I. ĐỊNH NGHĨA
Điều trị rụng tóc bằng tiêm corticoid trong thương tổn là thủ thuật đưa một lượng thuốc thuộc nhóm steroid vào da nhằm ức chế phản ứng đáp ứng miễn dịch tại chỗ, kích thích sự phát triển của nang tóc.
II. CHỈ ĐỊNH
- Rụng tóc thành mảng.
- Rụng tóc lan tỏa.
III. CHỐNG CHI ĐỊNH
- Rụng tóc có sẹo.
- Hội chứng Cushing hoặc giả
- Rối loạn kinh nguyệt kéo dài, trứng cá nặng.
- Bệnh lý dạ dày – tá tràng tiến triển.
- Mắc các bệnh mạn tính như tăng huyết áp, đái tháo đường, suy
- Các bệnh nhiễm khuẩn như lao phổi hay nhiễm nấm, suy giảm miễn dịch.
- Phụ nữ mang thai hoặc cho con bú.
IV. CHUẨN BỊ
1. Người thực hiện
- Bác sĩ: 1 người
- Điều dưỡng viên: 1 người
2. Dụng cụ
- Bàn dụng cụ.
- Dụng cụ, thuốc và vật tư tiêu hao:
- Dung dịch sát khuẩn: povidin 10% hoặc cồn 700.
- Dung dịch nước NaCl 0,9%.
- Thuốc: corticoid (thường dùng là triamcinolon acetonid; ống 80mg/2ml hoặc 40mg/2ml).
- Lidocain 2% ; 2ml (1-3 ống).
- Gạc vô trùng: 3 chiếc.
- Bơm tiêm 5ml: 1 chiếc.
- Bơm tiêm áp lực hoặc bơm tiêm 1ml: 1 chiếc.
- Bông sát khuẩn.
- Găng vô trùng: 1 đôi.
3. Người bệnh
- Tư vấn và giải thích cho người bệnh:
- Tình trạng bệnh.
- Các bước thực hiện.
- Các biến chứng có thể có.
- Kiểm tra:
- Hỏi tiền sử dị ứng của người bệnh, đặc biệt với thuốc tê.
- Các bệnh liên quan đến chống chỉ định.
4. Hồ sơ bệnh án
- Kiểm tra chỉ định của bác sĩ: hồ sơ bệnh án, phiếu chỉ định.
- Các thuốc dùng.
V. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH
1. Nơi thực hiện thủ thuật
Phòng thủ thuật.
2. Chuẩn bị người bệnh
- Tư thế người bệnh thuận lợi cho việc tiến hành thủ thuật.
- Bộc lộ rộng nơi tiêm.
3. Người thực hiện
Đội mũ, đeo khẩu trang, đi găng vô khuẩn.
4. Tiến hành thủ thuật
Cách pha thuốc:
Thuốc được pha loãng với dung dịch lidocain HCl 2% để đạt nồng độ 7mg/ml (pha 1ml dung dịch triamcinolon acetonid ống 80mg/2ml với 4ml dung dịch nước muối sinh lý Nacl 0,9% hay dung dịch lidocain).
Tiến hành tiêm:
- Sát trùng vùng rụng tóc.
- Dùng bút vẽ chia vùng rụng tóc thành các ô vuông có cạnh là Chọc kim thẳng góc với da tại đỉnh các ô vuông. Bơm thuốc chậm vào trung bì khoảng 0,2 – 0,3ml tại mỗi vị trí, tối đa không quá 80mg/lần tiêm.
- Sau khi tiêm xong dùng gạc vô khuẩn xoa nhẹ nhàng lên vùng tiêm thuốc vừa có tác dụng cầm máu, vừa có tác dụng dàn thuốc đều trên toàn bộ thương tổn.
- Liệu trình điều trị: 4 – 5 lần tiêm, mỗi lần cách nhau 4 tuần.
VI . THEO DÕI
- Để người bệnh nằm lại tại chỗ 5 – 10 phút.
- Cho người bệnh về khi không có các biểu hiện bất thường như: đau đầu, chóng mặt, buồn nôn hay nôn.
VII. XỬ TRÍ TAI BIẾN
- Choáng phản vệ: theo phác đồ.
- Loét sau tiêm thuốc: làm sạch và thay băng hàng ngày.
- Nhiễm khuẩn: thay băng hàng ngày và kháng sinh (nếu cần).
- Trứng cá do thuốc, rối loạn kinh nguyệt, loét dạ dày: ngừng điều trị.