Hen dị ứng là hen khởi phát khi tiếp xúc với dị nguyên.
Cần phải phân biệt với hen cơ địa (thể tạng) là dạng hen kết hợp với các nghiệm pháp da dị ứng dương tính.
Dị ứng nguyên trong hen
Nhiều nghiên cứu cho thấy rằng bệnh nhân hen thường nhạy cảm với các dị nguyên trong nhà, nơi sinh sống.
Đó là những dị nguyên thường xuyên, khác với dị ứng nguyên theo mùa như là dị nguyên phấn hoa.
Người bị hen cũng thường dị ứng với con mạt nhà, chất tiết của thú nuôi, gián, nấm mốc tương tự như phấn hoa.
Tuy nhiên điều ngược lại không đúng, vì một số người nhạy cảm với con mạt nhà nhưng việc tiếp xúc với loại dị nguyên này không phải là yếu tố nguy cơ của bệnh hen.
- Vấn đề các dị ứng nguyên trong nhà ở bệnh nhân hen thì ngược lại với bệnh nhân viêm mũi dị ứng :
Bệnh này cũng xảy ra trên cùng cơ địa, thể tạng
Các dị nguyên phấn hoa là nguyên nhân gây viêm mũi dị ứng.
- Do vậy thường hay gặp bệnh nhân có yếu tố thể tạng nhạy cảm với các dị ứng nguyên trong nhà, với phấn hoa có sự hiện diện cùng lúc của bệnh viêm mũi – kết mạc dị ứng :
Xảy ra theo mùa
Theo chu kỳ phấn hoa và bệnh hen
Thường tiếp xúc với con mạt nhà.
Một trường hợp đặc biệt của hen dị ứng là hen do nghề nghiệp.
Nhận biết bệnh hen dị ứng
– Yếu tố dị ứng cần phải được tìm kiếm.
– Điều này giúp cho việc dự phòng khi tiếp xúc với các dị ứng nguyên nếu có thể và do vậy việc kiểm soát bệnh hen được thuận lợi hơn.
– Ngoài ra nhận biết được các yếu tố dị ứng còn giúp cho việc giáo dục trị liệu cho bệnh nhân về mối liên quan giữa hen và các yếu tố môi trường.
Điều này cũng giúp cho việc chỉ định phương pháp giải mẫn cảm đặc hiệu.
Do vậy, đánh giá vai trò của yếu tố dị ứng trong bệnh sinh của hen cũng như là độ nặng của hen là một quá trình thường xuyên và lâu dài.
Hỏi bệnh
Cần phải hỏi bệnh thật kỹ lưỡng, chi tiết, lịch thiệp về :
- Tiền sử gia đình có cơ địa dị ứng
- Bệnh hen
- Viêm kết mạc
- Viêm mũi dị ứng
- Viêm da thể tạng thường hay gặp (chàm).
Tiền sử bệnh hen xảy ra lúc còn nhỏ, đôi khi ở tuổi còn trẻ cần phải được hỏi kỹ.
Môi trường sinh sống cũng cần được tìm hiểu
- Cần tìm hiểu xem nhà có trải thảm không
- Các loại đồ vải như mền trong nhà.
Thông thường trong hen dị ứng, triệu chứng thường khởi phát ở cùng một địa điểm :
- Phòng ngủ (có mạt nhà, mèo, chó)
- Nhà ẩm thấp.
Nếu hen do dị ứng mạt nhà thường giảm khi lên độ cao. Triệu chứng có thể có cùng biểu hiện.
Cần hỏi bệnh kỹ để loại trừ hen nghề nghiệp.
Nghiệm pháp da
- Giúp xác định cơ địa.
- Nếu âm tính : hen không phải do cơ địa hay còn gọi là hen nội
- Giúp xác định IgE đặc hiệu. (Xem chương tương ứng)
Xét nghiệm da với dị ứng nguyên Nghiệm pháp kích thích đặc hiệu
- Nguy hiểm
- Dùng chẩn đoán hen nghề nghiệp.
- Dương tính nếu VEMS giảm > 20 %.
Phân biệt : hen nội sinh
- Không do cơ địa.
- Không do dị ứng.
Hen ở trẻ nhũ nhi
Định nghĩa
– Hen ở trẻ nhũ nhi được định nghĩa là tất cả biểu hiện khó thở kèm thở rít tối thiểu 3 lần.
Xảy ra trước 2 tuổi “ có kèm hay không yếu tố cơ địa ”
- Chẩn đoán hen ở trẻ nhũ nhi là chẩn đoán loại trừ.
- Cần phải phân biệt cơn hen với viêm tiểu phế quản xảy ra sau nhiễm siêu vi.
