nguyên nhân gây ra.

Đau lưng cấp do co cứng các cơ

Y học cổ truyền cho rằng do hàn thấp gây ra.

Triệu chứng: đau lưng xảy ra đột ngột, sau khi bị lạnh, mưa ẩm thấp, đau nhiều không cúi được, ho và trở mình cũng đau; thường đau một bên, ấn vào cơ sống lưng bên đau, mạch trầm huyền.

Phương pháp chữa: khu phong, tán hàn, trừ thấp, ôn kinh hoạt lạc (hành khí, hoạt huyết).

Bài thuốc:

Quế chi                          8 gam                Kê huyết đằng             16 gam

Rễ lá lốt                         8 gam                Trần bì                           6 gam

Thiên niên kiện            8 gam                cỏ xước                         12 gam

Ý dĩ                              16 gam                Rễ cây xấu hổ              16 gam

Tỳ giải                         16 gam

Sắc uống

Bài 2. Can khương thương truật thang gia giảm (bài 1)

Can khương                 8 gam                Quế chi                           8 gam

Thương truật               8 gam                Ý dĩ                               12 gam

Cam thảo                      6 gam                Xuyên khung               16 gam

Phục linh                     12 gam

Bài 3. Can khương thương truật thang gia giảm (bài 2)

Khương hoạt              12 gam                Can khương                   6 gam

Tang kí sinh                12 gam                Phục linh                      10 gam

Quế chi                          8 gam                Ngưu tất                       12 gam

Thương truật               8 gam

Nếu đau nhiều có thể thêm phụ tử chế, tế tân 4 gam.

Châm cứu: châm kim tại vùng đau (A thị huyệt) cần châm tả (vê kim luôn) nếu từ D₁₂ trở lên thì thêm hai huyệt Kiên tỉnh, nếu từ thắt lưng trở xuống châm huyệt ủy trung, Dương lăng tuyền cùng bên đau.

Xoa bóp: dùng các thủ thuật ấn day, lăn… trên vùng cơ bị co cứng, nếu từ thắt lưng trở xuống ấn huyệt Côn lôn cùng bên.

Nhĩ châm: Vùng lưng, thắt lưng (tuỳ nơi đau).

Sau khi châm, nhĩ châm, xoa bóp nên bảo người bệnh vận động ngay, thường kết quả nhanh chóng.

Đau lưng cấp khi thay đổi tư thế hay vác nặng lệch tư thế

Y học cổ truyền cho là khí trệ, huyết ứ gây ra

Triệu chứng: sau khi vác nặng lệch người, hoặc sau một động tác thay đổi tư thế đột nhiên bị đau một bên sống lưng, đau dữ dội ở một chỗ, vận động hạn chế nhiều khi không cúi, đi lại được, cơ co cứng.

Phương pháp chữa: hành khí hoạt huyết, thư cân hoạt lạc.

Bài thuốc:

Bài 1. Dùng muối rang chườm nóng tại chỗ.

Bài 2. Lá ngải cứu sao với rượu, đắp ấm tại chỗ.

Bài 3. Xoa cồn bóp Ô đầu sống, quế, đại hồi (chú ý nhãn chai thuốc, bảo quản tránh uống nhầm gây ngộ độc).

Châm cứu: xoa bóp, tiêm thuốc vào nơi đau giống như đau lưng cấp do bị lạnh.

Đau lưng do viêm cột sống

Có sưng, nóng, đỏ vùng cột sống, lưng đau. Y học cổ truyền cho là thấp nhiệt.

Cách chữa và dùng thuốc giống như bệnh viêm khốp dạng thấp tiến triển.

Tại chỗ: Châm cứu xoa bóp như đã giới thiệu.

Không nên vận động nhanh mạnh như trường hợp đau lưng do lạnh, nên vận động từ từ nhẹ nhàng theo sự tiến triển tốt dần của khớp cột sống bị viêm.

Đau lưng do bị suy nhược thần kinh.

Đau lưng ở người già do cột sống bị thoái hoá

Y học cổ truyền cho là thận hư.

Nếu do suy nhược thần kinh, cơ bản là chữa toàn thân như đã nêu ở bài suy nhược thần kinh, thêm các thuốc vừa bổ thận vừa chữa đau lưng như:

Ngưu tất, tục đoạn, cẩu tích, ba kích, đỗ trọng…

Nếu do thoái hóa cột sống ở người già, cũng dùng các thuốc chữa đau lưng, bổ thận, trừ phong thấp như các thuốc đã nêu ở bài thoái hóa cột sống.

Tại chỗ: dùng kìm châm cứu, tuỳ theo hư hàn hay âm hư (âm hư: châm bổ, hư hàn: cứu) vào các huyệt ở vùng thắt lưng như: Thận du, Đại trường du, Mệnh môn, Chí thất, Bát liêu.

Xoa bóp: Vùng thắt lưng.

Nếu do thoái hóa cột sống: Động viên người bệnh vận động nhẹ nhàng, thường xuyên để hồi phục lại động tác tránh sơ hóa dính khớp thêm.

Theo báo cáo của Khoa Y học cổ truyền Trường Đại học Y Hà Nội. 64 bệnh nhân đau lưng bằng thuốc y học cổ truyền.

Kết quả

Loại tốt              10 Tỉ  lệ 15,4%

Khá                    20 Tỉ  lệ 30,8%

Trung bình        20 Tỉ lệ 30,8%

Kém                   14 Tỉ  lệ 23%.

2. ĐIỀU TRỊ THEO Y HỌC HIỆN ĐẠI

Điều trị nguyên nhân.

Nâng cao thể trạng: Vitamin nhóm B, C.

Nghỉ ngơi tại chỗ.

Tập luyện theo hướng dẫn của thầy thuốc.

Thuốc giảm đau: Aspirin, Anagin, seda…