Tên khác: viêm đại tràng do thuốc nhuận tràng
Định nghĩa
Những rối loạn của đại tràng thứ phát do sử dụng quá mức và kéo dài những thuốc nhuận tràng kích thích.
Căn nguyên
Lạm dụng thuốc nhuận tràng, nói chung liên quan tới những rối loạn tâm thần ám ảnh hoặc ám sợ. Bệnh nhân sống với ấn tượng là không đại tiện được một cách thoả đáng. Những thuốc nhuận tràng đôi khi được điều chế phối hợp với thuốc lợi tiểu bài tiết muối nhằm mục đích làm giảm cân nặng cơ thể, nhất là cho phụ nữ. Những thuốc nhuận tràng hay gây rối loạn nhất là những dẫn xuất của unthraquinon, phenolphtalein và những thuốc nhuận tràng kích thích khác. Những dầu khoáng chất, chất nhày (mucin) và thuốc nhuận tràng thẩm thấu không bao giờ gây ra rối loạn.
Triệu chứng
- ỉa chảy phân lỏng,dẫn tới mất ion kali và do đó giảm kali huyết (thường được phát hiện khi làm điện tâm đồ, và được xác định bằng định lượng kali huyết). Đôi khi kết hợp với nhiễm acid (nhiễm toan) chuyển hoá.
- Sử dung kéo dài thuốc nhuân tràng anthraquinon có thể gây ra bệnh melanin đại tràng 0bệnh sắc tố đại tràng),nhìn thấy được nhờ nội soi đại tràng và sinh thiết.
- Thụt barytvà chụp X quang cho thấy mất hình ảnh các bướu đại tràng và các nếp niêm mạc, đại tràng xuống mất trương lực, van Bauhin mở rộng.
- Phát hiện một số thuốc nhuận tràng ở trong phân hoặc trong nước tiểu, nhất là phenolphtalein, Sulfat magie có thể giúp chẩn đoán dễ dàng hơn, vì bệnh nhân thường dấu không cho thày thuốc biết đã dùng thuốc nhuận tràng.
Điều trị
Giải thích cho bệnh nhân bản chất những rối loạn mà họ mắc phải. Cố gắng thay thế thuốc nhuận tràng kích thích bằng cám hoặc chất nhày. sửa chữa những rối loạn điện giải nhất là giảm kali-huyết nếu thấy có. Trong thực tế, điều trị thường khó khăn và bệnh nhân hay mắc lại.